سینماپرس: مجموعه مستند «محرمانه» که پیش از این به موضوع ازدواج جوانان می‌پرداخت، با رویکردی جدید سراغ مشکلات نوجوانان ایرانی رفته است.
به گزارش سینماپرس، نشان «محرمانه» از جمله تولیداتی است که در خانه مستند انقلاب اسلامی و در قالب‌های مختلف ساخته می‌شود. اولین مجموعه‌ای که از محرمانه تولید شد، «محرمانه خانوادگی ۱» بود که به موضوع شناخت و انتخاب همسر می‌پرداخت و «محرمانه خانوادگی ۲» نیز با عنوان «از نامزدی تا ازدواج» به ایام پس از انتخاب همسر می‌پرداخت. این مجموعه، تولیدات جدیدی در ماه‌های اخیر داشته است که می‌توان به فصل سوم محرمانه خانوادگی با عنوان «محرمانه – همسرانه» و سریال «محرمانه» ویژه کودکان و نوجوانان اشاره کرد.
در ادامه گفتگو با عطا پناهی تهیه‌کننده و محمد جباری سردبیر محرمانه را می‌خوانید.
محرمانه چگونه شکل گرفت و هدف از ساخت این مجموعه چه بود؟
پناهی: این مجموعه مستند را باید دستیار هر فرد در تصمیم‌گیری‌های شخصی و روزمره دانست که هنجارهای اجتماعی لازم را به او آموزش می‌دهد. برای مثال، به کسی که می‌خواهد ازدواج کند می‌گوید که چگونه باید همسر خود را انتخاب کند و چه ملاک‌هایی را باید در نظر داشته باشد. محرمانه – کودکانه مهارت‌های زندگی و سوالاتی را که ممکن است در ذهن بچه‌ها ایجاد شود را با استفاده از انیمیشن به آنان آموزش می‌دهد.
«همشهری جوان» ایده اصلی محرمانه را برایمان به وجود آورد
جباری: شکل‌گیری ایده محرمانه خانوادگی ریشه در فعالیتی داشت که هفته نامه «همشهری جوان» در دوران اوج خود دنبال می‌کرد. در آن دوران، همشهری جوان پر تیراژترین نشریه ویژه جوانان بود که با نگاه بر موضوع سبک زندگی جوانان، تلاش می‌کرد تا با لحنی نرم و خوشایند به آموزش و نقد مطالب بپردازد. در محرمانه خانوادگی نیز با همین نگاه کارمان را آغاز کردیم و تلاش کردیم با لحنی طنز و راز آمیز، رازهای زندگی خانوادگی و زن و شوهری را آموزش داده و در مواردی به نقد و بررسی آن بپردازیم. البته منظور ما از آموزش این است که اصول و چارچوب‌ها را در سبک زندگی ایرانی اسلامی یادآوری کنیم. برای مثال در محرمانه خانوادگی ۱ تلاش کردیم تا اصول صحیح شناخت و انتخاب همسر را آموزش بدهیم. مطمئنا افراد مختلف با همدیگر متفاوت هستند و نمی‌توان برای همه افراد جامعه نسخه واحدی پیچید. هدف ما این است که چارچوب‌ها و ستون‌های اصلی را نشان بدهیم و در نهایت هر فرد متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی خود تصمیم لازم را بگیرد.
برای رده‌های سنی مختلف، محرمانه‌های منحصر به فردی تولید شده است؟
پناهی: دنیای محرمانه چند زیر شاخه دارد که برای دسته‌های سنی مختلف در خانواده نظیر پدر و مادر، فرزندان نوجوان خانواده و کودکان آن در نظر گرفته شده است. بر همین اساس، در حوزه محرمانه- کودکانه، انیمیشن و موشن گرافیک تولید کردیم که هنوز رسانه‌ای نشده است. در حوزه محرمانه – دخترانه و پسرانه (نوجوان)، در حال تولید یک سریال تلویزیونی هستیم که به زودی آماده پخش از شبکه‌های صدا و سیما خواهد شد. علاوه بر این، محرمانه – همسرانه که قبلا دو فصل از آن به نمایش درآمده بود، آخرین مراحل فاز سوم خود را در ۱۰ قسمت پشت سر می‌گذارد. این فاز از محرمانه – همسرانه، گیم شو است و از ابتدای تابستان به روی آنتن خواهد رفت. باید بگویم اکنون نیز در حال ایده‌پردازی و طراحی محرمانه – پدرانه و مادرانه هستیم.
