سینماپرس: نشست تحلیلی «جوانگرایی در سینما» با حضور مرجان اشرفی‌زاده، بهروز نورانی‌پور، تورج اصلانی، مرتضی علی عباس‌میرزایی، کاوه سجادی‌حسینی و یزدان عشیری در سازمان سینمایی حوزه هنری برگزار شد.
جوان گرایی در سینما به اعتقاد صاحب نظران و کارشناسان یک ضرورت تلقی می شود. بسیاری معتقدند سینمای امروز کشور به تزریق خون تازه و نیروی جوان نیاز دارد. بعد از سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر روابط عمومی و امور محافل سازمان سینمایی حوزه هنری بر آن شد تا در این زمینه با حضور تعدادی از سینماگران و کارگردانان جوان به بررسی و ارزیابی این نیاز بپردازد. موضوعی که این سازمان در سال های اخیر با جدیت و اهتمام در عرصه های مختلف تولید، اکران و پخش به آن توجه داشته است. در همین راستا، نشست تحلیلی«جوانگرایی در سینما»با حضور: مرجان اشرفی‌زاده، بهروز نورانی‌پور، تورج اصلانی، مرتضی علی عباس‌میرزایی، کاوه سجادی‌حسینی و یزدان عشیری در سازمان سینمایی حوزه هنری برگزار شد.
در آغاز این نشست تحلیلی، یزدان عشیری مدیر روابط عمومی و محافل سازمان سینمایی حوزه هنری گفت: سینمای ایران به دلایل مختلفی بر حسب ضرورت های اجتماعی و فرهنگی به جوان گرایی نیاز دارد و مصادیق آن در چشم انداز سینمای ایران طی سال های اخیر نمایان است. این در حالی است که درخشش جوانان و تلالوء نسل جوان نسبت به پیشکسوتان سینما بیش از گذشته می درخشد.
وی ادامه داد: همواره، بحث جوانگرایی در اشکال مختلف مطرح می شود ولی کمتر به ساز وکارهای اجتماعی و اداری آن فکر شده و حمایت های هدفمند و مشخصی را به جز برخی مراکز مثل حوزه هنری و … از سوی سازمان های متولی و دارای بودجه کمتر شاهد هستیم و پیگیری این روند در دستگاه های فرهنگی و اجتماعی ذیربط نیز، کمتر دیده می شود.
وی افزود: امروزه، ضرورت چرخش نخبگان در سینما و نفوذ اجتناب ناپذیر آن در نیازهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تا حدی است که نیاز به بررسی این مهم به امری ضروری تبدیل شده است. از این رو سلسله نشست های «سینما؛ گفتمان فرهنگی» را به منظور ارائه راهکارها و مکانیزم هایی مشخص برای حمایت روشن از فیلمسازان جوان در بسته های تبلیغاتی، اکران و جایگاه آنها در جشنواره های فیلم برگزار می شود که هر ساله سیاست های جدیدی را تحت تاثیر نگاه های سلیقه ای مدیران و تحولات سیستماتیک دنبال می کند به موضوع “جوانگرایی در سینما”اختصاص دادیم.
سیستم فرهنگی ما فیلمسازان جوان بهایی نمی دهد
در ادامه تورج اصلانی کارگردان فیلم”حمال طلا” که در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت، در خصوص جوانگرایی در سینما و اهمیت آن گفت: ما در اینگونه محافل زیاد حرف می زنیم و نمی دانم قرار است در نهایت به چه چیزی برسیم. رسانه ها به دنبال تیتر خبر هستند و این منوال، همیشه بوده است و نتیجه ای جز تکرار جشنواره هایی نظیر فجر و پیگیری مشکلات به طور مقطعی نداشته است. معتقدم حرف های ما راه به جایی نمی برد و باید در عمل تحولی در این عرصه ایجاد کرد. چراکه سیستم فرهنگی ما به فیلمسازان جوان بهایی نمی دهد و بدون تعارف جوانگرایی در سینمای ما وجود ندارد. با این وجود نسل جدید انکارناپذیر شده اند.
وی اظهار داشت: جشنواره فجر و سینمای ایران راهی جز قبول جوانان نداشته و نمی تواند موفقیت آن ها را نادیده بگیرد. در حال حاضر پذیرش جوانان به یک جبر تبدیل شده که بدون فضایی اشتیاق آور و حمایتی، جای پای خود را محکم می کنند. جوانان تا حدی توانمند و انکارناپذیر شده اند. این در حالی است که مسئولان مربوطه در تلاش مداوم هستند که جلوی پیشرفت آنها را بگیرند. کسانی که باید حامی سینما باشند هیچ فکری به حال جوانان نکرده اند. بخشی از سینما، شامل حمایت مالی و یارانه های دولتی است که آن هم شامل حال جوانان نشده و صرف ساخت فیلم های سفارشی می شود. بنابراین، مسیری برای حمایت از سواد و تخصص فیلمسازان جوان و با استعداد وجود ندارد. عدم حمایت از ساخت فیلم عباس میرزایی در سال جاری نمونه ای از بی عدالتی در این زمینه است که فیلمنامه خوبش به علت تصمیمات سلیقه ای و شانه خالی کردن از عقاید او از جانب دوستانی که به اصطلاح چپ پری دارند، در هوا معلق مانده است. این چه حمایتی از فیلمسازان جوان است که نهایتا مجبور می شویم فیلم های نظیر “خون خدا” را با هزینه شخصی بسازیم. حمایت زمانی محترم محسوب می شود که در پناهی برای باورهای خود فیلمساز باشد اما اگر حمایت به منظور استفاده ابزاری از فیلمسازان برای ساخت باورهای دیگران است، این بی احترامی به ما فیلمسازان است که سینما را از باورهای شخصی و معضلات اجتماعی دور کرده و سوبسیت های دولتی صرف باورهای سفارشی شده است.
