بایگانی فینال

به گزارش سینماپرس، فلورا سام کارگردان سریال «بی قرار» در خصوص برگزاری جشنواره تلویزیونی جام جم و مورد توجه قرار دادن آثار تلویزیونی گفت: وجود جشنواره‌ برای به تصویر کشیدن فعالیت تولید کنندگان برنامه‌های تلویزیونی قدم ارزشمندی است و به نوعی مخاطبان را با این تلاش ها آشنا می‌کنند و فیلمسازان هم می‌توانند با بهره گیری از نتایج داوری‌ها علاوه بر جبران، ایرادهای گذشته سلیقه و خواست مردم را در آثار آتی خود لحاظ کنند.

وی در ادامه عنوان کرد: گستردگی این جشنواره به قدری است که همه همکارانمان در شبکه‌های مختلف باید دست به دست هم دهند تا این زحمات را به خوبی برای مردم به تصویر بکشند و به گونه‌ای فراگیر اطلاع رسانی کنند، یکی از نکاتی که باید حائز اهمیت قرار گیرد پخش این برنامه‌ها از شبکه‌های پربیننده برای تبلیغ این جشنواره است.

سام همچنین در خصوص پنجمین دوره این جشنواره افزود: چهار دوره از برگزاری این جشنواره گذاشته و اکنون در حال برگزاری دوره پنجم خود است که نسبت به گذشته تجربیات خوبی را توشه اجرای این دوره کرده و تلاش دست اندرکاران قابل احترام است. من در این دوره مهمان برنامه جشنواره جام جم در شبکه پنج سیما بودم و حس خوبی از دیده شدن سریال «بی قرار» و ارتباط خوبی که توانسته بود با مردم برقرار کند، در من ایجاد کرد. هیجان جمع‌آوری آراء مردمی آدم را به سر ذوق می‌آورد. امیدوارم ما کارگردانان بیش از گذشته دست به تولید آثاری بزنیم که با مخاطب ارتباط برقرار کنند و آموزه‌های خوبی برای آن‌ها داشته باشند.

وی در خصوص نحوه داوری در این جشنواره اظهار داشت: آرای مردمی همیشه برایم لذت بخش بوده و جان دوباره در من ایجاد می‌کند، چون من آثارم را برای مردم می‌سازم و تلاش می‌کنم خوراک فرهنگی خوبی را برایشان تهیه کنم، اما در کنار این آرا دوست دارم نظر هیئت داوران هم به شکلی تخصصی‌تر صورت گیرد تا هر اثری با توجه به رتبه و درجه کیفی داوری شود.

وی در خصوص افزایش درجه کیفی سریال‌های تلویزیون بیان کرد: زمانی سطح کیفی سریال‌ها بالا می‌رود که فیلمسازان خود را در این وادی اثبات شده ندادند و برای هرچه بهتر شدن تولیداتشان تلاش کنند و فیلمنامه‌های پرقدرت و پرکششی را کلید بزنند، بحث بودجه هم در خروجی کارها تاثیر دارد که اگر متناسب با آن سریال نباشد به طور حتم نتیجه قابل قبولی در کیفیت نخواهد داشت و نباید از کنارش به سادگی عبور کرد.

به گزارش سینماپرس، طبق گزارش رسیده، با حضور «جمال اوبیشو» Jamel Oubechou رایزن فرهنگی سفارت فرانسه در ایران؛ هفته فرهنگی فرانسه در تبریز؛ با اکران فیلم سینمایی «خانه دوست کجاست؟» به کارگردانی زنده‌یاد «عباس کیارستمی» و هفت اثر ماندگار سینمای جهان در برنامه‌ای تحت عنوان هفته فیلم «فرزندان آزاد سینما» Libresenfants de cinéma، به انتخاب «ژان میشل فرودون» Jean-Michel FRODON،سردبیر سابق مجله‌ معتبر و بین‌المللی «کایه‌ دو سینما» Cahiers du،Cinéma و منتقد سرشناس سینمای جهان، به همت موسسه بین‌المللی «الف» تبریز و با همکاری سفارت فرانسه در ایران در روزهای یکم تا ششم اسفند ماه در سالن «اقبال آذر» در مؤسسه بین‌المللی «الف» شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی برگزار می‌شود.
این رویداد فرهنگی در ساعت ۱۶ روز چهارشنبه یکم اسفند ماه، با افتتاح نمایشگاه عکس «میان سرگشتگی و جاودانگی» Entre errance et éternité از
آخرین آثار «آلن سکارولی» Alain Ceccaroli عکاس فرانسوی در سالن «مقبلی» در مؤسسه بین‌المللی «الف» تبریز آغاز می‌شود و در ادامه نیز، در ساعت
۱۷، فیلم «نمره اخلاق صفر» Zéro de conduite به کارگردانی «ژان ویگو» Jean Vigo در سالن «اقبال آذر» در مؤسسه بین‌المللی «الف» شهر تبریز
اکران خواهد شد.
هفته فیلم «فرزندان آزاد سینما» در تبریز، با اکران هشت فیلم به انتخاب «ژان میشل فرودون» سردبیر سابق مجله‌ معتبر و بین‌المللی «کایه‌ دوسینما» برگزار خواهد شد؛ در چارچوب این هفته فیلم، آثار زیر به زبان اصلی(فرانسه) و با زیرنویس فارسی به نمایش در می‌آیند:
در ساعت ۱۷ روز چهارشنبه یکم اسفند ماه، فیلم «نمره اخلاق صفر» Zéro deconduite به کارگردانی «ژان ویگو» Jean Vigo محصول سال ۱۹۳۳ به مدت ۴۲دقیقه
در ساعت ۱۷ روز پنجشنبه دوم اسفند ماه، فیلم «کودکیِ عریان» L’Enfancenue به کارگردانی «موریس پیالا» Maurice Pialat محصول سال ۱۹۶۹ به مدت ۸۳دقیقه
در ساعت ۱۵ روز شنبه چهارم اسفند ماه، فیلم «چهارصد ضربه» Les ۴۰۰ Coups به کارگردانی «فرانسوآ تروفو» François Truffaut محصول سال ۱۹۵۹ به مدت ۹۹ دقیقه

