رادیو آلمانی؛ صدای اسلام در قلب اروپا
رادیو آلمانی به عنوان یکی از رادیوهای معاونت برون‌مرزی صداوسیما از سال ۱۳۴۶ کار خود را با ۱۵ دقیقه برنامه روزانه آغاز کرد که به مرور زمان این میزان پخش به دو ساعت رسید و در سال‌های اخیر به یک ساعت پخش برنامه شامگاهی و تکرار آن در صبح روز بعد تقلیل یافته، ولی فعالیتش در بخش وبگاه و فضای مجازی افزایش داشته است.
محوریت برنامه‌های رادیو آلمانی عمدتاً مسائل سیاسی روز و موضوعات اسلامی و فرهنگی است. مسائل سیاسی در قالب خبر، تفسیر و همچنین تولیدات شناور به شنوندگان ارائه می‌شود. موضوعات اسلامی نیز در قالب تولیدات سریالی در برنامه‌هایی مانند «اسلام را بهتر بشناسیم» و «راهی به‌سوی نور» که به تفسیر قرآن کریم می‌پردازد، به علاقه‌مندان عرضه می‌شود.
اکنون، علاوه بر پخش رادیویی، وبگاه رادیو آلمانی نیز فعال است و محتوا‌های رادیویی و همچنین تولیداتی مخصوص فضای مجازی بر روی وبگاه رادیو در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
رسالت رادیو آلمانی و معرفی فرهنگ غنی ایران
امیرحسین درگاهی، مدیر رادیو آلمانی هدف از راه‌اندازی این رادیو را به طور خلاصه تبیین مواضع سیاسی جمهوری اسلامی ایران و پرداختن به وقایع از این منظر، تبلیغ دین مبین اسلام و همچنین معرفی فرهنگ غنی ایران می‌داند.
وی با اشاره به فعالیت ۵۵ ساله رادیو آلمانی و تغییر و تحولات رخ داده در این مدت گفت: تغییر و تحولات رادیو در این مدت طولانی بسیار زیاد بوده‌است. تقریباً همه فعالیت‌های رادیو اعم از صوتی یا گردش کار متون، دیجیتالی شده و کیفیت سطح زبانی رادیو هم مدام در حال افزایش است، به طوری که سال‌های زیادی است که تمام گوینده‌های رادیو با لهجه «نیتیو» گویندگی می‌کنند.
درگاهی ادامه داد: افراد زیادی در این سال‌ها به رادیو اضافه شده‌اند که اغلب آن‌ها یا بازنشسته شده‌اند یا به علل دیگری در رادیو فعالیت نمی‌کنند، اما هر کدام از آن‌ها سهمی در افزایش تجربه و کیفیت رادیو داشته اند که همکاران فعلی، میراث‌دار آن‌ها هستند.
وی درباره جامعه مخاطبان هدف رادیو آلمانی اظهار داشت: جامعه مخاطبان هدف رادیو آلمانی طبیعتاً آلمانی‌زبانان در تمام نقاط جهان هستند. عمده آلمانی‌زبان‌ها در کشور‌های آلمان، اتریش و سوئیس زندگی می‌کنند. البته ما مخاطبان پروپاقرصی از برخی مناطق دیگر مانند کشور‌های اسکاندیناوی هم داریم.
مدیر رادیو آلمانی درباره راه‌های ارتباطی این شبکه رادیویی با مخاطبانش تصریح کرد: ارتباط مخاطبان با ما عمدتاً از طریق ایمیل جریان دارد. البته از طریق پست سنتی هم به طور مداوم نامه دریافت می‌کنیم و شنوندگان ما تاکید زیادی بر برقراری این ارتباط به صورت دوسویه دارند.
درگاهی تاکید کرد: رادیو آلمانی همواره در تلاش بوده که نظر مخاطبان خود را در فعالیت‌هایش در مد نظر قرار دهد.
وی درباره بهره‌گیری از ظرفیت فضای مجازی برای ارتباط با شنوندگان رادیو آلمانی خاطرنشان کرد: در شبکه‌های اجتماعی فعال هستیم. البته با توجه به نفوذ بسیار زیاد صهیونیست‌ها در مناطق آلمانی‌زبان، متاسفانه با دشواری‌های زیادی روبه‌رو هستیم و مرتباً از شبکه‌هایی مانند یوتیوب، توییتر و فیسبوک حذف می‌شویم که این مسئله، کار رادیو آلمانی را در این شبکه‌ها دشوار کرده‌است.
