سینماپرس: وحید گلستان دبیر چهل و نهمین جشنواره بین المللی فیلم رشد و سیدرضا منتظری کارشناس رسانه و منتقد سینما روز دوشنبه چهارم آذرماه در برنامه «نمای نقره ای» که با اجرای محمود گبرلو از رادیو نمایش پخش می شود حضور پیدا کردند و در خصوص جشنواره اخیر رشد به بحث و تبادل نظر پرداختند. منتظری با انتقاد از تکثر جشنواره های سینمایی اظهار داشت: سیاست گذاری اکثریت جشنواره های سینمایی شعاری است و از این رو ما در عمل شاهد هیچ گام مثبتی از سوی مسئولان نیستیم؛ گلستان نیز در بخشی از اظهارات خود فقدان جریان سازی را یکی از مشکلات جشنواره فیلم رشد برشمرد.
به گزارش سینماپرس اهم اظهارات شرکت کنندگان در برنامه «نمای نقره ای» چهارم آذرماه در ذیل این مطلب گردآوری شده است.
گلستان در ابتدای این برنامه توضیحاتی در خصوص جشنواره فیلم رشد ارائه کرد و گفت: جشنواره رشد جشنواره تخصصی فیلم آموزشی است و وظیفه اصلی اش کمک کردن به فرآیند آموزش است. این رویداد ۴۹ دوره برگزار شده و توقعات نسبت به آن کم نیست و حتماً باید اثربخشی بیشتر داشته باشد و جریان ساز باشد.
منتظری نیز در این خصوص متذکر شد: جشنواره فیلم رشد یکی از کهن ترین جشنواره های سینمایی است. این جشنواره برخلاف اکثریت جشنواره های سینمایی که توسط وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی برگزار می شوند، متولی اصلی اش وزارت آموزش و پرورش است. جشنواره فیلم رشد به عنوان جشنواره ای آموزشی-تربیتی شناخته می شود و مسأله تربیت کودکان از راه سینما و هنر خیلی قدم مثبتی می تواند باشد اما باید ببینیم که این جشنواره طی تمام سال های برگزاری اش توانسته این کارکرد را داشته باشد یا خیر؟ من معتقدم نه تنها این جشنواره نتوانسته این کارکرد را داشته باشد که اکثریت جشنواره های ما به اهداف خود دست پیدا نکردند و شاید دلیلش این باشد که سیاست گذاری هایی که در حوزه جشنواره های صورت می گیرد شعاری است و در عمل هیچ گام مثبتی از سوی سیاست گذاران انجام نمی شود.
گبرلو در همین راستا اظهار داشت: آقای گلستان بنا به اظهارات آقای منتظری به عنوان کارشناس رسانه و تحلیل گر سینما جشنواره رشد چهل و نهمین دوره اش را برگزار می کند چرا این جشنواره به چشم نمی آید و توانایی لازم برای جریان سازی نداشته است؟
گلستان در پاسخ به این سوأل گفت: جشنواره رشد در جریان سازی اشکال دارد. این جریان سازی ۲ وجه دارد. یک وجه تأثیر بر جریان رسانه ای است که جشنواره در این زمینه ضعیف عمل کرده، وجه دیگر جریان بر تولید و رساندن آثار به دست مخاطب است. ما چون بازار فیلم آموزشی را در طی سال های گذشته چون رسانه فیلم گران بود و برای بخش خصوصی توجیه اقتصادی نداشت نمی توانستیم به وجود بیاوریم اغلب با آثاری مواجه بودیم که یا به سفارش دولت تولید می شدند و یا آثاری که جشنواره تلاش می کرد وجوه کاربردی و نسبت آن ها را با فیلم آموزشی کشف کند و آن ها را به این حوزه انتصاب دهد، از همین رو ۳ حلقه تولید و جشنواره و اکران به درستی شکل نگرفته است.
منتظری در پاسخ به اظهارات گلستان تأکید کرد: نکته ای که آقای گلستان در خصوص جریان سازی رسانه ای مطرح کردند را بنده قبول ندارم. من معتقدم آنقدر جشنواره های بی هویت ریز و درشت در سینمای ما زیاد شده که هرچقدر هم بخواهیم جریان سازی رسانه ای برای آن ها داشته باشیم به دلیل بی هدف بودن جشنواره ها و خسته شدن مخاطبان از تماشای فیلم های تکراری در این رویدادها آن جریان سازی هیچ کارکردی نمی تواند داشته باشد. در همین جشنواره فیلم رشد ما شاهد کار رسانه ای بسیاری بودیم و آمار و بیلان های زیادی در این خصوص از سوی تیم روابط عمومی ارائه شد اما وقتی ما نیم نگاهی به لیست فیلم های حاضر در این جشنواره می اندازیم و یا اسامی فیلم هایی که در مراسم اختتامیه جشنواره جایزه گرفتند را مرور می کنیم متوجه می شویم این آثار اغلب در جشنواره های دیگر به خصوص جشنواره فیلم های کودک و نوجوان حضور داشتند، جایزه گرفته اند، اکران شده اند، منتقدان و اهالی رسانه و صاحب نظران حوزه کودک و نوجوان این آثار را دیدند، با این اتفاقات مشخص است که جشنواره نمی تواند تأثیرگذاری داشته باشد.