 در ساعت ۱۷ نیز، فیلم «ژاکوی نانتی» Jacquot de Nantes به کارگردانی «آنیس  واردا» Agnès Varda محصول سال ۱۹۹۱ به مدت ۱۱۸ دقیقه

در ساعت ۱۵ روز یکشنبه پنجم اسفند ماه، فیلم «موشت» Mouchette بهکارگردانی «روبر برسون» Robert Bresson محصول سال ۱۹۶۷ به مدت ۷۸ دقیقه و در ساعت ۱۷ نیز، فیلم سینمایی «شکلات» Chocolat به کارگردانی «کلر دونی» Claire Denis محصول سال ۱۹۸۸ به مدت ۱۰۵ دقیقه
در ساعت ۱۵ روز دوشنبه ششم اسفند ماه، فیلم سینمایی «خانه دوست کجاست؟»به کارگردانی زنده‌یاد «عباس کیارستمی» محصول سال ۱۹۸۷ به مدت ۹۰ دقیقه و در ساعت ۱۷ نیز، فیلم سینمایی «بودن و داشتن» Nicolas Philibert به کارگردانی «نیکلا فیلیبر» Être et avoir محصول سال ۲۰۰۲ به مدت ۱۰۵دقیقه.
مؤسسه بین‌المللی «الف» در استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، بلوار ۲۹ بهمن، جنب بیمارستان ۲۹ بهمن، مجتمع فرهنگی هنری تبریز واقع شده است وشرکت برای عموم آزاد است.

به گزارش سینماپرس، سعید الهی با اشاره به بیانیه اخیر مقام معظم رهبری با عنوان «گام دوم انقلاب» گفت: تاکید صریح رهبر انقلاب بر سوء استفاده خطرناک کانون‌های ضدمعنویت و اخلاق از ابزارهای رسانه‌ای پیشرفته و فراگیر، دقیقاً بر اهمیت تولیدات سینمایی به عنوان یک هنر رسانه پرمخاطب و تاثیر آنها بر افکار عمومی نیز دلالت دارد که در بسیاری از مواقع مورد بی‌توجهی بوده است.

وی با بیان اینکه هدف از تدوین دکترین فرهنگی در برنامه‌ریزی‌های کلان یک کشور، تبیین چیستی، چرایی و چگونگی یک پدیده برای انتخاب استراتژی و سیاست‌های اجرایی در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت است، تصریح کرد: چرا نباید سینمای ایران در طول ۴۰ سال گذشته، متاثر از یک دکترین فرهنگی مشخص و شفاف و مبتنی بر علوم انسانی جدید و برگرفته از مبانی نظری انقلاب اسلامی برخوردار باشد؟

این تحلیلگر حوزه فرهنگ و هنر گفت: اگر بپذیریم مهم‌ترین رکن قدرت انقلاب اسلامی، قدرت فرهنگی است، این انفعال و اهمال از سوی دستگاه‌های دولتی و حتی محافل و مجامع مرتبط توجیهی ندارد و در کمال تاسف باید بگوییم که خروجی اینگونه بی‌تدبیری‌ها را در بسیاری از آثار رویداد مهمی چون جشنواره فیلم فجر امسال شاهد بوده‌ایم.

وی با اشاره به نقش فرهنگ در توسعه پایدار و سطح افزایش استانداردهای فرهنگی گفت: در طول سال‌های گذشته همواره مشاهده کرده‌ایم که مقامات ارشد حوزه فرهنگ و سینما در کشور، ماندگاری تمدن‌های اصیل را در گرو غنای فرهنگی جامعه می‌دانند اما در عرصه عمل هیچ گامی برای طراحی و ساماندهی «دکترین فرهنگی» به عنوان چراغ اصلی و روشنگر راهنمای فعالیت در بخش‌های هنری انجام نداده‌اند.

الهی خاطرنشان ساخت: این در حالی است که دکترین فرهنگی امکان مواجهه مدبرانه و خردمندانه با انواع چالش‌ها را مهیا می‌کند و سینمای کشور و پیرو آن فعالان این حوزه نیز می‌توانند فارغ از مباحث تکنیکی، مبادرت به تولید آثار محتوایی استراتژیک و کاملاً هدفمند و همسو با سیاست‌های کلان کشور کنند.

