بایگانی بهمن 4, 1399

به گزارش سینماپرس، برنامه «نقد سینما» شب گذشته جمعه ۳ بهمن ماه به بررسی وضعیت «سینمای بدنه» در ایران با تمرکز بر کارنامه فریدون جیرانی و آسیب‌شناسی وضعیت صنعت انیمیشن ایران در دهه ۹۰ پرداخت.

در بخش نخست برنامه امیررضا مافی میزبان آرش خوشخو و علی فرهمند منتقدان سینما بود تا درباره «سینمای بدنه» به گفتگو بپردازند.

امیررضا مافی در ابتدای این بحث توضیح داد: اصطلاح «سینمای بدنه» اصطلاحی است که فریدون جیرانی وارد ادبیات سینمای ایران کرد و از آنجایی که روزنامه‌نگاری باسابقه و با مطالعه بود، خیلی زود این اصطلاح تبدیل به یک اصطلاح رسمی برای توصیف بخشی از فیلم‌های اکران‌شده در سینمای ایران شد.

علی فرهمند هم در تعریف «سینمای بدنه» گفت: سینمایی که فریدون جیرانی به این نام می‌خواند، در واقع سینمایی است که شبیه به مدلی از سینمای قبل از انقلاب، راه میانه‌ای را پیش می‌گیرد که نه وام‌دار دلالت‌های فیلم‌های مدرنی مانند «خشت و آینه» است و نه در سطح داستان‌گویی باقی می‌ماند. به تعبیری سینمایی است که هم داستان‌پردازی دارد اما در کنار آن فضاسازی و نوعی از شخصیت‌پردازی و حتی روان‌شناسی شخصیت هم دارد. فیلم‌هایی مانند «شام آخر» و «تنگنا» همان مدل از فیلم‌های قبل از انقلاب است که جیرانی برای فیلمسازی خود آن‌ها را الگو قرار می‌دهد.

آرش خوشخو در این بخش گفت: بد نیست سفری به سال‌های ۵۵ و ۵۶ داشته باشیم، در آن مقطع سینمای ایران گرفتار یک دوقطبی بسیار شدید بود. از یک سو فیلمفارسی‌های خیلی بد داشتیم و از سوی دیگر فیلم‌های روشنفکری خیلی غلیظ. در میانه این دو نگاه افراطی سینمای بدنه از بین رفت و کاری که فریدون جیرانی کرد این بود که در این میانه راه سومی تعریف کند. سینمای داستان‌گویی که مختصات بومی هم داشته باشد. مثل مسئله «انتقام» که در سینمای بدنه و مشخصاً فیلم‌های فریدون جیرانی نقش مهمی دارد.

وی ادامه داد: اولین موفقیت این جریان را آقای صدرعاملی با فیلم «گل‌های داوودی» رقم زد. رسول صدرعاملی، فریدون جیرانی، سیروس الوند و مهدی فخیم‌زاده سینماگرانی بودند که منادی سینمای بدنه شدند و گرایش به سینمای مسعود کیمیایی، علی حاتمی و امیر نادری (مشخصاً فیلم‌هایش در بین سال‌های ۵۰ تا ۵۴) داشتند.

فرهمند در بخش دیگری از سخنان خود به برخی فیلم‌های خارجی که سینمای فریدون جیرانی وام‌دار آن‌هاست، اشاره کرد و گفت: در سینمای ایران ساموئل خاچیکیان به‌خصوص با فیلم «دلهره»، تأثیر بسیاری بر سینمای فریدون جیرانی داشته است. جیرانی از این منظر هم به‌دنبال فضاسازی در کنار قصه گفتن است و هم به‌دنبال گیشه است. این راهی است که در اواخر دهه ۵۰ هم سینمای ایران را نجات داد.

آرش خوشخو درباره سابقه روزنامه‌نگاری فریدون جیرانی و تأثیر آن بر فیلمسازی این کارگردان گفت: سابقه روزنامه‌نگاری باعث نزدیکی فیلمساز به اتفاقات جامعه می‌شود که این تأثیر را در سینمای رسول صدرعاملی هم می‌توان مشاهده کرد. در فیلم‌های فریدون جیرانی قالب پاورقی را هم غالباً می‌توان مشاهده کرد که به نوعی مهر فیلم‌های جیرانی هم محسوب می‌شود.

