جنبه هنری و کیفی جشنواره بسیار پایین بود/حضور چند تن از مسئولان و مداخله مستقیم آن‌ها داوری را خدشه دار کرد – اخبار سینمای ایران و جهان
سینماپرس: غلامعلی طاهری عضو هیئت داوران جشنواره تجسمی فجر از برخی مشکلات موجود در این رویداد هنری پرده برداشت.
غلامعلی طاهری متولد ۱۳۳۵ تهران، دارای مدرک درجه یک فرهنگ و هنر، دارنده نشان عالی هنرهای تجسمی کشور، ریاست موزه هنرهای معاصر تهران و همچنین دبیر کل نخستین جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی کشور است که ده‌ها نمایشگاه نقاشی انفرادی و جمعی در داخل و خارج از کشور در کارنامه او ثبت شده و به عنوان هنرمند برگزیده هشت سال دفاع مقدس، دستخط زرین حضرت امام و مدال طلای دفاع مقدس را دریافت کرده است.
او که از موسسان دانشکده هنر شاهد است و در سال ۱۳۸۴، ارجنامه هنرمند برگزیده را از ریاست جمهوری وقت دریافت کرده است، عضو شورای داوران رشته نقاشی سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر بود که درباره داوری در این دوره به خبرنگار ما گفت: ماحصل تلاش شرکت کنندگان واقعا قابل تقدیر بود و باید این عزیزان مورد حمایت بیشتر قرار گیرند که شرایط هنرآفرینی و خلاقیت بیشتر برای آن‌ها فراهم شود. یقینا آثار آن‌ها قابلیت ارتقاء به سطحی بالاتر و هم تراز با فرهنگ و هنر معاصر ایران زمین را دارند.
وی در خصوص معیارهای داوری توضیح داد: به طور کلی بخش اصلی نظر داوران روی نوآوری و خلاقیت متمرکز بود. از آنجایی که هنرمندان یکسال فرصت دارند تا آخرین دستاورد و تجربه‌های هنری خود را باتوجه به هنر روز جهانی و هویت‌های بصری هنر معاصر ایران ارائه کنند، به همین دلیل انتظار داریم که نمونه‌هایی از این دست در آثار دیده شود.
طاهری افزود: در این صورت، بحث توجه به هنر روز دنیا و نگاه به سنت‌ها و عناصر بصری در هویت تصویری ملی ایران ایجاد می‌شود که از فاکتورهای داوری ما بود. همانطور که عرض کردم خلاقیت و نوآوری هم به عنوان دستاورد یکساله یک هنرمند قابل توجه و تامل است. در قضاوت مرحله آخر، مهم است که هنرمند معیارهای اصلی بر ارائه یک اثر هنری که همان روابط میان عناصر بصری است، لحاظ کرده باشد. یعنی الفبا و نیروهای تصویری که بخشی به مبانی اصلی هنرهای تجسمی مانند کمپوزیسیون و هارمونی و نظایر آن مرتبط می‌شود را رعایت کرده باشد. همچنین رابطه صورت و معنی و نیز چگونگی بکار گیری عناصر تصویری جهت ایجاد یک ساختار منسجم، از دیگر فاکتورهای مهم به شمار میرود. مدیر کارگروه نقاشی حوزه هنری اظهار کرد: مسئله بعدی انتقال حس هنرمند در این عناصر سازمان یافته در یک ساختار منسجم است. اینکه بتواند رابطه بین صورت و معنا را به مخاطب منتقل کند. نکته دیگر این است که یک اثر هنری می‌بایست در نگاه اول، مخاطب را جذب کند و هنرمند بعد از این مرحله به سمت مابقی مسائل میرود. در بخش معنا هم هنرمند باید بتواند آنچه که مدنظرش بوده حال چه حس است و چه مفهوم، از طریق الفبای تصویری و عناصر بصری به بیننده تفهیم کند؛ بنابراین بحث موضوع، معنا، محتوا و مفهوم در ارزیابی نهایی مدنظر قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: برخورد هنرمندانه با یک اثر هنری جزء معیارهای دیگر من بود. البته بنده این معیارها را از مرحله اول که داوری از روی تصاویر بود تا مرحله نهایی که اصل آثار را دیدیم، مدنظر داشتم و نفر اول و برگزیده رشته نقاشی هم با پشت سرگذاشتن این مراحل انتخاب شدند.
رئیس سابق موزه هنرهای معاصر تهران گفت: در جلسه داوری پس از ساعت‌ها بررسی و رویت آثار، نهایتا شش اثر به مرحله فینال راه یافتند که به لحاظ کیفیت هنری در یک سطح قرار داشتند، به همین دلیل انتخاب اثر برگزیده و قابل تقدیر ناممکن بود. از این رو، در پایان داوری با اختلاف نظرهای شدید و چالش زیادی مواجه بودیم، درنهایت هیچ یک از آثار سه رای قطعی را به دست نیاورد و اثر برگزیده و اثر قابل تقدیر هر با دو رای داوران انتخاب شدند.