این مدرس دانشگاه با ارائه راهکارهای اجرایی در همین زمینه ادامه داد: با توجه به سلایق متعدد در این زمینه و ظرفیت‌های موجود در فضای مجازی و رسانه‌ای کشور، شاید بهترین راه برای مشارکت بیشتر و جلب نظر صاحبنظران طیف‌های مختلف سینما، حضور پررنگ رسانه‌های جمعی برای طرح مباحث مختلف پیرامون دکترین فرهنگی است.

وی افزود: این اتفاق که نوعی مطالبه فرهنگی همگانی از حاکمیت تلقی می‌شود، بی‌تردید منجر به بهره‌مندی از همه دیدگاه‌ها و مشارکت همه جریانات فکری در حوزه سینما شده و مسیر را برای رسیدن به وحدت و تامین منافع ملی فراهم خواهد کرد.

الهی در پایان تاکید کرد: سینمای ایران در ۴۰ سال دوم انقلاب همانگونه که در ۴ دهه گذشته نسبت به فضای غیرقابل دفاع قبل از انقلاب، رشد و تغییر چشمگیری داشته است، می‌تواند بر تکیه بر یک چارچوب نظری مشخص قله‌های بیشتری را در سراسر جهان بنام خود ثبت کند.

*فارس

به گزارش سینماپرس، نشست مطبوعاتی کمیته داوران چهاردهمین جشنواره بین‌المللی رادیو و ششمین اجلاس جهانی صدا با محوریت بخش مردمی و بین المللی امروز -۳۰بهمن ماه- در ساختمان شهدای رادیو برگزار شد.

 در این مراسم شهرام ملازاده (رئیس کمیته داوری)، حامد فاتحی (رئیس کمیته اطلاع رسانی رسانه‌ها و تبلیغات)، غلامرضا باعزت (دبیر اجرایی ششمین اجلاس جهانی صدا)، حمیدرضا نجفی (مسوولان پژوهش ششمین اجلاس جهانی صدا)، مهدی شاملو (رئیس کمیته فضای مجازی)، بهروز رضوی‌نژاد (دبیر بخش مردمی بین المللی کمیته داوری)، حمیدرضا افتخاری (دبیر بخش مردمی کمیته داوری)، محمد بغدادی (دبیر بخش داخلی کمیته داوری) حضور داشتند.

در ابتدای مراسم فاتحی در سخنانی به ویژگی‌های این دوره از جشنواره اشاره کرد و گفت: امسال تولیدات بخش مردمی می‌تواند از طریق موبایل ارسال شود و شاهد حضور منتخبان در بخش مردمی نیز خواهیم بود. سه بخش در فضای مجازی هم تدارک دیده شده و بخش رادیو نما هم پیش بینی شده که چون تصویر دارد، برایمان حائز اهمیت است.  حضور داوران خارجی هم از دیگر  ویژگی‌های این دوره است.

در ادامه ملازاده نیز در سخنانی اظهارداشت: بخش مستمر داخلی برنامه‌های فعلی کنداکتور را مورد ارزیابی قرار می‌دهد که حدود ۸۰۸ ساعت و حدود ۳۳ روز برنامه با حضور ۴۰ داور برجسته رسانه ارزیابی شده است. ما سعی کردیم داوران فقط از کارشناسان رادیو نباشند. ما از برگزاری این جشنواره چند هدف داشتیم و سعی کردیم فرصت رقابت در فضای عادلانه فراهم شود و تعامل بین نسلی ایجاد کنیم یعنی سعی کردیم تجربه برنامه‌سازان قدیمی به جوانان انتقال یابد.

وی با بیان اینکه در بخش مستمر، برنامه‌سازان از  ۱۳ شبکه رادیویی ۱۰ تا ۱۲ اثر ارسال کردند. ما از هر شبکه و به صورت رندوم داوری کردیم، گفت: در بخش مردمی تا کنون اثر زیادی رسیده اما تا ۱۶اسفند فرصت هست در این بخش شرکت کنند. در بخش بین الملل هم قرار بود به جز شبکه رادیویی، همکاران ما در هر استان سه سهمیه داشتند. همچنین در معاونت برون مرزی هم هر شبکه رادیویی دو سهمیه و کشور خارجی هم دو سهمیه در نظر گرفته شده است. این دوره بخش مستمر را اضافه کردیم و در بخش آزاد این جشنواره هر کسی در رادیو می‌تواند هر برنامه‌ای را بسازد. بیشترین جایزه برای بخش مستمر است چون هدف ارتقای کیفی است.

  افتخاری نیز در این مراسم با طرح پیشینه بخش مردمی در جشنواره‌های رادیویی تصریح کرد: این بخش آماتوری است و مردم اگر علاقه دارند در رادیو اثری تولید کنند و به ما بفرستند. ما جذب این آثار مردمی را از هفته دوم بهمن شروع کردیم و با اینکه دیر بود اما مردم می‌توانند گزارش، موسیقی، پادکست، آثار خلاقانه و … را ارسال کنند.خوشبختانه ما روش راستی آزمایی داریم و  آثار حرفه‌ای‌ها کنار گذاشته شده و می‌شود. ما تا ۱۶ اسفند اثر مردمی می‌گیریم و در داوری فشردگی داریم. ۱۵ اثر به بخش نهایی می‌رسند که در مجموع به ۶۰ اثر می رسد.