فرهمند در این بخش گفت: جیرانی زمانی موفق بوده است که تحت تأثیر مدل فرانسوی فیلمسازی قصه‌گو، قرار دارد. زمانی که سراغ ژانر می‌آید، شکست می‌خورد. مانند فیلم «پارک‌وی» و یا تجربه فانتزی‌ای مانند «خواب‌زده‌ها».

این منتقد در ادامه با اشاره به یکی از سکانس‌های فیلم «آب و آتش» به تشریح ویژگی‌های فیلمسازی جیرانی پرداخت و گفت: اساساً برگ برنده فیلم‌های موفق جیرانی این است که دغدغه‌های اینجایی خودش را وارد آن چیزی که از سینمای غرب فراگرفته، کرده است و در این کار موفق بوده است؛ مانند سه‌گانه «شام آخر»، «آب‌وآتش» و «قرمز».

آرش خوشخو در ادامه بحث درباره مضامین فیلم‌های جیرانی گفت: فریدون جیرانی مبحث خشونت مردانه علیه زنان را وارد سینمای ایران کرده است. در بیشتر فیلم‌هایش این مردان مهاجم علیه زنان حضور دارند که به نظرم به سابقه روزنامه‌نگاری او برمی‌گردد که این تیپ‌ها را به خوبی می‌شناسد. در فیلم «قرمز» این نگاه خیلی پررنگ وجود دارد. موفقیت قرمز باعث شد حس خشونت در سینمای جیرانی باقی بماند تا به فیلم «پارک وی» رسید که دیگر خیلی خشن بود و سعی می‌کرد حتی به سینما وحشت نزدیک شود، هرچند که فیلم موفقی نبود.

امیررضا مافی در این بخش گفت: مردان در غالب فیلم‌های فریدون جیرانی مردان خوبی نیستند و تک و توک مردهای خوب داستان‌هایش، مردانی از نسل‌های قبل هستند و زخم خورده هم هستند. به نظر می‌رسد جیرانی خیلی با مردان میانه خوبی در سینمایش ندارد.

فرهمند در واکنش گفت: یکی از ویژگی‌های سینمای فریدون جیرانی انگشت گذاشتن بر ناهنجاری‌ها است. مثل مسئله عشق‌های مریض؛ در اغلب فیلم‌های جیرانی شاهد عاشقانی هستیم که تحت‌تأثیر شرایط اجتماعی و ناهنجاری‌های فرهنگی واکنش‌های مریض دارند. از این منظر فیلم‌های خوب جیرانی راه می‌دهد برای روانشناسی شخصیت‌ها، مانند فیلم «قرمز» و «آب و آتش».

وی افزود: شخصیت‌های سینمای جیرانی درک می‌شوند چون ما در سطح جامعه خود با آن‌ها مواجه می‌شویم و بعید می‌دانم در جوامع دیگر تا این اندازه قابل درک باشند.

در ادامه آرش خوشخو به تشابه برخی شخصیت‌های سینمای جیرانی با سینمای قبل از انقلاب اشاره کرد که در ادامه آن فرهمند گفت: سینمای جیرانی از منظری پاسخ به فیلمفارسی هم محسوب می‌شود. ما در فیلمفارسی فضای مردانه‌ای داریم که مردان در آن ابتکار عمل را در دست دارند، اما در سینمای جیرانی، مردان غالباً شخصیت‌های منفعلی هستند که تحت شرایط اجتماعی و یا همان مرض عشق، دست به انفعال زده‌اند.

خوشخو درباره افول سینمای جیرانی در دهه ۹۰ گفت: به نظر می‌رسد جیرانی از سیر تحولات جامعه عقب افتاده است. حتی «نهنگ آبی» هم که قرار بود یک سریال به روز باشد، شیوه روایت و آدم‌هایش کهنه بودند. امیدوارم فریدون جیرانی در آثار بعدی خود این معضل را برطرف کند.

صنعت انیمیشن ایران در دهه ۹۰

در بخش پرونده ویژه «نقد سینما» شب گذشته، امیررضا مافی میزبان حامد جعفری از فعالان صنعت انیمیشن و تهیه‌کننده این حوزه بود تا درباره وضعیت این صنعت در دهه ۹۰ گفتگو کنند.

