وقتی «سینما» پای «خانواده» می‌ایستد/ از «شوکران» تا «عطرآلود» – خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان
به گزارش خبرنگار مهر، نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم «حوا» از ۲۰ تا ۲۳ تیر در ۱۳ شهر از جمله سینما فرهنگ تهران در حال برگزاری است و فیلم‌های تولید شده با محوریت خانواده و زن در آن حضور دارند. انواع فیلم‌ها در گونه‌های مختلف کوتاه، سینمایی و مستند که شالوده اصلی همگی این آثار بر پایه تحکیم خانواده و مسائل آن است.
اما نکته قابل بررسی سیاست‌های کلی سازمان سینمایی، شوراهای ساخت، نهادها و ارگان‌های دولتی تولید فیلم در ایران در راستای جریان تولید به نفع خانواده و در راستای مضمون خانواده است. برخلاف آنچه تصور می‌شود همانگونه که در جریان تولید فیلم برای کودکان در سال‌های اخیر شاهد کاهش چشمگیر و افول بی‌سابقه بوده‌ایم تا جایی که برگزاری هر ساله جشنواره فیلم کودک و نوجوان را تحت‌الشعاع خود قرار داده و با وقفه روبه‌رو کرده است، در حوزه زنان و خانواده نیز این خلأ بیش از پیش احساس می‌شود. تا این حد که برگزاری جشنواره‌ای با رویکرد زن و خانواده را با این سوال روبه‌رو کرده که آیا سیاست حمایت جشنواره‌ای از موضوع خانواده، پیش از این و در سال‌های قبل توسط نهادهای تولید کننده فیلم دنبال شده است که بتوان امروز میوه آن را چید؟
بررسی و مرور اجمالی روند تولید فیلم‌های مورد حمایت نهادهای مختلف در جشنواره فجر گذشته به خوبی تصویر روشنی از ریل‌گذاری کلی تولید فیلم در این نهادها را به تصویر می‌کشد. ساخت فیلم بدون برخورداری از تنوع ژانری و تمرکز بر سینمای دفاع مقدس یا تاریخ معاصر، بیشترین وجه مشترک مضامین این سال‌های ارگان‌های دولتی بوده است.
تمرکز «سوره» بر «سینمای خانواده»
سازمان سینمایی سوره حوزه هنری سال گذشته ۳ فیلم متقاضی خود در جشنواره فیلم فجر را با تمرکز بر سینمای خانواده که وجه تمایز کارنامه این نهاد در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ بود پیش برد. تا جایی که محمد ساسان، مدیر مرکز تولیدات سازمان سینمایی سوره پیش از جشنواره فیلم فجر در گفتگویی با مهر درباره سیاست تولید این نهاد گفته بود: ما برای حضور در این دوره از جشنواره فیلم فجر، از مدت‌ها قبل چند اثر سینمایی را برای تداوم و حمایت از جریان تولید در دستور کار قرار داده بودیم. محوریت «خانواده و زن» در هر سه فیلم ما دنبال می‌شود و این موضوع یکی از اولویت‌های مضمونی ما در سال جاری بوده است که در قالب فیلم‌های «عطر آلود»، «در آغوش درخت» و اثر تاریخی «اخت الرضا» به آن پرداخته‌ایم.
نگاه به کارنامه سازمان سینمایی حوزه هنری در سال‌های گذر از جنگ و بازگشت مردم به زندگی عادی نشان می‌دهد حرکت به سمت آثار اجتماعی و خانواده محور، ایده اصلی این نهاد برای تزریق جریان تازه در سینمای ایران بوده و تا حد خوبی نیز موفق شده است. این جریان با ساخت آثاری همچون «مرد بارانی» ابوالحسن داودی، «آب و آتش» فریدون جیرانی، «ساحره» داود میرباقری، «شوکران» بهروز افخمی، «دختری با کفش‌های کتانی» رسول صدرعاملی شروع شد و با فیلم‌های «بید مجنون» و «بدوک» مجید مجیدی، «خواهران غریب» کیومرث پوراحمد، «دیدار» و «مرد عوضی» محمدرضا هنرمند، «مهمان داریم» محمدمهدی عسگرپور، «حوض نقاشی» مازیار میری و «یه حبه قند»، «به همین سادگی» و «خیلی دور، خیلی نزدیک» رضا میرکریمی به اوج خود رسید.
اکنون حوزه هنری در بازگشتی به هویت گذشته خود، تمرکز بر جریان خانواده و گرمی حضور افراد در یک خانه را محور دوباره تولیدات سینمایی خود قرار داده است.
