بایگانی بهمن 14, 1398

به گزارش سینماپرس، نمایش «بیگانه در خانه» آخرین تجربه محمد مساوات کارگردان جوان و خوش فکر تئاتر کشورمان است که از روز پنجشنبه ۱۰ بهمن ماه ادامه اجراهای خود را بعد از تئاتر مستقل تهران و انصراف از ادامه اجراهایش در آن تماشاخانه در سالن اصلی تئاترشهر از سر گرفته است.

البته اجرای روزهای ۱۰ و ۱۱ بهمن ماه این نمایش در قالب اجرای عمومی است و از روز شنبه ۱۲ بهمن ماه و با آغاز اجراهای بخش صحنه‌ای جشنواره سی و هشتم تئاتر فجر نمایش «بیگانه در خانه» به مدت ۷ شب در بخش رقابتی جشنواره روی صحنه خواهد بود.

«بیگانه در خانه» را از نظر فضاسازی، طراحی صحنه و دکور و تأکید بر مفهوم بیگانگی می‌توان در ادامه نمایش قبلی مساوات یعنی «این یک پیپ نیست» دانست و حتی خود کارگردان نیز در چند صحنه مختلف مخاطب را به نمایش قبلی اش ارجاع می‌دهد و در صحنه‌های پایانی نمایش نیز همچون اثر قبلی ۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه سکوت مطلق جریان دارد. البته با وجودی که تکنیک و فرم به کار گرفته شده در «بیگانه در خانه» برای مخاطبان جذاب است و نمایش را می‌توان یکی از آثار قبل توجه سال ۸۸ به حساب آورد اما در مقایسه این ۲ اثر با یکدیگر به نظر می‌رسد محمد مساوات در این نمایش نسبت به کار قبلی اش تا اندازه‌ای برگشت به عقب داشته است چون از لحاظ حجم خلاقیت و انتقال درست مفاهیم مد نظر و رو دست زدن به مخاطب در نمایش «این یک پیپ نیست» با اثر کامل‌تری روبرو بودیم اما در «بیگانه در خانه» بعد از فروکش کردن هیجان مخاطبان از دیدن تکنیک جذابی که برای ارائه نمایش انتخاب شده است خیلی زود دست کارگردان برای مخاطب رو می‌شود و می‌تواند اتفاقات بعدی را زودتر از کاراکترها پیش بینی کند.

اجرای نمایش کلاژی از تئاتر و سینماست و مساوات در بخش تصویری ادای دینی به فیلم‌های ژانر دلهره و ترسناک همانند سری فیلم‌های «فعالیت ماورالطبیعه» و البته آثار آلفرد هیچکاک داشته است و حتی در صحنه‌ای از نمایش کاراکتر زن داستان درحال دیدن فیلم «روانی» هیچکاک است مساوات در آخرین اثرش دست به خلاقیتی نوآورانه زده و دوربین را به عنوان یک عنصر نامرئی در مواجهه با اهالی خانه و مرئی برای مخاطبان وارد صحنه کرده است. تلفیق تئاتر و سینما در این نمایش و سنگین‌تر بودن کفه سینما نسبت به تئاتر در کار، مخاطب را با فضایی وهم آلود مواجه می‌کند؛ دوربینی که به عنوان یک بیگانه در خانه می‌چرخد و وارد حریم خصوصی این زوج مهاجر ایرانی می‌شود و مخاطبان نیز از طریق یک پرده سینمایی با دیدی بهتر آنچه را که روی صحنه رخ می‌دهد و در مواردی به دلیل طراحی صحنه نمایش و استتار بازیگران درون خانه‌ای که با همه جزئیاتش طراحی شده و تماشاگران تنها از بیرون پنجره‌ها و بالکن می‌توانند آن‌ها را ببینند، درک می‌کنند.