حامد جعفری در ابتدای صحبت‌های خود گفت: در دوره‌ای فضای انیمیشن در کشور ما فضای ابزارزدگی بود و همه تولیدکنندگان انیمیشن تلاش می‌کردند ثابت کنند به کیفیت سخت‌افزاری نمونه‌های خارجی دست پیدا کرده‌ایم. خدا را شکر از این مرحله عبور کرده‌ایم و حالا می‌توانیم با تمرکز بیشتر سراغ قصه‌های بهتر برویم. امروز این بلوغ در بین انیمیشن‌سازان ایرانی شکل گرفته که موعد رفتن سراغ محتوا است.

وی ادامه داد: این عبور به معنای بازگشت به عقب نیست. ما امروز به ابزار انیمیشن‌سازی مسلط شده‌ایم و دیگر بی‌نیاز از اثبات خود در این فضا شده‌ایم. خود ما وقتی می‌خواستیم «شاهزاده روم» را تولید کنیم، خاطرم هست در بخش‌های مهمی از کار، درگیری‌های جدی فنی داشتیم. از این مرحله عبور کرده‌ایم چون رسوب تجربه در گروه‌های انیمیشن‌سازی صورت گرفته و حالا به نقطه تثبیت رسیده‌ایم.

جعفری با قبول ضعف جدی فیلمنامه در آثار انیمیشن ایرانی گفت: در فضای سینمای رئال آثار غالباً کارگردان محور هستند و در تولیدات تلویزیونی غالب آثار تهیه‌کننده محور هستند. در حوزه انیمیشن اما کارها کمپانی‌محور هستند. مثلاً می‌گوییم انیمیشن پیکسار. در فضاهای دیگر رسوب تجربه در فرد صورت می‌گیرد و فرد است که محور تولید قرار می‌گیرد، در انیمیشن اما این بلوغ باید به‌صورت جمعی اتفاق بیفتد. یک استودیو یا مجموعه باید به این فهم برسد و به پله‌های بالاتر گام بگذارد. ما اما کماکان به دنبال نگاه فردمحور در حوزه انیمیشن هستیم.

وی افزود: نکته دیگر عدم استفاده صحیح از بازخورد مخاطبان است. کمااینکه در زمان «شاهزاده روم» ما نظرات مخاطبان را گردآوری کردیم و در زمان ساخت «فیلشاه» آن‌ها را اعمال کردیم. در زمان اکران «فیلشاه» هم همین فرآیند تحلیل مخاطب را انجام دادیم و زمانی تولید انیمیشن «بچه‌زرنگ» نقطه‌نظرات مخاطبان را اعمال کردیم. احترام قائل شدن برای مخاطب، به ارتقای سطح محتوای آثار بسیار کمک می‌کند. ما در این حوزه هنوز در آغاز راه هستیم.

در بخش بعدی این گفتگو امیررضا مافی سوالی را درباره وضعیت اقتصادی صنعت انیمیشن ایران مطرح کرد که جعفری در جواب توضیح داد: اگر بخواهیم برآیند فروش فیلم‌های انیمیشن را مدنظر قرار دهیم، طبیعتاً شرایط خوبی نداریم. از سالی اکران انیمیشن در سینماها آغاز شده تا امروز، تعداد انیمیشن‌های سینمایی که فروش بیش از یک میلیارد تومان داشته‌اند، به اندازه انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. این برای کسانی که می‌خواهند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند، یک زنگ خطر جدی است. مشکل اما از آنجا است که فیلم‌های انیمیشن غالباً با سرمایه نهادهایی ساخته می‌شوند که گویی دغدغه بازگشت سرمایه ندارند. به تعبیری سرمایه‌گذاری اتفاق نمی‌افتد و صرفاً شاهد یک فضای سفارش‌دهی هستیم.

وی افزود: «شاهزاده روم» و «فیلشاه» تا به امروز جزو سردمداران فروش در گیشه بوده‌اند اما اگر از تجربه این دو اثر استفاده درست نکنیم، قابل تکثیر نیستند.

جعفری درباره حضور انیمیشن ایران در بازار بین‌المللی هم گفت: ما پیش از این در فضاهای جشنواره‌ای حضور موفقی داشتیم و انیمیشن‌های کوتاه‌مان می‌توانست داوران را قانع کند. در حوزه تولید سینمایی، کشورهای زیادی نیستند که می‌توانند انیمیشن سینمایی تولید کنند و شاید کمتر از ۲۰ کشور باشند. چون ما از یک فضای تجربه در انیمیشن‌های کوتاه به سمت فضای صنعتی گرایش پیدا کرده‌ایم، به‌روز شدن این فضا باید اتفاق می‌افتاد که فکر می‌کنم توانسته‌ایم مخاطب را اقناع کنیم.