در بخش دیگر نشست نیز رضوی‌نژاد گفت: در بخش بین الملل ما هدف کیفی داشتیم. وضعیت امروز رادیو فرق دارد چون ارتباط خود را با مجامع بین‌المللی حفظ کردیم و بخشی که اضافه کردیم تولید بر اساس محتوای کاربران است؛ یعنی می‌تواند اثری تولید شود بدون اینکه به بیرون مراجعه کنند. ما مستند نمایشی را اضافه کردیم البته این قسمت در رادیو، جوان است اما برنامه‌سازان به تدریج آشنا می‌شوند.

وی با بیان اینکه ما برای بخش مستند نمایشی شبکه‌های خودمان یک سهمیه داریم؛ بنابراین داوری بین خودشان باید شکل بگیرد تا بهترین اثر را ارسال کنند، عنوان داشت: ما آثار ارسالی از کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقای جنوبی داشتیم و فراخوان ما توسط اتحادیه ای بی یو فرستاده شده  و تا ۱۶اسفند فرصت دارند.

باعزت نیز عنوان داشت: در دنیای پررقابت رسانه، رادیو اهمیت داشته است و در همین راستا معاون صدا پنج دوره اجلاس را برگزار کرده و امسال ششمین اجلاس را پیش‌رو داریم تا با کمک شما در انعکاس خبری موثر باشیم. محور رادیو در این اجلاس، رادیو و فرهنگ، جامعه، اقتصاد، نوآوری و … است. همچنین چکیده مقالاتی هم در این راستا تا ۱۵ بهمن ارسال شده و تا ۱۰ اسفند هم می‌گیریم. ۱۹ و ۲۰ فروردین ۹۸ هم نتایج اعلام می‌شود. کمیته بین‌المللی اجلاس صدا رایزنی خوبی با کشور آسیایی​ و اروپایی انجام دادند. ضمن اینکه در کنار برگزاری اجلاس، شش پنل توسط مهمان خارجی و شش ‌کارگاه آموزشی توسط اساتید برجسته رسانه و دانشگاه برگزار خواهد شد.

نجفی نیز با عنوان اینکه سایت اجلاس قسمتی برای مشارکت کنندگان خارجی در نظر گرفته تا دیدگاه و چکیده مقالات قرار داده شود تاکید کرد که ما شاهد تکثر موضوعات بودیم و ۱۰۰عنوان چکیده مقاله به دست ما رسیده است.

شاملو نیز در پایان این نشست گفت: در عرصه رسانه‌های جدید یک گفتمان این بود که رسانه سنتی رادیو از دور رقابت خارج شود اما امروز نشان می‌دهد که حوزه صدا اثربخشی خود را دارد و به شکل مختلف حضور و ظهور پیدا می‌کند. در این جشنواره  ۶۰۰ برنامه شبکه‌های رادیویی در فضای مجازی حضور دارند. ما سعی کردیم رقابتی ایجاد کنیم ابتدا نوع حضور و موفقیت را سنجیدیم و بعد در مرحله رصد قرار خواهیم داد. حضور موفق را با تعداد برنامه، کیفیت، امتداد برنامه، موفقیت در میزان انتشار، محتوای جذاب و به دست آوردن شنونده و میزان تعامل مخاطب در نظر می‌گیریم.

*فارس

علی ضیا مجری برنامه فرمول یک که دیشب از شبکه یک پخش شد با کنایه به موضوع ۱۵ ساعت کار کردن حسن روحانی اشاره کرد و گفت: مسیر کارتان احتمالا درست نیست!

به گزارش سینماپرس، اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، طی نامه‌ای از عبدالعلی علی‌عسکری، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران درخواست کردند: 

تا جلوی جریان منفی به وجود آمده در سازمان خود را گرفته و رویکرد مثبت و موثری را در رابطه با سبک زندگی اسلامی، که مورد تاکید مقام معظم رهبری است، پیش بگیرید، همچنین در راستای عمل به منویات مقام معظم رهبری که در بیانیه «گام دوم انقلاب» مطرح گشته، می‌بایست نقش نیروهای جوان و متعهد و متخصص در صدا و سیمای انقلاب اسلامی پر رنگ‌تر از گذشته شده و گردش نخبگان در این سازمان به معنای واقعی رخ دهد.

در بخشی از این بیانیه آمده است:  اکنون که ملت شریف ایران، در کنار هم یکپارچه جشن ۴۰ سالگی و بلوغ انقلاب اسلامی ایران را، باشکوه هر چه تمام‌تر برگزار نمود زمان آن رسیده که عصاره‌ ۴۰ سال کار و تلاش در راه پیش برد اهداف انقلاب، خود را نمایان کند و انقلابی دیگر این‌بار در ساختار سازمان‌ها و ارگان‌های نظام جمهوری اسلامی برای رسیدن به دولت اسلامی و از آن به جامعه اسلامی و در نهایت نیل به هدف تمدن نوین اسلامی صورت گیرد.