گبرلو با قطع اظهارات منتظری گفت: این به همان مبحث مهمی که شما مطرح کردید باز می گردد، بحث شعارها!
منتظری ادامه داد: من اصلاً بحثم این است که چرا این جشنواره نباید تولیدات ویژه داشته باشد؟
گلستان در این خصوص اظهار داشت: وظیفه جشنواره تولید نیست. هر نهادی اگر سر جای خود باشد کارها درست پیش می رود.
منتظری خاطرنشان کرد: جشنواره وظیفه اش تولید نیست اما نهادی که متولی جشنواره است وظیفه اش حمایت برای تولید از آثار متناسب با این رویداد است.
گلستان در پاسخ به اظهارات منتظری گفت: وظیفه جشنواره ایجاد بازار فیلم آموزشی است. فیلم آموزشی کنترل کیفی خاصی می خواهد. ما در مورد بازاری صحبت می کنیم که در حلقه بسته ای است و این حلقه در کنترل جشنواره رشد است. ما امسال این بحث را آغاز کردیم.
گبرلو خطاب به منتظری گفت: آقای منتظری به نظر شما بازار می تواند در جریان تولید اثرگذار باشد؟
منتظری در این خصوص اظهار داشت: خیر؛ من از منظر سینمایی صحبت می کنم نه از منظر آموزشی و تربیتی. با توجه به پیشینه تاریخی که ما طی این سال ها شاهد بودیم بحث بازار فیلم در سینمای ایران «شو» گونه است. در مهمترین جشنواره های سینمایی مان هم بازار یک شوی صرف است و بس و هیچ کارکردی ندارد.
گلستان ادامه داد: ما در مورد پدیده دیگری حرف می زنیم. من در مورد فیلم آموزشی حرف می زنم اما آقای منتظری به سینما اشاره می کنند. ما دوست داریم اکران صبح ها برای مدارس را مهیا کنیم. بازار ما شبیه به جشنواره های دیگر نیست. ما چون دسترسی به مخاطب هدف داریم بازارمان واقعی تر است.
گبرلو سوأل کرد: پس این مدل جدیدی از بازار است؟
گلستان تأکید کرد: ما انتظار داریم امسال بیش از ۳ میلون نفر تماشاگر در سراسر کشور داشته باشیم.
گبرلو خطاب به گلستان گفت: یعنی شما معتقد هستید بالفعل مخاطب دارید و حالا سرمایه گذاران باید بیایند جلو؟
گلستان در پاسخ به اظهارات گبرلو گفت: اصل تولید مربوط به بخش خصوصی است. بهترین مدل این است که همه انگیزه و حمایتی که دولت باید بکند در اکران و پخش بیاورد. هزینه ایجاد یک زیرساختی که مخاطب میلیونی را دربر بگیرد وظیفه دولت است نه شرکت های خصوصی.
منتظری در این خصوص اظهار داشت: متأسفانه ما شاهد رویکرد انفعالی از دولت در زمینه سینما هستیم. مواضع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش در این حوزه انفعالی است.
گلستان در بخش دیگری از این گفتگو به برخی دستاوردهای وزارت آموزش و پروش اشاره کرد و گفت: الآن مدارس شیوه های نوینی دارند. با وب و تلویزیون و… کار می کنند.
منتظری در این خصوص اظهار داشت: سیاست گذاری هایی که آقای گلستان به آن اشاره کردند خوشحال کننده است. اما نمی توان نقش دولت را نادیده گرفت. چقدر دولت به خصوص وزارت آموزش و پرورش قرار است از این سیاست ها حمایت کند؟ تا زمانی که دولت حمایت نکند اتفاقی نمی افتد. ما واقعاً بخش خصوصی به معنای واقعی کلمه نداریم و تا حمایت دولتی نباشد کمتر فردی در بخش خصوصی ترغیب می شود سرمایه گذاری کند چه برسد به آنکه در فضای آموزشی بخواهد وارد شود که تا امروز توجیه اقتصادی نداشته! در قدم اول مسئولان آموزش و پرورش باید اهتمام جدی داشته باشند. این سانس های صبح های سینما یکی از بزرگترین دغدغه ها است. با انتقاد شدید سینماگران کودک و نوجوان مواجه شده. اغلب آن ها می گویند ما باید برای بستن یک قرارداد برای اکران فیلم مان در مدارس چند ماه کفش آهنی بپوشیم و دوندگی کنیم.
گلستان در این خصوص گفت: نکته ای که آقای منتظری اشاره کردند درست نیست. ما شورای حمایت از فیلم های کودکان و نوجوانان داریم و من دبیر این شورا هستم. ما مجوز می دهیم به فیلمساز و صاحب فیلم و اجازه می دهیم دانش آموزان بروند فیلم ها را ببینند. این شورا به صورت ایجابی برخورد می کند. اما این شورا از دید من کامل نیست چون بعد از اعطای پروانه کمکی به اکران نمی کند و پخش کننده ها هم ظرفیت برای ایجاد اکران ندارند.