این تهیه‌کننده انیمیشن درباره ورود به حوزه تولید مشترک هم گفت: از آنجایی که انیمیشن تأثیر بسیاری بر فضای تربیتی کودکان دارد، توصیه بزرگی این بود که استعدادهای جوان خود در این عرصه را در اختیار تولید محتوای دیگران نگذاریم. یک بحث کاملاً فرهنگی در این بخش مطرح است. عکس این تعامل ایرادی ندارد، اینکه ما محتوایی داشته باشیم و برای آن سرمایه‌گذار خارجی جذب کنیم.

وی در بخش دیگر از صحبت‌های خود گفت: یکی از راه‌های حرکت خلاقه داشتن این است که از یک کلیشه که برای همه آشناست استفاده کنیم و در قالب همان یک اقدام خلاقه انجام دهیم. در حوزه انیمیشن هم شاهدیم برخی کشورها همین‌گونه عمل می‌کند و قصه‌های کلیشه‌ای و آشنا برای همه را در قالبی خلاقانه روایت می‌کنند. مرحله بعدی برای رسیدن به استانداردی به نام «انیمیشن ایرانی» این است که به لبه دانش این حوزه به‌عنوان یک حوزه دانش‌بنیان دست پیدا کنیم.

جعفری درباره افق پیش روی انیمیشن ایران هم گفت: افق ما باید فتح قله بازارهای بین‌المللی باشد. هر حوزه‌ای اگر اقتصادی نشود و گردش مالی مقرون به‌صرفه پیدا نکند، صورت گلخانه‌ای پیدا می‌کند و باقی نمی‌ماند. از نظر فرهنگی هم می‌توان همین اثرگذاری را داشت. ما حتی برای کشورهایی که مثلاً در محور مقاومت با ما همراستا هستند، باید تولید محتوا داشته باشیم. ورود به بازارهای بین‌المللی معنایش این است که از مسیرهای مختلف محتوای مدنظر را به دست مخاطبانی که ما را دنبال می‌کنند برسانیم.

فیلمسازی با بهروز افخمی؛ دکوپاژ چیست؟

بخش پایانی برنامه «نقد سینما» به میز «آموزش فیلمسازی» بهروز افخمی اختصاص داشت. افخمی گفتگوی خود با امیررضا مافی در این بخش را با تمرکز بر تعریف «دکوپاژ» آغاز کرد و گفت: یکی از قواعد اصلی که پیش‌تر هم به آن اشاره کرده بودیم این است که اغلب قواعد دکوپاژ یا تدوین، از ادبیات می‌آید. کسی که داستان خوب بخواند، متوجه می‌شود که نویسنده با ابزار قلم و کاغذ ما را مجبور می‌کند به «دیدن». نویسنده‌های بزرگ این را گفته‌اند که ایده‌آل ما رسیدن به تخیل تصویری است. گویی می‌دانند ما در مقام مخاطب در هر جای داستان داریم چه می‌بینیم. جایی هست که ما غرق داستان شده‌ایم، اما نویسنده تصمیم می‌گیرد ما را بیرون بیاورد، نمونه کوتاهش می‌شود نقطه و رفتن به سر خط بعدی و یا رفتن به فصل بعدی که یک ورق باید بزنیم. از این منظر در اثری مانند شاهنامه حتی این‌طور به نظر می‌رسد که همه ترفندهای کارگردانی را فردوسی هم بلد بوده است.

این کارگردان سینما در ادامه به صورت مصداقی نکاتی را درباره نگارش دیالوگ و سرعت اجرای بازیگر و کنترل و هدایت بازی‌ها برای رسیدن به دکوپاژ صحیح مطرح کرد.