یکی از مهمترین و موثرترین این سازمان‌ها که نقش بسیار راهبردی در برداشتن گام دوم انقلاب اسلامی دارد، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی است. سازمانی که اهمیتش آن چنان زیاد است که می‌تواند سهم قابل توجهی در شکل‌گیری سبک زندگی جامعه اسلامی داشته باشد، و با ارائه الگوهای مفید زندگی، آن‌ها را به یک باور عمومی تبدیل نماید.

در مقابل این وظایف خطیر، این روزها شاهد صداوسیمایی هستیم که به جای گسترش سبک زندگی اسلامی، مروج تجمل‌گرایی و بلندگوی مصرف‌زدگی و ارائه دهنده‌ سبک زندگی غیراسلامی و ایرانی است. این روزها فیلم‌ها و پویانمایی‌های ما رنگ و بوی غربی می‌دهد. خیلی وقت است که فیلم‌های پرمحتوا و اصیل برای چندمین بار تکرار می‌شوند و دریغ از فیلمی فاخر و ارزشمندی که به تازگی ساخته شده باشد.

در رابطه با موضوع اقتصاد مقاومتی که مورد تاکید چندین و چند باره مقام معظم رهبری بوده است باید اذعان داشت که گام موثری توسط این سازمان برداشته نشده و بیشتر شاهد ترویج مصرف‌زدگی و تجمل‌گرایی در سینما و تلویزیون هستیم. این سازمان که یکی از مهمترین ابزارها برای ترویج فضائل رفتار اقتصادی افراد و خانواده‌ها محسوب می شود در حال ترویج استفاده از کالای خارجی به جای کالای داخلی است. تبیین درست مفهوم اقتصاد مقاومتی و تفاوت آن با اقتصاد ریاضتی یکی از اصلی‌ترین مطالبات جنبش دانشجویی از رسانه ملی است که متاسفانه تاکنون رخ نداده است.

 جامعه اسلامی دانشجویان لازم می‌داند در راستای ایفای نقش مطالبه‌گری خود از ریاست محترم صدا و سیمای جمهوری اسلامی درخواست کند تا جلوی جریان منفی به وجود آمده در سازمان خود را گرفته و رویکرد مثبت و موثری را در رابطه با سبک زندگی اسلامی، که مورد تاکید مقام معظم رهبری است، پیش بگیرید. همچنین در راستای عمل به منویات مقام معظم رهبری که در بیانیه «گام دوم انقلاب» مطرح گشته، می‌بایست نقش نیروهای جوان و متعهد و متخصص در صدا و سیمای انقلاب اسلامی پر رنگ‌تر از گذشته شده و گردش نخبگان در این سازمان به معنای واقعی رخ دهد.

قطعا جنبش دانشجویی پیگیری‌های مجدد را در راستای تحقق این مطالبات بر حق، انجام خواهد داد؛ امید است این نامه مقدمه‌ای باشد بر تحولاتی عظیم برای ایجاد صدا و سیمای آرمانی تمدن نوین اسلامی، که به حول و قوه الهی به زودی محقق خواهد شد.

اوایل روی کار آمدن دولت یازدهم بود که جشنواره فیلم فجر در سایه یک‌سری از حواشی پیش‌آمده در فستیوال فیلم برلین قرار گرفت. جعفر پناهی فیلمی به نام «تاکسی» را بدون عبور از مجاری قانونی کشور، به جشنواره برلین فرستاد و همین باعث شد که حجت‌الله ایوبی، رئیس وقت سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دبیر برلیناله نامه‌نگاری کند. ایوبی در آن نامه به دیتر کاسلیک، رئیس وقت برلیناله چنین نوشت که «صدای پای سیاست را در جشنواره برلین می‌شنوم»، طوری که انگار سیاسی بودن جشنواره‌های خارجی مساله‌ای استثنایی و خارج از عرف است؛ اما پاسخ غافلگیرکننده دبیر برلیناله که اعتراف کرد این جشنواره کاملا با رویکردهای سیاسی برگزار می‌شود و همین‌طور اعتراف خود جعفر پناهی به این موضوع در مصاحبه‌ای که یکی دو روز بعد انجام داد، کاملا مشخص کرد چنین مساله‌ای اساسا برای همه سینماگران جهان جاافتاده است. البته این رویکرد فقط در جشنواره فیلم برلین وجود ندارد و بسیاری از فستیوال‌های غربی به همین سیاق عمل می‌کنند.

