تجربه‌های عجیب فوتبالیست‌های خارجی از حضور در ایران/ محتاط بودیم! – خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان
مهدی میرتیموری تهیه‌کننده و کارگردان مجموعه مستند «فوتبال ایرانی» همزمان با پخش تلویزیونی این مستند در گفتگو با خبرنگار مهر درباره آن توضیح داد: «فوتبال ایرانی» در واقع یک مجموعه مستند پنج قسمتی است که در هر قسمت به یکی از بازیکنان خارجی حاضر در لیگ برتر فوتبال ایران می‌پردازد. تلاش کردیم در این مستند وارد زندگی شخصی و حرفه‌ای این بازیکنان شویم و به مواردی همچون دلیل انتخاب ایران از سوی آن‌ها و نیز مواجهه‌شان با ایران و فوتبال ایران بپردازیم. در کنار آن تاریخچه حضور حرفه‌ای هر یک از این فوتبالیست‌ها در ایران را هم روایت کرده‌ایم از نقطه شروع‌شان تا زمانی که مستند درباره آن‌ها ساخته شده است.
وی با تأکید بر اینکه مواجهه این مستند با این سوژه‌ها صرفاً از منظر فعالیت‌های فوتبالی‌شان نیست، درباره انتخاب این پنج بازیکن توضیح داد: زمانی که ما قرارداد ساخت این مستند را بستیم، تعداد بازیکنان خارجی حاضر در لیگ‌برتر زیاد بود اما زمانی که می‌خواستیم کار را شروع کنیم، متأسفانه به مشکل برخوردیم. قانونی آن زمان تصویب شد که مانع ورود بازیکنان خارجی به ایران می‌شد و برای یکسال هم این قانون پابرجا بود. بازیکنانی هم که از قبل در ایران بودند تنها با باشگاه خودشان می‌توانستند تمدید کنند.
میرتیموری گفت: بازیکنانی که ما سراغ آن‌ها رفته‌ایم، بهترین بازیکنان خارجی هستند که وارد فوتبال ایران شدند. آن‌ها هم رزومه‌های خوبی داشتند و هم جزو بازیکنان ملی‌پوش بودند. مثل میلیچ که سابقه بازی در تیم‌های معتبر خارجی را داشت و در تیم ملی کرواسی هم بازی کرده بود. یا بازیکن دیگری مثل منشأ سابقه خیلی خوبی در فوتبال داشت. از این منظر معتقدم این پنج بازیکن واقعاً بهترین بازیکنان خارجی هستند که وارد فوتبال ایران شده‌اند.
می‌گفتند برای تصمیم‌گیری محتاطانه عمل کردند!
این مستندساز درباره مواجهه این بازیکنان خارجی با فضای کشور ایران هم گفت: با هر کدام از این بازیکنان که صحبت می‌کردیم، می‌گفتند زمانی که با پیشنهاد بازی در ایران مواجه شدند، اطلاعات چندانی درباره ایران نداشتند و از طرح این پیشنهادها تعجب می‌کردند. آن‌ها شناختی از فوتبال ایران نداشتند، در عین اینکه متأثر از فضای عمومی رسانه‌های خارجی و تبلیغات آن‌ها، یک ذهنیت منفی هم نسبت به ایران داشتند. خیلی از آن‌ها در اولین مواجهه می‌گفتند برای تصمیم‌گیری خیلی محتاطانه عمل کردیم. اما همین افراد به محض ورود به فضای ایران متوجه می‌شدند واقعیت با فضای تبلیغات، به‌کل متفاوت است.
وی افزود: آن‌ها وقتی وارد فضای فوتبال ما شدند فهمیدند که فوتبال ما لااقل در سطح آسیا، سطح بالایی دارد و رقابت در لیگ برتر ایران خیلی سخت است. از طرف دیگر مواجهه این افراد با فرهنگ ایران هم جالب بود. یکی از نکاتی که برای آن‌ها خیلی عجیب بوده است هم شرایط رانندگی در ایران است! در عین حال از مباحثی همچون آداب و رسوم و یا غذاهای ایرانی هم بسیار خوش‌شان آمده بود. این مباحث کلیاتی است که در قالب این مستند و در گفتگو با این پنج بازیکن خارجی به آن رسیده‌ایم.
این مستندساز با اشاره به تفاوت نگاه این پنج بازیکن نوعی با نگاهی که یکی از فوتبالیست‌های روس پس از سفر به ایران داشت و موضع‌گیری تند او نسبت به شرایط کشور گفت: تجربه این جنس افراد کاملاً متفاوت از تجربه‌هایی از جنس این پنج بازیکن است. این فرد خاص در یک شرایط خاص سفر کوتاهی به ایران داشته و بیشترین مشکل را هم در زمینه بهره‌گیری از اینترنت داشته است، اما این پنج بازیکن مدت زمان طولانی‌تری در ایران بوده‌اند و طبیعتاً در فضایی خارج از محدوده زمانی اعمال فیلترینگ هم زندگی در ایران را تجربه کردند. در کل اکثر این بازیکنان از حضور در ایران راضی هستند و از انتخاب‌های خود پشیمان نیستند.