سریال محرمانه ویژه کودکان و نوجوانان است که این روزها درگیر تولید آن هستید. در این سریال چه چیزی را می‌خواهید دنبال کنید؟
پناهی: این سریال یک مجموعه طنز است که برای مخاطب جوان و نوجوان به صورت تخصصی ساخته شده است و از ابتدای تیر ماه یا بعد از عید فطر از شبکه سوم سیما پخش خواهد شد. اکنون فاز اول تصویربردای مستند سریال محرمانه به پایان رسیده است و فاز دوم آن از ۱۸ خرداد آغاز خواهد شد. در این مجموعه از تعداد زیادی از بازیگران نوجوان خوش آتیه استفاده کرده‌ایم و علاوه بر آنان، بازیگران دیگری نظیر افشین سنگ چاپ، فاطمه هاشمی، حسین رفیعی و … که همگی سابقه بازی کردن در کارهای کودک و نوجوان را داشته‌اند، حضور خواهند داشت. فصل اول این مستند سریال، ۲۶ قسمت ۲۶ دقیقه‌ای است و فصل دوم آن ۳۴ قسمت خواهد بود.
چه محورهایی در این سریال هدف‌گذاری شده است؟
پناهی: در هر قسمت از این سریال به سراغ اتفاقات متداولی می‌رویم که برای قشر نوجوان رخ می‌دهد. مثلا در یکی از قسمت‌ها، پسری را می‌بینیم که خیلی زود عصبانی می‌شود و از کوره در می‌رود. در قسمت دیگر، نوجوانی را می‌بینیم که لکنت زبان دارد و در مدرسه مورد تمسخر قرار می‌گیرد. در این مستند سریال قصد داریم که عمده مشکلات نوجوانان را توصیف کنیم و در همین قالب تلنگری به او بزنیم. مطمئنا نوجوانی که این سریال را می‌بینید و با مشکلی که در آن بیان شده است، درگیر می‌شود، خواه یا ناخواه به وجود این مشکل در خود پی برده، با شخصیت داستان ارتباط می‌گیرد و بدون هیچ تذکری در صدد رفع آن برمی‌آید. یکی از موضوعات مهمی که در فصل دوم این سریال مدنظر ما قرار گرفته است، آموزش مهارت‌های زندگی و «نه» گفتن به بسیاری از خطراتی است که ممکن است برای آنان پیش بیاید.
به نظرتان تفاوت کار کردن برای نوجوانان با دیگر رده‌های سنی در چیست؟ آیا کار تولید کردن برای قشر نوجوان ویژه و خاص است؟
میخواهیم به صورت تخصصی برای نوجوانان کار بسازیم/ ماجرای سخنان رهبری در مورد تولید کار ویژه نوجوانان
پناهی: چند سال پیش مقام معظم رهبری در مورد اهمیت تولید کار برای نوجوانان گفتند: من نمی‌گویم که به صورت تخصصی برای کودک یا جوان کار بسازید بلکه می‌گویم که به صورت تخصصی برای نوجوانان کار بسازید. سریال محرمانه یک مجموعه تخصصی ویژه کودکان و نوجوانان است که پس از سال‌ها که با فقر در این زمینه روبه‌رو بودیم، ساخته شده است.
جباری: در فصل اول محرمانه، تمرکز اصلی‌مان بر موضوع ازدواج و زوج‌های جوان بود و در فصل دوم به مرحله خواستگاری تا عروسی پرداختیم. وقتی بازخوردها را دیدیم متوجه شدیم که می‌توانیم دنیای محرمانه را گسترش داده و علاوه بر زوج‌های جوان، با نگاهی تخصصی‌تر به دیگر رده‌های سنی نیز بپردازیم. محرمانه – کودکانه، محرمانه – پدرانه و مادرانه و محرمانه نوجوانانه بر همین اساس شکل گرفت. باید بگویم که ایده محرمانه – نوجوانانه بر مبنای نگاه تخصصی که به نوجوانان داشتیم، به وجود آمد و در همین قالب، سریال «محرمانه» تولید شد.