وقتی فیلم «شب‌های روشن»، ساخته فرزاد موتمن، به جشنواره فیلم لوکارنو سوئیس فرستاده شد، دبیر جشنواره در نامه‌ای به کارگردان کار نوشت: «فیلم شما فیلمنامه‌ای ساختارمند و عمیق دارد، کارگردانی کار عالی است، بازی‌ها هم باورپذیر و زیبا هستند؛ اما مشکل اینجاست که در این فیلم تهران را با نماهای ساختمان‌های بزرگ و بزرگراه‌های پیشرفته نشان داده‌اید، در حالی که این برخلاف تصور ما از کشورهای جهان سوم است.» متن این نامه هم‌اکنون در بنیاد سینمایی فارابی موجود است و موارد متعدد دیگری هم طی این سال‌ها برای سینمای ایران یا حتی دیگر کشورهای غیرغربی، خبری شده‌اند. عدم توجه به این واقعیت مسلم که معیارهای اصلی در جشنواره‌های سینمایی اروپا و آمریکا نه هنری و زیبایی‌شناختی، بلکه سیاسی هستند، وضع سینمای ایران را هم به آنجا رسانده که فستیوال‌های غربی می‌توانند حتی با اعطای جایزه‌ای جنبی به ضعیف‌ترین فیلم ایرانی، کاری کنند که صدای مخالفان و منتقدان آن اثر نه‌تنها شنیده نشود، بلکه همین مخالفت‌ها برای منتقدانی که بیان‌شان کرده‌اند، باعث پرونده‌سازی‌های رسانه‌ای و محفلی می‌شود و انگ‌های مختلفی به آنها می‌خورد.

جشنواره فیلم برلین امسال حتی یک فیلم ایرانی را هم به بخش مسابقه فیلم‌های بلند داستانی‌اش راه نداد ولی در عوض میزبان فیلمسازان اسرائیلی، ازجمله «مأمور مخفی» و «مترادف‌ها» بود و دو فیلمی که هیچ‌کدام به لحاظ ساختاری قوی نبودند، یکی در بخش خارج از مسابقه و دیگری در جمع رقبای اصلی به نمایش درآمدند. «مأمور مخفی» جنجال زیادی را حول و حوش فیلمبرداری بخشی از صحنه‌هایش در تهران به وجود آورد و «مترادف‌ها» به‌رغم امتیاز بسیار پایینی که در جداول مختلف منتقدان کسب کرده بود، برنده «خرس طلایی» فستیوال فیلم برلین شد.

  مترادف‌ها

«مترادف‌ها» ساخته ناداو لپید درباره یک جوان اسرائیلی است که به پاریس آمده و ضمن انتقاد مستقیم از رژیم اشغالگر قدس، حاضر نیست دیگر به زبان مادری‌اش تکلم کند. رادیو فردا در گزارشی که راجع به جشنواره برلین نوشته، ضمن سوررئال دانستن فیلم، آن را اثری ارزیابی کرده که در ابتدا توقع ماجرایی غافلگیرکننده را به وجود می‌آورد؛ «اما در ادامه به اثری نامنسجم بدل می‌شود که وجهه سیاسی و انتقادی آن بر باقی وجوهش غلبه می‌کند.» ناداو لپید، کارگردان این فیلم متولد سال ۱۹۷۵ است و اولین اثرش را در سال ۲۰۰۶ میلادی روی پرده‌ها فرستاد. او قبل از «مترادف‌ها» چهار فیلم دیگر هم ساخته بود و با فیلم‌های کوتاهش در فستیوال کن و سایر جشنواره‌های سینمایی حضور پیدا کرده بود. لپید به‌رغم سابقه اندکش در جهان سینما، سال ۲۰۱۶ به عضویت داوران «هفته منتقدان بین‌المللی» این فستیوال درآمد. شصت‌ونهمین دوره از فستیوال فیلم کن که در سال ۲۰۱۶ برگزار شد، در حقیقت همان دوره‌ای بود که فیلم «فروشنده»، ساخته اصغر فرهادی هم در آن حضور داشت و برنده «نخل طلای» بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین فیلمنامه شد. «مترادف‌ها» جزء فیلم‌هایی به‌حساب می‌آید که تولید آنها در اسرائیل بسیار رایج است. مساله بحران هویت که در داخل مرزهای اشغالی چند سالی است به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اجتماعی تبدیل شده، در این فیلم هم کانون ماجرا را تشکیل می‌دهد. پیش از این هم فیلم «باباجون» به کارگردانی یووال دلشاد که به زبان فارسی و داخل مرزهای رژیم اشغالگر قدس ساخته شده بود، به همین مسائل می‌پرداخت و رژیم صهیونیستی این فیلم را به‌رغم تولید شدنش به زبان فارسی، به‌عنوان نماینده‌اش در بخش فیلم‌های انگلیسی غیرانگلیسی‌زبان اسکار به آمریکا فرستاد. در آن فیلم هم به مساله «زبان» کسانی که در محدوده خودخوانده اسرائیل زندگی می‌کردند توجه شده بود و حالا «مترادف‌ها» هم به همین موضوع پرداخته است. «باباجون» به مساله مهاجران شرقی و خاورمیانه‌ای رژیم صهیونیستی توجه کرده و «مترادف‌ها» به کسانی که از کشورهای غربی آمده‌اند.