داور رشته نقاشی در خصوص کیفیت آثار اظهار کرد: مجموعه آثار ارسالی به جشنواره، برخلاف اینکه به لحاظ کمیت قابل قبول بودند، اما جنبه هنری و کیفی آن‌ها به هیچ وجه در حد انتظار و توقع بنده نبود و انتظار بنده خیلی بیشتر بود. اگر قرار است که جشنواره فجر مولفه‌های اصلی هنر تجسمی معاصر کشور ما را در قالب آثار نمایش دهد، متاسفانه چیزی در این آثار دیده نشد. ما جشنواره هنر جوان را هم داریم، قرار نیست که جشنواره فجر به یک جشنواره جوان دیگر تبدیل شود که اگر اینطور باشد از اساس غلط است.
وی افزود: من در جلسه داوری هم گفتم که نباید اجازه دهیم که فجر به یک جشنواره دانشجویی تبدیل شود. اگر سیاست گذاری جشنواره به سمتی برود که هنرمندان و اساتید مطرح کشور برای حضور در آن رغبت پیدا کنند، قطعا این جشنواره به لحاظ کیفی از سطح بالایی برخوردار می‌شود، به گونه‌ای که می‌تواند الگویی برای رویدادهای هنری دیگر باشد.
برگزیده بی ینال‌ها و مسابقات هنری داخل و خارجی ادامه داد: حضور چند تن از مسئولان و مداخله مستقیم آن‌ها داوری را خدشه دار کرد. در واقع نظر داوران نادیده گرفته و نظر مسئولین تحمیل شد. بنده در همان جلسه داوری عرض کردم که سطح آثار نقاشی بسیار پایین است و اساسا هیچ یک از آثار در حد و اندازه اثر برتر و نفر برگزیده در بخش نقاشی جشنواره فجر نیست، اما آن‌ها تاکید کردند که به دلیل اعلام در فراخوان، نمی‌شود نفر اول را انتخاب نکرد.
این نقاش پیشکسوت بیان کرد: بی توجهی به اساتید کشور و عدم دعوت و شرکت آن‌ها در جشنواره به شدت به کیفیت و شان این رویداد آسیب زده است. باید سیاست جذب و ترغیب هنرمندان مطرح کشور به حضور در جشنواره بطور جدی در دستور کار دور آینده قرار بگیرد.
وی ادامه داد: سطح جشنواره فجر را باید متناسب با شان هنر معاصر ایران ببینیم، زیرا مهمترین جشنواره هنری ماست. از این رو از مسئولان جشنواره انتظار دارم که برای بهتر شدن روند این رویداد به پیشنهادهای ما توجه کنند. مکرر پیشنهادهایی به منظور ارتقاء سطح جشنواره ارائه کرده و از مسئولین هم انتظار پیگیری و پاسخگویی دارم.
استاد دانشکده‌های هنر الزهرا، شاهد و پردیس هنرهای زیبا درباره تاثیر جشنواره فجر بر شاکله هنرهای تجسمی و آینده هنری جوانان توضیح داد: به نظرم هیچ نقشی در این مورد ندارد، ساکن مانده و حرکت رو به جلویی ندارد. نمیتوان به این بسنده کرد که بستری برای دیده شدن آثار جوانان است، زیرا هر ساله بینال ها، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مختلفی برگزار می‌شوند که بستری برای دیده شدن آثار جوانان هستند؛ بنابراین انتظار ما از جشنواره فجر یک چیز دیگر است. هدف و رویکرد کلی فجر باید متفاوت باشد، این جشنواره باید بتواند به هنر تجسمی کشور جهت دهد به طوریکه حتی نگاه حراجی‌ها هم به آثار آن باشد. مانند جشنواره فیلم فجر که کارگردان‌ها منتظر هستند تا برگزار و فیلم هایشان دیده شود.
وی درباره راهکارهای خود برای بهبود جشنواره فجر تشریح کرد: مقدار و نوع جوایز حتما باید افزایش یابد، همچنین یک بخش جنبی و بسیار جدی موضوعی با نگاه به بی عدالتی، مسائل اجتماعی، ظلم و فساد و همچنین عنوان انقلاب و دفاع مقدس در جشنواره لحاظ شود تا جنبه‌های مرتبط با بیان مفهمومی و موضوعی جشنواره نیز تقویت شده و عنوان فجر در آن معنی پیدا کند. ارتباط محافل علمی و دانشگاهی با جشنواره افزایش یابد و آثار برگزیده در دانشکده‌های هنری و در دروس تجزیه و تحلیل آثار هنری مورد نقد و بررسی قرار گیرد. برگزیدگان بطور مستمر با دبیر خانه جشنواره که در طول سال فعال است ارتباط داشته و در برنامه‌های گوناگون هنری دعوت شوند.
مولف مقاله‌های هنری افزود: قبلا پیشنهاد تشکیل کانون برگزیدگان و مفاخر جشنواره مطرح شده است، لازم است راهکارهایی هم برای تولید آثار فاخر برای جشنواره در طول سال در نظر گرفته تا برای گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران خریداری شود. همچنین برنامه‌هایی برای ارتباط بیشتر گالری‌های و نگارخانه‌های کشور با جشنواره تدوین و با مشارکت انجمن‌های هنری بدنه هنرهای تجسمی کشور در جشنواره تقویت و ماحصل خلاقیت‌های تمامی فعالان هنری و هنرمندان چه در بخش پژوهشی و چه در زمینه خلق آثار هنری در جشنواره دیده شود.