افخمی در بخش دیگر با اشاره به امکان مشق کردن دکوپاژ از روی آثار انیمیشن توضیح داد: در فیلم‌های انیمیشن، سازنده اثر هر کار بخواهد می‌تواند بکند و کافی است اندازه نمایی را تصور کند تا آن را نقاشی و اجرا کند. به همین دلیل غالباً اندازه و زاویه نماها در یک اثر انیمیشن درست است. انیمیشن‌سازان غالباً بهترین زاویه و بهترین اندازه نما را انتخاب می‌کنند و شما می‌توانید از تماشای آن اندازه، زاویه و ترکیب‌بندی درست در یک تصویر را فرابگیرید. فیلم‌های شاخص کمپانی دیزنی و یا فیلم‌های میازاکی در ژاپن در این زمینه بسیار خوب است شما باید فیلم کوتاهی را انتخاب کنید که بتوانید به اجزای آن مسلط شوید. به همین دلیل انیمیشن «آدم برفی» که محصول سال ۱۹۸۲ است و در سال ۱۹۸۳ اسکار بهترین فیلم کوتاه انیمیشن را گرفت.

وی در ادامه توضیحاتی را درباره داستان این انیمیشن، ساختار آن و دکوپاژ برخی سکانس‌های این فیلم بی‌کلام مطرح کرد.

برنامه «نقد سینما» به تهیه‌کنندگی یوسف بچاری جمعه‌شب‌ها ساعت ۲۲ از شبکه پنج سیما پخش می‌شود.

سینماپرس: مهران احمدی اعتقاد دارد که در سینما به هیچ وجه نقش یکسان بازی نکرده و هر بار سعی کرده نقشی متفاوت بازی کند، اما متأسفانه نادیده گرفته شده است.

به گزارش سینماپرس، ۱۶ مهرماه، رئیس سازمان صداوسیما دست به تغییراتی زد و علی بخشی‌زاده را به‌عنوان معاون جدید صدا معرفی کرد. او دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی است و پیش‌ از این در دو مقطع به‌عنوان رئیس مرکز نظارت و ارزیابی سازمان صداوسیما مسئولیت داشته است و همچنین مدیریت شبکه دوی سیما را در کارنامه کاری خود دارد.

بخشی‌زاده از آزادگان دفاع مقدس است که به‌مدت هشت سال در بند رژیم بعثی عراق بوده است و از یاران و نزدیکان سید آزادگان دفاع مقدس حجت‌الاسلام و المسلمین ابوترابی(ره) به‌شمار می‌رود. در حکمِ انتصاب او توسط رئیس سازمان صداوسیما بر توجه به بیانیه گام دوم انقلاب و جذب شنوندگان جدید، گسترش امید، آگاهی و ترویج سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی تأکید شده است که معاون جدید صدا در لابه‌لای گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم بخشی از این برنامه‌ها و مأموریت‌ها را گفته است.

 او در جریان این مصاحبه به انتصاب‌های اخیر و ادامه این رویکرد بنابر سنجش و ارزشیابی اشاره کرد و گفت: این تغییرات بستگی به عملکرد همکارانم دارد و بنابر محورهای رئیس سازمان صداوسیما و محورهایی که خودم اضافه کردم، ‌ به همکارانم گفتم با این محورها سنجیده می‌شوند.

همچنین در این گفت‌وگو با یادی از مهران دوستی گوینده قدیمی و فقیدِ رادیو ـ گوینده‌ای که سبکِ حماسی‌اش در خاطره‌ها به‌یادگار مانده است ـ راجع به حفظ صداهای ماندگار و پرورش استعدادهای جوانان خوش‌صدا و خوش‌قریحه صحبت کرد. دوستی اولین کسی بود که از سال ۱۳۶۰ گویندگی برنامه‌های جبهه را به‌عهده گرفت و در زمان جنگ ایران و عراق اطلاعیه‌های ارتش و اخبار مهمترین عملیات‌های جنگی را از رادیو اعلام می‌کرد.

دوستی توانسته بود با اجرای بی‌نظیر خود، سلسله برنامه‌های ساعات بعدازظهر رادیو جوان را تبدیل به پرشنونده‌ترین ساعات رادیو کند. اجرای حماسی داستان‌های کهن از جمله شاهنامه فردوسی با صدای مخملی وی زبانزد علاقمندان رادیو بود. دوستی در مهرماه ۱۳۹۳ تحت عمل جراحی قلب قرار گرفت و بعد از آن همواره با مشکل تنفسی دست و پنجه نرم می‌کرد تا اینکه در دوم خرداد ۱۳۹۴ بر اثر ایست قلبی درگذشت.