در واقع کارگردان برای مخاطبان نمایش حق انتخابی قایل نیست تا از میان آنچه روی پرده به نمایش گذاشته می‌شود یا آنچه در پایین پرده و روی صحنه نمایش رخ می‌دهد، یکی را انتخاب کنند چون ناخودآگاه به دلیل وسعت پرده و جذابیت دوربین روی دست موذی که به همه جای خانه سرک می‌کشد و کاراکترها را دنبال می‌کند و حتی در مواقعی ترجیح می‌دهد شخصیتی را از ویزور دوربینش حذف و تنها چهره آن دیگری را به تصویر بکشد، مخاطب به سمت دیدن تصاویر سینمایی کشیده می‌شود.

کارگردان در این نمایش به مفاهیمی چون هویت، بیگانگی، دروغ، فضای مجازی، ناتوانی در برقراری و بیان احساسات و… پرداخته است. اجرای نمایش کلاژی از تئاتر و سینماست و مساوات در بخش تصویری ادای دینی به فیلم‌های ژانر دلهره و ترسناک همانند سری فیلم‌های «فعالیت ماورالطبیعه» و البته آثار آلفرد هیچکاک داشته است و حتی در صحنه‌ای از نمایش کاراکتر زن داستان درحال دیدن فیلم «روانی» هیچکاک است. نوع فضاسازی و انتقال مفاهیم از خود بیگانگی و ماسکی که افراد برای دیگری به چهره می‌زنند و همچنین تلاش برای نفوذ در روح و روان دیگری به سینمای اینگمار برگمان نزدیک است و مساوات برای اثبات علاقه و یا تاثیر پذیری اش از این کارگردان شناخته شده در صحنه‌ای از نمایش زوج جوان داستان را در حال دیدن فیلم «پرسونا» برگمان نشان می‌دهد که البته در ادامه می‌بینیم آن‌ها علاقه چندانی به ادامه دیدن فیلم ندارند.

رومینا مومنی، محمد علی‌محمدی، علی حافظ پور و دینو زمام حدده بازیگران این اثر نمایشی هستند که در واقع دینو زمام حدده که نقش پیرزن آلمانی همسایه این زوج جوان را ایفا می‌کند و یکی از نیروهای بیگانه حاضر در اثر به حساب می‌آید و از طرف دیگر به عنوان راوی نمایش نیز شناخته می‌شود، همان نوید محمدزاده است که کارگردان با آگاهی ترجیح داده حضورش در این نمایش ناشناس بماند و نام دینو زمام حدده را با به هم ریختن حروف اسم و فامیل محمدزاده خلق کرده است البته درست است که چهره این پیرزن خمیده و مزاحم آلمانی با ماسکی تیره پوشانده شده اما مخاطبان آشنای تئاتر از تن صدای محمدزاده می‌توانند حضور او را در نمایش تشخیص دهند.

این نمایش برای اجرای در یک سالن بلک باکس طراحی شده تا مخاطبان از نزدیک و نفس به نفس با فضای نمایش و دلهره حضور یک بیگانه در خانه و تکنیکی که مساوات برای انتقال این مفهوم انتخاب کرده روبرو شوند از همین رو ادامه اجراهای نمایش در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر و در یک صحنه قاب عکسی باعث فاصله تماشاگران با اجرا شده است.

*مهر

به گزارش سینماپرس، کارگردان شیرازی سینما و تلویزیون، “راز مینا”، “تولدی دیگر” و “کیمیا و خاک” او در مقام کارگردانی و نویسندگی به‌یادگار مانده است. در سال ۱۳۸۴ برنده دیپلم افتخار و جایزه بهترین فیلمنامه برای فیلم “پروانه‌ای در باد” هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم آوانکای پرتغال شد. این روزها کمتر از او فیلمی در مقام تهیه‌کنندگی، نویسندگی و کارگردانی می‌بینیم؛ کارگردانی که به‌تعبیر خودش، راهروهای وزارت ارشاد را پایین و بالا می‌رود اما به او مجوز نمی‌دهند “پدرخوانده” را برای سینمای ایران بسازد.