عطا پناهی تهیه‌کننده
جباری: در این مجموعه به صورت تخصصی به سراغ مشکلات و چالش‌هایی رفته‌ایم که هم در بین دختران و هم در بین پسران متداول است و اغلب خانواده‌ها با آن درگیر هستند. در حقیقت، میخواهیم در قالب سریال تلویزیونی، اصول و چارچوب‌ها را به خانواده‌ها آموزش بدهیم تا بتوانند تعامل بهتری با نوجوانان خود داشته باشند. از همین منظر می‌توانیم بگوییم که کار ساختن برای قشر نوجوان خاص است چرا که با رده سنی خاص و معضلاتی خاص مواجه هستیم. اگر دقت کنید می‌بینید که در محرمانه خانوادگی ۱ و ۲ سراغ نمونه‌های واقعی و روایت‌های مستند رفته بودیم اما در سریال محرمانه با استفاده از فضای نمایش سراغ موضوعات و مشکلات اجتماعی به روز این رده سنی رفته‌ایم. یک تیم کارشناسی که شامل پژوهشگران مختلف در این زمینه بودند، انتخاب شدند و با بررسی بر روی موضوعات مهم اجتماعی که پیرامون نوجوانان وجود داشت، تعدادی سوژه را انتخاب کردند و فیلمنامه نوشته شد.
یکی از موضوعات مهم در ساخت کار برای نوجوانان، تحقیق و پژوهش صحیح است. این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم مراجع مختلف پژوهشی که دیدگاه‌های متفاوتی نیز دارند، در این زمینه وجود دارد. برای مثال، کتبی که توسط نویسندگان غربی نوشته شده است، نگاره‌هایی را آموزش می‌دهد که با اصول دینی ما در تضاد است. شما برای انتخاب مراجع پژوهشی خود چه منابعی را در اولویت قرار دادید و روند تحقیق و پژوهش‌تان چگونه بود؟
جباری: تیم محتوایی محرمانه خانوادگی، سال‌هاست که در حوزه نوجوانان کار می‌کند. نکته‌ای که اشاره کردید کاملا درست است و در زمینه‌های علوم اجتماعی، روانشناسی و … آورده‌هایی از کتاب‌های مرجع غربی داریم. مطمئنا اگر بخواهیم بستر و پایه پژوهش خود را بر این دسته از مطالعات قرار بدهیم، دچار تعارض‌هایی خواهیم شد و به نسخه کاربردی که مشکلات نوجوانان را حل کند، نخواهیم رسید. مطمئنا این مطالعات در مواردی خوب خواهد بود و در مواردی اشتباه است. بر همین اساس، در مجموعه محرمانه، سیاست‌گذاری کلی ما این‌گونه بود که از نتیجه مطالعات آنان استفاده می‌کردیم اما اصل صحبت‌ها از نتایج تحقیقات کارشناسان و پژوهشگران داخلی بیرون کشیده می‌شود. آنان به دلیل آشنایی با آموزه‌های اصیل ایرانی اسلامی و شرایط فرهنگی ایران حرف‌های متناسب‌تری خواهند داشت.
برای مثال، یکی از کسانی که در تیم پژوهشی ما کار می‌کند، آقای سعید بی‌نیاز است. ایشان یکی از مولفین کتاب‌های آموزش و پرورش است و سال‌ها است که با نوجوانان برخورد داشته و شناخت بسیار خوبی از آنان دارد. به عنوان مثال دیگر، در فصل اول که به موضوع انتخاب همسر و ازدواج می‌پرداخت، مرحوم سید مهدی طباطبایی بسیاری از تجربیات چندین ساله خود در برخورد با زوج‌های جوان را در اختیار ما قرار دادند که بسیار خوب و موثر بود. بنابراین تمام تلاش خود را انجام دادیم تا با استفاده از کسانی که تجربه کار فرهنگی ایرانی اسلامی دارند، مجموعه محرمانه، با مختصات فرهنگی و ایرانی خانواده‌های ما هماهنگ باشد. البته به نظرم هنوز در این زمینه عقب هستیم و باید بیشتر کار کنیم.
پناهی: تحقیق و پژوهش بسیار زیادی در این کار داشتیم. یک تیم مشاوره‌ای دقیق به سرپرستی دکتر باقری در پشت این مجموعه است. ایشان به ما آموزش داد که تا کجا باید جلو برویم و راه‌حل دقیق حل مشکل کجاست.
*تسنیم