  مامور مخفی

«مامور مخفی» ساخته یوال آدلر، محصول مشترکی از رژیم صهیونیستی و آمریکاست. موضوع محوری فیلم درباره برنامه‌ریزی سازمان اطلاعاتی اسرائیل (موساد) علیه برنامه هسته‌ای ایران است. داستان این فیلم با محوریت شخصیت زنی به نام ریچل کورین(با بازی دیانه کروگر) روایت می‌شود که مامور پیشین موساد در تهران بوده است. او بنا به دلایلی، دیگر در سازمان حضور ندارد. بخش اعظم روایت داستان از زبان سرپرست پیشین او، توماس(با بازی مارتین فریمن) نقل می‌شود. ماموریت اصلی ریچل جمع‌آوری اطلاعات درباره برنامه هسته‌ای ایران از طریق نفوذ به یکی از شرکت‌های مرتبط در تهران بوده است. او با چهره‌ای که کمتر احساس مشخصی را منتقل می‌کند به‌عنوان معلم انگلیسی وارد تهران می‌شود و در منطقه پاسداران آپارتمانی اجاره می‌کند. بخش قابل توجهی از فیلم درباره محیط تهران و روابط مردم در این شهر است، اعم از میهمان‌نوازی همسایه‌ها تا برپایی پارتی. در روند داستان، ریچل وارد رابطه‌ای عاشقانه با فرهاد(با بازی کاس انوار، بازیگر ایرانی‌تبار کانادایی) می‌شود. فرهاد از روسای شرکتی است که ریچل باید جاسوسی‌اش را بکند. علاقه‌مندی یک مامور اطلاعاتی به سوژه‌اش از مضامین پربسامد در سینمای جهان است که به‌عنوان یک نمونه ایرانی آن می‌شود «به رنگ ارغوان» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا را نام برد.

مساله ارتباط عاشقانه بین دو نفر که از دو ملیت مختلف هستند، معمولا شکل نمادینی از تفوق ناموسی پیدا می‌کند. از آنجا که در ادبیات کهن جهان، هرچیز که بارور می‌شود؛ یعنی زن و زمین، نماد ناموس هستند، معمولا در آثار هنری علاقه‌مندی یک مرد خودی به زن بیگانه است که نمایش داده می‌شود نه بالعکس. مثلا در سینمای هند بارها مشاهده شده که علاقه‌مندی یک مرد هندی به زنی خارجی نمایش داده می‌شود اما علاقه‌مندی یک دختر هندی به مردی خارجی، نه‌تنها دیده نشده، بلکه نمونه‌هایی را می‌شود یافت که به چنین چیزی انتقادهای تندی شده است. در سینمای شرق دور و فیلم‌های چینی، کره‌ای، ژاپنی، تایوانی، تایلندی و… هم می‌شود این مساله را در آثار مختلف رصد کرد. حتی سینمای آمریکا هم همین تم را در شمایی کلی نشان می‌دهد و این به‌رغم آن است که هم آمریکا ساختار قومیتی یکدستی ندارد و هم ساختارشکنی‌های متعدد دیگری از این سینما در رابطه با سنت دیده شده‌اند ولی از این مورد عدول نشده. به زبان عامیانه می‌شود گفت تقریبا تمام دنیا در آثار هنری‌شان حاضر نیستند به قومیتی غیر از خودشان دختر بدهند و این را یک نوع مغلوب شدن می‌دانند. اما این مساله در مورد رژیم صهیونیستی فرق می‌کند. چند سال پیش خبری منتشر شد که عنوان می‌کرد رژیم اشغالگر قدس، دختران اسرائیلی را به برقراری ارتباط با پسران مصری تشویق کرده تا از این طریق بتواند آنها را به دوستی با صهیونیست‌ها ترغیب کند.

این دست مسائل نشان می‌دهد که در بافت ذهنی صهیونیست‌ها زنان به آن شکلی که در غالب فرهنگ‌های دیگر دنیا چنین است، نماد ناموس به‌حساب نمی‌آید و در کهن‌الگوهای این قوم، از همسر یهودی کوروش، شاه هخامنشی ایران، به دلیل اینکه از طریق رفتن به کابین یک سلطان مقتدر توانست به قوم خودش کمک کند، تجلیل به عمل می‌آید. علاقه‌مندی یک زن عضو موساد به سوژه‌اش در تهران هم با توجه به همین کهن‌الگوها که خاص یهودیان صهیونیست است، قابل فهم خواهد بود. اما «مامور مخفی» فرم قابل قبولی ندارد. روزنامه «گاردین» این فیلم را «غیرهیجان‌انگیز و به‌هم‌ریخته» توصیف کرده است و فیلم را قابل مقایسه با نمونه‌های موفق ژانر تریلر جاسوسی نمی‌داند. ورایتی هم «مامور مخفی» را فیلمی «غیرقابل ‌توجه» خوانده است. روزنامه «دویچه‌وله»، رسانه رسمی خود آلمان می‌گوید: «مامور مخفی به صورت عمومی در ارائه یک ساختار داستانی مستحکم ناکام است. شخصیت‌پردازی‌ها ضعیف و انگیزه شخصیت‌ها برای اقدامات‌شان مبهم است.» اما عجیب‌ترین مساله درباره این فیلم، خصوصا برای مخاطبان ایرانی، احتمالا این است که چطور فیلمی محصول اسرائیل که درباره عملیات موساد علیه برنامه اتمی ایران ساخته شده و حتی صحنه‌هایی از روابط جنسی دارد، در تهران فیلمبرداری شده است؟ کارگردان فیلم در نشستی خبری توضیح داد که تلاش اولیه او برای فیلمبرداری رسمی در ایران مسلما با شکست مواجه شده است.