مشروح گفت‌وگوی با علی بخشی‌زاده معاون صدا را در ادامه بخوانید:

امثال آقامهران در رادیو کم نیستند

* بگذارید گفت‌وگو را با این سؤال آغاز کنم؛ می‌دانید که زادروزِ مهران دوستی گوینده صاحب‌نام رادیو است، به این بهانه و حضور پرفروغِ برخی از صداهای ماندگار در رادیو، ‌ این سؤال به‌وجود می‌آید؛ قرار است با چه تمهیداتی این صداهای ماندگار حفظ شوند و برای پرورش جوان‌های مستعد چه برنامه‌هایی دارید؟

نام دوست عزیزی به‌نام مهران دوستی را آوردید، نام ایشان به هر کیفیتی برای همه رادیودوستان پُر از خاطره است. امثال آقامهران در رادیو کم نیستند؛ چرا که رادیو به‌واسطه آنکه مادر رسانه به‌شمار می‌رود و همیشه برای سازمان صداوسیما زایش داشته است، همیشه برای رشد، پرورش و توسعه برنامه داشته و دارد. بهترین نویسنده‌های سیما از رادیو برخاستند، بهترین مجریانی که در تلویزیون انجام وظیفه می‌کنند در رادیو رشد کردند. رادیو همیشه در خدمت رسانه ملّی و فرهنگ کشور بوده است، طبعاً برای جوانانی که علاقه‌مندند و استعداد این کار را هم دارند حتماً رادیو برنامه دارد.

مأموریت مهمی که به “سیاوش عقدایی” سپرده شد

الآن یکی از مهمترین وظایف باشگاه رادیو، شناسایی استعدادهایی است که در زمینه نیازهای برنامه‌های رادیویی در خدمت رادیو باشند. به سیاوش عقدایی از مجریان توانمند حوزه رادیو که در حوزه سیما هم خدمت می‌کنند، مأموریتی مهم داده‌ایم که برای کادرسازی خصوصاً در حیطه مجریان از جوانانی که علاقه‌مندند با مکانیزم‌هایی که طراحی شده است حتماً برای آن‌ها کلاس‌های آموزشی بگذارند و شناسایی و پرورش بدهند.

شاید از میان ۵۰ نفری که دوستان در مرحله اول شناسایی می‌کنند ۴ نفر به‌کارگیری شوند اما این ۴ نفر در آینده‌ای نزدیک هرکدام سرمایه‌اند. آن‌جا به‌حسب نیاز مجری‌گری، کلاس‌های حرفه‌ای طراحی کردند و مثلاً آشنایی با زبان فارسی و بحث اینکه فراز و فرود کلام‌شان چطور اتفاق بیفتد و از ابتدا یاد بگیرند فارسی حرف بزنند و کمتر کلمات فرنگی را به استخدام‌شان دربیاورند.

صدابرداری در رادیو را ساده تلقی نکنید!

پرورش نویسندگی در دستور کار است حتی صدابرداری؛ ما صدابرداری را موضوع ساده‌ای تلقی نکنیم. اگر مجری بسیار توانمندی بیاورید و صدابردار حرفه‌ای کنار او نباشد، عنصر فنی، صدا را خراب می‌کند. ما وظیفه داریم کار را به‌صورت فنی ببینیم و پلان داشته باشیم. اولین ابعاد حوزه مورد نیاز رادیو را ببینیم. اگر افراد دلسوز رادیو مدام به کشف استعدادها اقدام کنند زایش اتفاق می‌افتد.

ما وظیفه داریم ظرفیت صدای افراد را بشناسیم تا روی آن‌ها سرمایه‌گذاری شود؛ کسانی که به‌تعبیری صدایی خاص دارند، این بحث را به‌عهده سیاوش عقدایی گذاشته‌ایم و تمام‌قد به میدان آمده‌اند، خود ایشان به‌تعبیری عامل مهمی در رادیو است.

درسِ بزرگان رادیو برای جوانانِ خوش‌صدا

* حفظ صداهای ماندگار و به‌قولی بزرگان رادیو چگونه پیگیری می‌شود؟

نسل جدید باید بیاموزد از بزرگانی که سخت‌ترین حرف‌ها و دیالوگ‌ها را طوری بیان می‌کنند که هم برای شنونده و مخاطب جذاب و دلچسب است و هم سختی کلام، رنجشان نمی‌دهد. کنار مهران دوستی که واقعاً برای جوانانِ مستعد رادیو آموزه‌های فراوانی دارد، جا دارد یادی کنیم از مرحوم مسعود شاهی، که برنامه “مردم و مسئولین” را در رادیو ایران داشتند و سخت‌ترین چالش‌ها را با مسئولین دنبال می‌کردند اما کمترین مقداری از دایره ادب خارج نمی‌شدند؛ این صداها ماندگارند.