عباس رافعی در خصوص فیلم سینمایی “پدران” که روی پرده سی و هشتم جشنواره فیلم فجر دید به خبرنگار خبرگزاری تسنیم، تصریح کرد: “پدران” سالم صلواتی فیلم بی‌ادعا و صمیمی بود که به ما پدران می‌آموخت که نگذارید “بچه‌هایتان بمیرند و به موبایل‌شان نگاه کنید چه خبر بوده است. “، فیلمی که در جهت تحکیم خانواده گام برمی‌داشت و تلاش می‌کرد به‌واسطه مرگ یکی از بچه‌های خانواده‌ها، این دو خانواده را متوجه اطراف خودش کند؛ دوستانش کیستند و چه می‌کنند و این‌که هوای بچه‌هایمان را داشته باشیم و نگرانشان بشویم. من فکر می‌کنم پدران جامعه اکنون ایران وقتی این فیلم را ببینند شاید مقداری بیشتر حواسشان جمع فرزندانشان شود.

وی در خصوص پایان تلخ و سیاه فیلم‌های خانوادگی سینمای ایران، افزود: خیلی دوست داشتم پایان‌بندی این فیلم به‌گونه‌ای دیگر بود و این دو خانواده وقتی گره گشوده و رازها برملا می‌شود دوباره کنار هم حضور داشته‌ باشند نه در سر قبرستان بلکه زیر سقف خانه! در واقع پرونده را ببندد، حسّم می‌گوید کارگردان خواسته پایان کار، باز باشد اما بیشتر پایان‌بندی بسته بود اما بهتر است تکلیف تماشاچی روشن شود.

رافعی با انتقاد از نوع پرداختن به خانواده و نقش پدر در سینما و حتی تلویزیون، خاطرنشان کرد: در جشنواره امسال، “پدران” را دیدم اما در جشنواره سال‌های قبل، تشتت خانواده را شاهد بودیم تا تحکیم آن! خانواده بسامانی ندیدیم همچنان که در نمایش‌های خانگی و سریال‌هایی که پخش می‌شود شاهد آنیم حتی در تلویزیون؛ واقعاً صداوسیما هم در جهت تحکیم خانواده و نقش پدر در خانواده خیلی کمرنگ عمل کرده است. اصلاً می‌دانید در رسانه پدر خیلی کمرنگ است؛ حتی در تبلیغات هم می‌گویند “من و مامان و فلان یخچال”! یا در بخش‌های دیگر می‌بینیم آن ستون خانواده به‌گونه‌ای است که بسیار نقد می‌شود، یا کتک می‌زند و معتاد است یا وضع نابسامان اجتماعی و اقتصادی دارد و حتی رانت‌خوار و پلید معرفی می‌شود، حقیقتاً در سینمای ایران پدر خوب کم دیدیم.

وی درباره تنوع ژانر سینما و تلویزیون، توضیح داد: جسارت در فیلم‌سازی را بسیار خوب می‌بینم و این روند ادامه دارد. فکر می‌کنم و باورم این است اگر به فیلم‌سازان اجازه بدهیم و بگذاریم جسارت فیلم‌سازی داشته باشند این فیلم‌های جسورانه مخاطب بیشتری را به سینمای ایران می‌آورند؛ زیرا مخاطب خودش را درون این آیینه نمایشی می‌بیند. الآن مخاطب سینمای امروز خودش را در فیلم‌ها نمی‌بیند و موجودات دیگری را می‌بیند و احساس نمی‌کند آن شخصیت خاله، عمه، عمو و یا همسایه‌اش است، زیرا همواره فیلم‌سازان سعی کرده‌اند همه‌چیز سیاه و سفید باشد.

کارگردان “کیمیا و خاک” در واکنش به تحریم‌ها و انصراف‌دهنده‌هایی که سعی کردند فضای جشنواره ملی فیلم فجر را مسموم کنند، افزود: فیلم‌ساز دوست دارد توسط مردم و منتقدین مورد قضاوت قرار بگیرد که بتواند گام بعدی را درست‌تر بردارد و مسیری که طی می‌کند مطمئن‌تر باشد. جشنواره فیلم فجر مکانی است برای فیلم‌سازان که با مردم و منتقدین چشم در چشم روبه‌رو بشوند و بدون تعارف قوت‌ها و ضعف‌های فیلمشان را گوشزد کنند. فکر می‌کنم که هر فیلم‌سازی که فیلمی در جشنواره فیلم فجر دارد یا در نشست‌های مطبوعاتی و یا در سالن‌ها منتقدین و یا مردم درباره آن فیلم صحبت می‌کنند قطعاً آن ضعف‌ها در فیلم بعدی‌شان کمرنگ‌تر می‌شود.