راه‌حل جایگزین اما این بوده که او یک واحد فیلمبرداری در تهران داشته است که به خاطر حفظ امنیت‌شان نمی‌دانسته‌اند که با چه کسی در تماس‌اند و موضوع برای آنها به این شکل بوده که با گروهی در بلژیک کار می‌کنند. فرد رابط از طریق آیفون به صورت آنلاین و همزمان فیلمبرداری صحنه‌ها را که در آن بدل بازیگر ریچل(دیانه کروگر) در خیابان‌های تهران و بازار و… حضور داشته است به کارگردان حتی «در ساعت سه شب در نیویورک» نشان می‌داده و او کارگردانی می‌کرده است و مثلا می‌گفته «حالا بپیچ راست» و… البته واضح و مسلم است که دستیاران ایرانی فیلمی که یک کارگردان اسرائیلی در تهران ساخته، به‌طور کامل از اینکه در جریان تولید یک پروژه ضدایرانی قرار دارند، بی‌اطلاع نبوده‌اند. آنها به‌طور قطع از عوامل سینمای ایران هستند و برای ثبت تصاویر در سطح شهر، مجوز رسمی فیلمبرداری داشته‌اند که این موضوع تا به‌حال توسط هیچ‌کدام از نهادهای رسمی ایران با واکنشی روبه‌رو نشده و کسی در این خصوص پاسخگو نبوده است. «مامور مخفی» غیر از تهران، در آلمان، اسرائیل و بلغارستان هم فیلمبرداری شده است.

ده‌ها فیلم بلند داستانی در همین دوره از فستیوال برلین برای شرکت در بخش رقابتی آن به دبیرخانه ارسال شده‌اند، اما هیچ یک از آثار توسط هیات انتخاب پذیرفته نشده‌اند. البته در بخش «فروم» جشنواره فیلمی به نام «نشت» از سوزان ایروانیان به نمایش درآمد که به نوعی یک محصول مشترک بین ایران و جمهوری چک عنوان شده بود و مجید برزگر و کاوه فرنام هم تهیه‌کنندگان آن بودند. فیلم «نشت» پیش‌تر در بخش پروژه‌های در حال توسعه جشنواره بین‌المللی کارلووی‌ واری در کشور جمهوری چک معرفی شده بود. این فیلم درباره زنی‌ ۵۰ ‌ساله است که در پی یافتن شوهر گمشده‌اش به آلمان مهاجرت می‌کند تا راز بزرگی را به او بگوید. این فیلم هم به‌رغم سوژه جنجالی‌اش درباره ترشح نفت از یک زن، انتظارات را برآورده نکرد. مساله یکسان‌انگاری سمبولیک «زن» و «زمین» و اشاره به ارتباط میان نژادهای ایرانی و آلمانی و حتی ایجاد سجع بین واژه‌های «نشت» و «نفت» نتوانست نمود فرمی چشمگیری در این فیلم پیدا کند اما به هرحال اشاراتی که به مساله ایران و آلمان داشت، طبق معمول باعث شد تا برگزارکنندگان برلیناله آن را در فستیوال نمایش دهند. اما دو فیلمی که یکی‌شان مستند و دیگری کوتاه بود، نه‌تنها به این رویداد راه یافتند، بلکه جوایزی هم دریافت کردند. فیلم‌هایی که امسال در برلیناله از طرف ایران شرکت کردند و جایزه گرفتند، به قدری به لحاظ مضامین سیاسی تند و توهین‌آمیز بودند که حتی بدون دیدن آنها و با نگاه به اسم آثار هم می‌شود یک جهت‌گیری ملموس و بدون ظرافت را در رفتار متولیان برلیناله مشاهده کرد. «متولد اوین»، ساخته مریم زارع که در بخش مرور سینمای آلمان به نمایش درآمد، جایزه این بخش را که توسط داورانی متفاوت و در مراسمی جداگانه اهدا شد، دریافت کرد. این مستند روایت فیلمسازی است که می‌خواهد حقایقی را درباره به دنیا آمدنش در زندان اوین کشف کند. مورد دیگر فیلم کوتاه «تتو» به کارگردانی فرهاد دلارام بود. این فیلم روایتگر داستان دختری است که برای گرفتن گواهینامه رانندگی مراجعه کرده اما خالکوبی روی دستش دردسرساز می‌شود. «تتو» جایزه بهترین فیلم کوتاه بخش «جنریشن» (نسل) را دریافت کرد.

مستند «دلبند» ساخته یاسر طالبی که در فجر سی‌وهفتم حضور داشت نیز در بخش آشپزی جشنواره شرکت داشت و به‌رغم پیش‌بینی تهیه‌کننده‌اش در نشست خبری این فیلم در جشنواره فجر که: « فستیوال‌های خارجی آن را دوست خواهند داشت چراکه جامعه‌ای را می‌بینند که مردسالار نیست، بلکه زنی وجود دارد که مردانه زندگی و در عین حال زنانه برخورد می‌کند»، جشنواره برلین هیچ توجهی به این مستند نشان نداد.