همیشه دغدغه داشتند و دارند/ در دانستن متوقف نمی‌شوند!

بهترین مفهومی که درباره بزرگان رادیو به‌کار می‌برم این است که نسبت به شغل‌شان دغدغه دارند؛ در واقع به شغل فقط تنها برای کسب درآمد و تأمین معاش و زندگی نگاه نمی‌کنند، وقتی این‌طور توجه می‌شود سراغ ادبیاتِ درست فارسی و حافظ‌خوانی و اهمیت به شعر کهن می‌روند، استاد می‌بینند و پیرامونِ خودشان را با ذهنِ پرسؤال همیشه نگاه می‌کنند.

بزرگان رادیو همواره به‌دنبال یادگیری‌اند؛ همان‌طور که چند روز پیش با استاد بهروز رضوی صحبت می‌کردم و در بزرگانِ زیادی این ویژگی را دیده‌ام منش، متانت و والامقامی در اندیشه‌هایشان دارند، به‌واقع در آموزش‌پذیری، سیری‌ناپذیرند. هیچ‌وقت در مهران دوستی تکبر ندیدم و تا حدی که ارتباط داشتم همواره می‌کوشید بیشتر بداند.

هیچ‌چیز باعث نمی‌شود حقوقِ رادیویی‌ها را دنبال نکنم!

* یکی از مسائلی که معمولاً رادیویی‌ها به آن اشاره می‌کنند بحث تفاوت حقوقی و تبعیض دستمزدها است؛ آیا ساماندهی حوزه دستمزدها و حقوقِ رادیویی‌ها را در دستور کار خواهید داشت؟

یکی از مهمترین وظایف بنده همین است اما باید به منابع سازمان صداوسیما نگاه کنیم. کشور در شرایط خاصی است و به‌تعبیری در تأمین بودجه مشکل داریم و سازمان هم به‌تبع آن درگیرِ یک‌سری مشکلات عدیده است، همه این مشکلات مانع نمی‌شود که بنده در راستای رفع مشکلات حقوقی این قشر تلاشگر رسانه ملّی اقدامی نکنم.

وظیفه ذاتی و جایگاه معاونت صدا این است که به‌تعبیری با منطق و استدلال سازمان صداوسیما را قانع کند این میزان دستمزد در حد شخصیت کاری بزرگان رادیو نیست، اعتقاد عمیق قلبی‌ام را بگویم، وقتی حوزه فرهنگ را خوب بشناسیم، نگاه‌مان ویژه‌تر می‌شود. با صحبت درباره مهران دوستی شروع کردیم که منشأ تحول در رادیو بود.

این بزرگان قدر و منزلت دارند؛ باید به‌دنبال مشکلات‌شان باشیم

خود شخص مهران دوستی موضوعیت داشت، وقتی صدایش در برنامه‌ای بود طبعاً مخاطب دنبال او می‌رفت. می‌خواهم بگویم در فرهنگ با یک گُل بهار می‌شود. در فرهنگ ما یک دست صدا دارد؛ سعدی و حافظ یک نفر در قرن به‌حساب می‌آیند. داود میرباقری کارگردان یک نفر است اما مختار می‌آفریند. وقتی نگاه شما به حوزه فرهنگ این‌طور می‌شود آن‌وقت نگاه‌تان به انسان‌ها تغییر می‌کند.

وقتی با بزرگانِ کاربلدی در رادیو مواجهید نمی‌توانید نسبت به بحث معیشت و دستمزدشان، بی‌اعتنا باشید، بزرگانی که آن‌قدر شأن دارند بعضاً حیا می‌کنند خودشان این مشکلات را شرح دهند اما وظیفه مدیریت است به‌دنبال مشکلاتِ این دوستان و تأمین معیشت‌شان باشد، این‌ها قدر و منزلت دارند چون هنرمند متعهدند.

به همکارانم گفتم با کسی خداحافظی نمی‌کنم!