سازمان سینمایی سوره امسال با ۴ فیلم سینمایی شامل «در آغوش درخت»، «هناس»، «عطرآلود» و «اخت الرضا» سهم قابل توجهی از آثار بخش مسابقه سینمایی نخستین جشنواره فیلم «حوا» را در اختیار دارد.
در ادامه به بهانه برگزاری جشنواره فیلم حوا، به ردپای خانواده و زن در هر کدام از این آثار می‌پردازیم:
«هناس»
دومین ساخته حسین دارابی به تهیه‌کنندگی محمدرضا شفاه، «هناس» نام دارد که در جشنواره چهلم فیلم فجر نیز حضور داشت. حسین دارابی در این فیلم، به سراغ روایت واقعی از زندگی داریوش رضایی‌نژاد رفته است.
البته قهرمان اصلی «هناس»، شهید رضایی‌نژاد نیست؛ بلکه همسر او، شهره پیرانی است که دوربین، بخشی از پیچ و تاب‌های زندگی او را به نمایش درآورده، «هناس» در ستایش عشق زنی به همسر، فرزندش و حتی کشورش است.
در طول فیلم، ما می‌بینیم که کاراکتر زن، به همه چیز چنگ می‌زند تا از کانون خانواده حمایت کند و در نهایت، مادر پیروز میدان جدال با دنیای بیرونِ آشفته است.
«هناس» در سال ۱۴۰۱ به صورت عمومی و آنلاین اکران شد. مریلا زارعی و بهروز شعیبی در کاراکترهای شهره پیرانی و شهید داریوش رضایی‌نژاد نقش‌آفرینی کردند.
«در آغوش درخت»
«در آغوش درخت» ساخته بابک لطفی‌خواجه‌پاشا، در چهل و یکمین دوره از جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و توجه بسیاری از منتقدان را به خود جلب کرد. این فیلم، داستان جدایی زن و مردی با دو فرزند را روایت می‌کند که در ارومیه زندگی می‌کنند.
کیمیا (با بازی مارال بنی‌آدم) و فرید (با بازی جواد قامتی) در جریان جدایی با دو فرزندشان، به چالش‌های برمی‌خورند.
کارگردان در روند قصه‌گویی «در آغوش درخت» ما را به دنیای زنانه کیمیا می‌برد که در تلاش نجات فرزندش است.
«در آغوش درخت» تلاش کرده است از کلیشه خانواده و زندگی شهری دوری کند و بیننده را به دل طبیعت ببرد و طبیعت را استعاره از مادر در ذهن مخاطب جا بیندازد.
«عطرآلود»
هادی مقدم‌دوست در آخرین ساخته خودش به سراغی مضمونی با محوریت خانواده رفته، این نویسنده و کارگردان در «عطرآلود»، سینمای معناگرایی را به تصویر کشیده است که آدم‌های قصه برای لمس عشق و علاقه در زندگی دست و پا می‌زنند.
علی رزاقی (مصطفی زمانی) عطرساز است که عاشق عاطفه (هدی زین‌العابدین) می‌شود که پس از ازدواجشان، زندگی روی ناخوش خودش را به آنان نشان می‌دهد.
در مرکز قصه «عطرآلود»، یک مرد قرار دارد و این جهت کمی با دو فیلم قبلی، یعنی «هناس» و «در آغوش درخت»، تفاوت دارد.
البته در این فیلم، این مرد قصه است که برای بقای خانواده می‌جنگد و در طول فیلم، درونیات انسان در سختی‌ها را به ما نشان می‌دهد.
«عطرآلود» نیز در جشنواره فیلم فجر (دوره چهل و یکمین) حضور داشت و یوسف منصوری تهیه‌کننده این اثر بود که هم‌اکنون در جشنواره بین‌المللی فیلم «حوا» حضور دارد.
«اخت الرضا (س)»
این فیلم سینمایی به کارگردانی و تهیه کنندگی مجتبی طباطبایی روایتی تاریخی و جاده‌ای در مسیر حرکت حضرت معصومه (س) از عراق تا ایران است.
این فیلم که از آثار متقاضی حضور در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر بود، روایتی از گوشه‌ای از زندگی حضرت معصومه (س) است که در همکاری مشترک از سوی کشور عراق و شبکه تلویزیونی کربلا (آستان مقدس حسینی) و تولیت حرم حضرت معصومه (س) در ایران با سازمان سینمایی سوره و به صورت دو زبانه عربی- فارسی تولید شده و به صورت رسمی برای نخستین بار در جشنواره فیلم حوا به نمایش درمی‌آید.