مورد عجیب قراردادهایی به سود دلالان
میرتیموری درباره تجربه این پنج بازیکن خارجی در زمینه عقد قرارداد و مراودات مالی با باشگاه‌های ایرانی هم گفت: از میان پنج نفری که ما سراغ‌شان رفتیم تنها یکی از آن‌ها یعنی وژیدار رادوشویچ یا همان «رادو» در این زمینه مشکلی را با باشگاه پرسپولیس داشت که اتفاقاً در همان زمانی که ما مستند را می‌ساختیم پیگیر چالش‌هایش بود. از آنجایی که قرارداد این بازیکن با مدیرعامل قبلی باشگاه بود، مدیرعامل جدید زیر بار تعهدات آن نمی‌رفت و به همین دلیل چالش‌هایی به‌وجود آمد که اتفاقاً روی مستند ما هم تأثیر گذاشت. درباره بازیکنان و مربیان خارجی این معضل جدی در فوتبال ما وجود دارد.
وی افزود: واقعیت این است که فضای قراردادها در فوتبال ما هنوز حرفه‌ای نیست و بحث دلالی و روابط پشت‌پرده کماکان در این حوزه وجود دارد. به همین دلیل قرارداد بازیکنان خارجی معمولاً با ارقام بالاتری نسبت به رقمی که در کشورهای دیگر می‌توانند قرارداد ببندند، بسته می‌شود و این خودش یک معضل جدی است. از طرف دیگر هم همه این بازیکن‌ها می‌دانند که بالاخره پول‌شان را خواهند گرفت چراکه فیفا اصلاً در این زمینه با هیچ‌کس شوخی ندارد.
این مستندساز ادامه داد: خیلی از اتفاقات در فوتبال ما صورت حرفه‌ای ندارد. خیلی از تیم‌های ما ماهیت دولتی دارند و به همین دلیل مدیرعامل‌هایی دارند که تخصصی در این حوزه ندارند. بیشتر فضا به سمت تعاملات رفاقتی و دلالی می‌رود. در این شرایط طبیعتاً مشکلاتی هم به‌وجود می‌آید.
کارگردان مستند «فوتبال ایرانی» درباره تعامل باشگاه‌ها در مسیر ساخت این مستند هم گفت: ما برای این مستند سراغ چند باشگاه رفتیم؛ پرسپولیس، استقلال، سپاهان، فولاد، گل‌گهر و تراکتور. با صنعت نفت هم مراوداتی داشتیم. در این میان و به‌ترتیب بیشتر تعامل را باشگاه پرسپولیس، باشگاه سپاهان و باشگاه گل‌گهر همکاری بسیار خوبی با ما داشتند و این همکاری واقعاً برای ما لذت‌بخش بود. از همه بدتر هم باشگاه استقلال بود که در فرآیند کار بسیار اذیت شدیم و سرانجام هم به آنچه می‌خواستیم نرسیدیم. باشگاه تراکتور هم در نوع خودش فضای عجیب و غریب داشت.
مجبور شدیم به جای مدیر سراغ لیدر هواداران برویم!
وی افزود: باشگاه استقلال یکی از قطب‌های فوتبال ایران است اما شاید باور نکنید که وقتی به‌عنوان یک مستندساز به این باشگاه نامه زدم، مجبور شدم دو سه نوبت حضوری بروم و بابت دیدار با مسئول روابط عمومی باشگاه حتی اجازه ندادند از در باشگاه داخل شویم! در همان زمان فردی مثل لیدر هواداران این باشگاه مرتبط در حال رفت و آمد به داخل باشگاه بود. سر آخر هم نتوانستیم با مدیر روابط عمومی باشگاه ارتباط برقرار کنیم و این تجربه عجیبی بود. ما حتی در مقطعی دست به دامان همان فرد لیدر شدیم تا او برای‌مان کاری بکند! یعنی به جای مدیر مجبور شدیم سراغ لیدر برویم!
این مستندساز درباره کیفیت مواجهه مسئولان باشگاه تراکتور هم توضیح داد: مواجهه مسئولان این باشگاه بهتر بود اما بحث‌شان این بود که همه اتفاقات در مستند باید در حضور ما ضبط شود و حتی می‌گفتند که مترجم ما باید در حین گفتگوها حضور داشته باشد! با همین ملاحظات، نهایتاً ما در این باشگاه هم نتوانستیم کاری را پیش ببریم.
کارگردان «فوتبال ایرانی» درباره تجربه‌ها و مشاهدات عجیب این بازیکنان خارجی از حضور در فوتبال ایران هم گفت: ما در این مستند سراغ بازیکنان شاخصی رفتیم که تقریباً همه‌شان در یکی از دو تیم استقلال و پرسپولیس سابقه بازی داشتند. این دو تیم در فوتبال ایران دو قطب هستند و آن چیزی که برای همه این افراد عجیب بود، مواجهه با تماشاگران ایرانی و جنس حمایت و هواداری آن‌ها بود. این فرآیند شاید بخشی از زندگی عادی مردم ایران باشد اما با این بازیکنان خارجی که صحبت می‌کردیم واقعاً از شوروهیجان حاکم بر هواداران باشگاه‌های ایرانی متعجب بودند.