* موضوع دیگر بحث ادامه روند تغییرات در مدیران شبکه‌های رادیویی است؛ آیا ادامه خواهد داشت؟

دوستان با من آشنایی دارند و می‌دانند من جزو کسانی نیستم که اتوبوسی بیاورم و ببرم، من چنین اخلاقی ندارم که از همکاری خداحافظی کنم بلکه آن همکار است که به‌واسطه عملکردش از پستی خداحافظی می‌کند. در همان جلسات اولیه هم به مدیران شبکه‌های رادیویی این نکته را یادآور شدم که در حکم ریاست سازمان صداوسیما حدود ۱۲ محور برای پیگیری مطرح شده بود و من هم حدود ۲۰ محور اضافه کردم و اعلام کردم که با “این محورها ارزشیابی و سنجیده می‌شوید. “

زخم بسترِ در کنداکتور را دربیاورند

محورها و مسائل را مطرح کردم که سبک زندگی، اقتصاد مقاومتی، امید و خودباوری، نشاط و جمعیت و فرزندآوری، خانواده و خیلی از مسائل دیگر برای ما اهمیت دارد، ابلاغ کرده‌ام که با این محورهای اعلام‌شده برنامه‌هایشان را مطابقت بدهند که کدام‌یک از این محورهای اصلی را پوشش می‌دهند، آن‌هایی را که چنین ویژگی‌هایی دارند تقویت کنند و آن‌هایی را که اصطلاحاً زخم بسترِ کنداکتورند دربیاورند.
با برنامه‌هایی که به این نیازهای مهمِ جامعه پاسخی نمی‌دهند خداحافظی شود. اقتصاد مقاومتی، شعار سال، مسئله جمعیت، پرداخت به سبک زندگی، کنداکتور خوش‌ریتم، برنامه‌های صبحگاهی پرامید و پرنشاط از اولویت‌های رادیو است.

آگهی‌های بازرگانی؛ رادیویی یا تلویزیونی!؟

* آگهی‌های بازرگانی موضوعی است که روی آن بحث می‌شود؛ آیا قرار است در دورانِ جدید رادیو، برای کاهش و یا مدیریت این مقوله هم تمهید و رویکردی در دستور کار قرار گیرد؟

در مقوله آگهی‌های بازرگانی تابع سیاست‌های بالادستی سازمان صداوسیماییم. طبیعی است برنامه‌هایی که موفق باشند شرکت‌های بیرونی، روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. ما موظفیم به یک‌سری از بخش‌ها، امتیاز بدهیم و البته میزان استاندارد آن مشخص شود؛ طبیعی است که رادیو کششِ پخش آگهی‌ها را همچون تلویزیون ندارد.

عنصر در تلویزیون بحث بصری و تصویر است و خیلی از خلأهای تبلیغی را می‌پوشاند اما در رادیو همواره عنصر خیال را داریم که محتوامحور است، از این جهت همان تبلیغاتی که روی آنتنِ شبکه‌های تلویزیونی می‌رود و بحث تبلیغی را از دریچه تصویر به مخاطب القا می‌کند، نباید در رادیو پخش شود، اشکال ما این است همان آگهی پخش‌شده از طریق تلویزیون، بعضاً در رادیو تکرار می‌شود.

آگهی بازرگانی غیررادیویی!!

آگهی‌های بازرگانی که ویژگی رادیویی نداشته باشند نباید جایگاهی در رادیو داشته باشند، در واقع اشکال کار در همین جا است؛ چون مخاطبی که در حقیقت می‌شنود با مخاطبی که از طریق تصویرسازی آگهی‌ تلویزیونی را می‌بیند، متفاوت است.

شنونده‌ای که متعجب می‌شود

برخی از شنوندگان، بعضاً با عمده این آگهی‌ها آشنایی دارند چون در تلویزیون به‌صورت بصری با آن تبلیغ، ارتباط گرفته‌اند اما مخاطبی که این آگهی را ندیده باشد برای او تعجب‌آور خواهد بود، به همین خاطر آگهی‌ای برای پخش از رادیو مطلوب است که عناصر رادیویی در ساخت آن لحاظ شده باشد.

سینماپرس: نادر مقدس نسبت به اتفاقات این دوره از جشنواره فیلم فجر، واکنش نشان داد.

سینماپرس: فیلم انیمیشن «بوعلی سینا» در نخستین کنفرانس اتحادیه جهانی دراماتراپی به نمایش درآمد.