مدیر رادیو آلمانی با اشاره به پنجاه‌وپنجمین سال تأسیس این شبکه رادیویی گفت: یکی از برنامه‌های بسیار پرمخاطب رادیو آلمانی برنامه «ما و شنوندگان» است. در این برنامه رابطه‌ای صمیمانه با شنوندگان خود ایجاد کرده‌ایم و در میان انعکاس نظرات آن‌ها، به موضوعات روز ایران از نظر مذهبی، فرهنگی و … می‌پردازیم. در دل این برنامه به سالگرد رادیو و نظرات مخاطبان در این زمینه نیز به طور خاص پرداخته می‌شود.
درگاهی در پاسخ به این پرسش که شنوندگان رادیو آلمانی بیش‌تر در چه رده سنی هستند، پاسخ داد: مخاطبان هدف عموم جامعه هستند و مختص به مقطع سنی خاصی نیستند، اما با توجه به موضوعاتی که به آن‌ها می‌پردازیم و به علت سیاست‌گذاری‌ها، برنامه‌ها کم‌تر در حیطه سرگرمی هستند، طبیعتاً اغلب مخاطبان در مقاطع سنی میانسال رده‌بندی می‌شوند.
مدیر رادیو آلمانی درباره میزان استقبال و بازخورد مخاطبان از برنامه‌های این رادیو یادآور شد: ارتباط رادیو آلمانی با مخاطبان خود دو سویه و صمیمانه است و همین رویکرد باعث شده تا مخاطبان وفاداری جذب رادیو شوند که به طور مداوم با ما در ارتباط هستند.
وی با اشاره به رقبای رادیو آلمانی در سطح بین المللی اظهار داشت: کشور‌های زیادی در سرویس جهانی رسانه‌های خود به زبان آلمانی نیز برنامه رادیویی دارند. طبق نظراتی که ما از شنوندگان خود دریافت می‌کنیم، بعضاً با مقایسه رادیو آلمانی با سایر رقبا، از فعالیت ما بسیار تمجید می‌کنند و آن را در برخی موارد در شمار «نمونه» محسوب می‌دارند.
درگاهی ادامه داد: البته این به این معنی نیست که رقبای ما ضعیف هستند. رادیو آلمانی همواره در تلاش است که با وجود محدودیت‌ها و مشکلات، بر کیفیت خود بیفزاید و روزبه‌روز در حال رشد باشد.
درگاهی در پاسخ به این سؤال که آیا مسلمانان آلمان هم جزو شنوندگان رادیو آلمانی هستند، تاکید کرد: رادیو آلمانی این توفیق را دارد که با افرادی که به دین مبین اسلام گرویده اند مرتبط باشد. در میان این افراد، شخصیت‌های برجسته‌ای مانند استادان دانشگاهی نیز وجود دارند. رادیو آلمانی با تعدادی از آن‌ها مصاحبه می‌کند و در رساندن پیام آن‌ها به جامعه آلمانی زبان تلاش می‌کند.
علاقه‌مندی آلمانی زبانان به جاذبه‌های گردشگری کشورمان
شهرزاد چوپانکاره از سال ۱۳۹۰ همکاری خود را با رادیو آلمانی آغاز کرده و در حال حاضر گوینده برنامه‌های مختلف این شبکه است. او در عین حال کار ترجمه را نیز در این رادیو انجام می‌دهد.
وی درباره جذابیت‌های کار در رادیو آلمانی گفت: کار کردن در رادیو مثل کتاب خواندن است که باعث می‌شود همیشه مطالب جدید و آموزنده یاد بگیرم.
گوینده رادیو آلمانی درباره مخاطبان این شبکه رادیویی توضیح داد: ارتباط خوبی با مخاطبان رادیو داریم و هنگام اجرای برنامه «ما و شنوندگان» که یکشنبه‌ها ضبط می‌شود، بازخورد‌ها و واکنش‌های خیلی خوبی از شنوندگان رادیو دریافت می‌کنیم.
چوپانکاره افزود: بسیاری از دانشجویان و علاقه‌مندان زبان آلمانی در داخل ایران نیز جزو شنوندگان رادیو بودند و حتی گاهی به من می‌گفتند که صدایت چقدر برای ما آشناست. البته متاسفانه مدتی است که پخش برنامه‌های رادیو در ایران قطع شده‌است.
وی درباره کارکرد‌های شبکه‌های رادیویی با وجود ظهور فضای مجازی تصریح کرد: مردم ساکن کشور‌های اروپایی معمولاً خیلی زیاد به رادیو گوش می‌دهند و این رسانه همچنان طرفداران خودش را دارد. حتی بعد از قطع شدن پخش برنامه‌های رادیو آلمانی در داخل ایران بسیاری از مخاطبان از این اتفاق گلایه می‌کردند.
به گفته چوپانکاره، مخاطبان رادیو آلمانی برنامه‌هایی را که درباره جاذبه‌ها گردشگری و غنای فرهنگی و تاریخی ایران و سبک زندگی ایرانیان است، بیش‌تر می‌پسندند و استقبال بیش‌تری از آن می‌کنند.