منتظری در این خصوص گفت: ما همیشه عادت داریم آمارها را پرطمطراق بیان کنیم. نکته ای که هست اینکه با کمال تأسف باید عنوان کنم در یک هفته گذشته یک سری از مدارس دانش آموزان را به تماشای یکی از سخیف ترین فیلم های اکران شده در سینماها می برند. من بعد از شنیدن این خبر شوکه شدم. جالب اینجا است که ۳ فیلم کودک و نوجوان روی پرده است. من با نفر از تهیه کنندگان فیلم های کودک صحبت داشتم و ایشان می گفتند ما برای بستن قرارداد مدارس زحمات بسیاری را متحمل می شویم و به دلایلی کنسل می شود. بحث من این است که چرا این اتفاق می افتد. چرا دانش آموزان می روند و فیلم «مطرب» را تماشا می کنند؟
گلستان در این خصوص گفت: در هفته گذشته دانش آموزان مجوز رفتن به سینما نداشتند.
منتظری تأکید کرد: من گفتم هفته گذشته این خبر تلخ را شنیده ام.
گلستان متذکر شد: «مطرب» به شورای ما درخواست نداده. ما ۱۰۰ هزار مدرسه در کشور داریم و اگر احیاناً چند مدرسه تخلف کردند ما بی اطلاع هستیم. بازوی اجرایی هم ما نداریم که پیگیر این ماجراها نباشد!
گبرلو در بخش دیگری از این گفتگو از گلستان پرسید: اگر شما روزی از سمت تان کنار رفتید تضمینی برای ادامه برنامه ها وجود دارد؟
گلستان خاطرنشان کرد: ما ۳ محور اصلی داریم. ۱-سند برنامه درسی ۲- اینترنت ۳- بازار فیلم آموزشی؛ البته ابعاد فرعی دیگری هم داریم. جشنواره به شکل معمول داوری نمی شود. این جشنواره داوری اش جمع سپارانه خواهد بود. ما طیف بزرگ مخاطبان مان وارد داوری می شوند و این رویکرد تازه از طریق تعامل است. ورود اینترنت در آموزش تحولی را ایجاد کرده و آن بحث تعامل است. مخاطب می تواند بخشی از محتوا را جا به جا یا شخصی سازی کند. در آموزش نداشتن تعامل ضعف محسوب می شود. ما با طیف تازه ای از آثار مواجهیم. ما جریان تازه ای را ایجاد کردیم. خود مخاطبین برای آموزش می توانند تولید اثر کنند. ما اگر به تعبیر درست آقای منتظری می خواهیم شعار ندهیم باید به تفاوت فیلم آموزشی با دیگر فیلم ها پی ببریم. فیلمساز در جریان رشد محتوا به رشد شخصی و فهم موضوع می رسد. فرآیند تولیدش اهمیت پیدا می کند.
گبرلو از منتظری سوأل کرد: آقای منتظری دیدگاه شما نسبت به شیوه های نوین چیست؟
منتظری در این خصوص متذکر شد: اینجا چند سوأل در ذهن شکل می گیرد. مثلاً در خصوص بحث اینترنت که مطرح شد چه فکری برای انبوهی از دانش آموزانی که قطعاً به اینترنت دسترسی ندارند و در کپرها و نقاط محروم و روستاها درس می خوانند شده؟ جایگاه آن ها کجاست؟
گلستان در این خصوص گفت: خیر. دسترسی وجود دارد. من آماری ندارم اما بر حسب مشاهدات میدانی می گویم. ما بیش از ۹۰ درصد مدارس مان امکان نمایش فیلم را دارند. اغلب مدارس امکان دسترسی به اینترنت را دارند.
منتظری گفت: قطعاً وقتی آقای گلستان آماری ندارند بنده هم ندارم. مشاهدات عینی و مطالعات نشان می دهد برخی مدارس تخته سیاه برای دانش آموزان ندارند اینکه چقدر می تواند اینترنت داشته باشد جای تعجب و سوأل دارد، ای کاش آماری اعلام شود. بحث دیگر سر این قضیه مخاطب مولف است. اگر خود دانش آموزان و دبیران بخواهند تولید داشته باشند چقدر این تولیدات می تواند با دیدگاه کارشناسی تولید شود؟ چرا که محتوا مهم است روی این محتوا چقدر نظارت می شود که سالم و مبتنی بر اهداف تربیتی و آموزشی باشد؟
گلستان در خاتمه این گفتگو گفت: تنظیم گری این حوزه از خودش شروع می شود. در این جریان از طیف محدود شروع می شود. یک دانش آموز برای کلاس خودش تولید می کند اگر از کلاس تأییدیه بگیرد سپس به مدرسه و منطقه و کل کشور می رسد. باید دست کم ۱۰ معلم و ۱۰۰ دانش آموز تأیید کرده باشند. مخاطب مولف خودش را تأیید می کند.
برای شنیدن کامل برنامه اینجا را کلیک کنید.