وی اضافه کرد: من تعجب می‌کنم چرا چنین تریبون و موقعیتی را باید از دست بدهیم و خودمان را از داوری و قضاوت دور کنیم جز اینکه چیزی در چنته نداشته باشیم و بگوییم بهتر است آنجا حضور پیدا نکنیم. من از این حالت‌هایی که بسیاری از خودشان نشان می‌دهند که اتفاقاً بسیار پرکارند و از نهادهای نظامی و اقتصادی و دولتی تغذیه می‌شوند و می‌گویند “نمی‌آییم” و یا “این جایزه را نمی‌خواهیم” تعجب می‌کنم و این باور برایم قطعی است که همه این اتفاقات، ادایی بیش نیست.

رافعی در خصوص فیلم “پدرخوانده” و برخورد وزارت ارشاد با این پروژه مفاسد اقتصادی گفت: پنج ماه است در راهروهای وزارت ارشاد بالا و پایین می‌روم فیلمی درباره مفاسد اقتصادی بسازم مجوز نمی‌دهند؛ فیلمی که در مورد رانت‌خواری است، ‌ موقعیتی که برای مردم ایجاد کرده و سوء مدیریت مدیران میانی را نشان می‌دهد؛ به “پدرخوانده” مجوز نمی‌دهند. وقتی می‌بینیم که سینما می‌تواند تأثیرگذار باشد و روشنگری کند؛ و مردم بتوانند در سینما حرفشان را ببینند که زده می‌شود فکر می‌کنم در جهت امنیت‌ ملی گام برمی‌داریم اما مدیران به‌جای اینکه منافع‌ ملی را در نظر بگیرند کاملاً منافع فردی را در نظر می‌گیرند و به‌فکر منافع فردی خودشانند.

وی در پایان درباره اتفاقات ناگوار در فیلم‌سازی نمایش‌ خانگی و رفتار تاجرگونه تلویزیونی‌ها، خاطرنشان کرد: واقعاً نمایش‌ خانگی ذائقه تماشاگر ایرانی را خراب می‌کند؛ ما می‌گوییم که ماهواره‌ها، مسیر انحرافی را در جامعه برای بیننده ایجاد می‌کنند آنگاه نویسنده نمایش‌ خانگی می‌گوید “من خوشحالم که از روی سریال‌های «جم» تقلید کردم و سریال نوشتم و مردم می‌بینند” یعنی آمال و آرزو و الگوی نویسنده، سریال‌های سخیف ترکیه است، وای به حال ما! احساس می‌کنم تلویزیون هم توسط مدیرانش اداره نمی‌شود؛ بلکه چند تهیه‌کننده اداره می‌کنند که تجارت را پیشه خود قرار داده‌اند. نگاه کنید هر سال عید چه‌کسانی مناسبتی کار می‌کنند یا ماه‌های رمضان و محرم، در واقع تاجران فعلاً بر تلویزیون حکومت می‌کنند و حیف. امیدوارم تلویزیون به دورانی برگردد که برای مخاطب فیلم می‌ساخت نه برای عده‌ای خاص و در جهت کسب تجارت‌های آن‌چنانی.

*تسنیم

به گزارش سینماپرس، امیر آقایی در نشست خبری فیلم «شنای پروانه» گفت: «زمانی که محمد کارت برای این نقش با من تماس گرفت به او گفتم من زیاد به تحقیقات میدانی نیازی ندارم من فقط قدری گذشته‌ام را به یاد بیاورم همینم.»

او در ادامه گفت: «من هم مثل محمد کارت از طبقه‌ای آمده‌ام که نیمی از بچه محل‌هایم زیرخاکند، نیمی زیر حکم. خیلی شناختنش عجیب نبود، فقط روی این خاطرات قدری خاک پاشیده بودیم که آن‌ها را جارو کردیم و بار دیگر بیرون کشیدیمشان.»