پروانه ساخت؛ نخود سیاهی برای سرگرمی فیلم سازان
اصلانی ضمن اشاره به هزینه میلیاردی ساخت برخی فیلم ها اذعان داشت: فیلم های کم هزینه، بیشترین مخاطب را هم به خود اختصاص می دهند که معمولا با بودجه های شخصی ساخته شده حمایتی از جانب مسئولان ندارند. ناگفته نماند نظیر این تولیدات در جشنواره فجر امسال هم کم نبوده و برای نمونه می توان به “حمال طلا” اشاره کرد که بدون حمایت و مستقل ساخته شد. پیش فروش فیلم ها به سازمان های مربوطه به نوعی کمترین حمایتی است که می توان از مسئولان فرهنگی توقع داشت که معمولا از آن سر باز زده می شود.
وی جشنواره فیلم فجر را جایگاهی برای معرفی فیلم های ارزشی معرفی کرد و یادآور شد: ما صرفا به منظور تکرار نام و معرفی فیلم به مخاطب در جشنواره فجر شرکت می کنیم و به دنبال جلب نظر مسئولان و رعایت نقطه نظرات آنها نیستیم.
این کارگردان سینما در خصوص پروانه ساخت و لازمه وجود آن گفت: پروانه ساخت شوخی مسئولان برای توهین به فیلمسازان است چرا که ما حق فکر کردن داریم و خوب یا بد منجر به تولید فیلم می شود و قرار نیست همه مخاطبان را به خود جذب کند. پروانه ساخت را منتفی کنید ، لازم نیست به فکر جوانگرایی در سینما باشید. تعبیر من از پروانه ساخت صرفا سرکار گذاشتن فیلمسازان جوان است که به دنبال نخود سیاه می روند.
وی ادامه داد: مسئولان تلاش کردند که سقف را برای فیلمساز کوتاه کنند تا آدم های قد بلند از این عرصه خارج شوند. ما قرار نیست در زیر این سقف ها قرار بگیریم چرا که ستون فقرات مان را دوست داریم ولی این سقف ها برای خیلی از فیلمسازان جولانگاه بزرگی است چون خیلی کوتاه تر از این سقف هستند و رقیب واقعی سینما را حذف می کنند تا عرصه به دست کوتوله ها بیافتد. ما نباید نوچه پرورش دهیم بلکه باید افکار را پرورش دهیم و باید فرق بین فیلمسازان حذف شود. تفتیش عقاید ترفند جدید است اما ما فیلمسازان کار خودمان را ادامه می دهیم چرا که یک ایرانی هستیم و به ایرانی بودنمان افتخار می کنیم و چوب وطن پرستیمان را هم می خوریم.
تنها حوزه هنری پای فیلمم ایستاده است
بهروز نورانی پور کارگردان فیلم “دایان” یکی دیگر از میهمانان این نشست تحلیلی بوده است که در واکنش به عملکرد جشنواره فجر در حمایت از فیلمسازان جوان گفت: میزان بها دادن و ارزش گذاری به سینماگران جوان نیاز به مروری بر اخیرترین اتفاقات جشنواره فجر دارد. در این بی قانونی واضحی حکم فرما بوده است که امثال فیلم “دایان” که فیلم اول فیلمساز هم نبوده، به راحتی، به دلیل بی مقرراتی و پایبند نبودن آقایان مسئول به خودشان و یا همان اصول اولیه از جشنواره فجر سال گذشته حذف شد. به هرحال فیلم در مسیر بین الملل راه خود را پیدا کرد ولی برای من فیلمساز مهم است که در مسیر ملی نتیجه تلاش های خود را ببینم.
وی خاطر نشان کرد: ما توقع داریم مسئولان حداقل به صحبت ها و نتایج جلسات خود پایبند باشند و باور هم ندارم که خیلی مغلوب اسامی و تکرارها هم نشوند چرا که تکرار کردن کم خطر و کم ریسک، بهتر از ریسک کردن برای آقایان مسئول است. بنابراین، بهترین ترجیح این است که به تکرار تصمیمات گذشته پرداخته شود تا اینکه نظرات جدیدی را با ریسک پذیری اعمال کنند.
نورانی پور ادامه داد: بنده معتقدم که یکسری از آقایان و دوستان دیگر باید در ویترین بمانند تا به عنوان افراد با ارزش فرهنگی تنها نگاه شان کنیم. بازنشستگی اصلا واژه کریه یی نیست و در هر صنفی لازم الاجراست. کنار رفتن و در ویترین ماندن برخی افراد منجر به احترام به آنها می شود. نباید فراموش کنیم که هر چیزی یک عمر حرفه ای و بازده زمانی خاصی دارد.
وی سینما را حوزه ای برای تولیدات فیلم معرفی کرد که متاسفانه بدون اطلاع دقیقی از بازخورد آن، از میزان کیفیت آثار تولید شده غافل مانده و در تخمین سطح خوب بودن و تاثیرگذاری فیلم ها و در قبال آن قابلیت تعمیم آثار به تلویزیون کشور ضعیف عمل کرده است.
این کارگردان سینما اظهار داشت: در شرایطی که “دایان” تنها مانده بود حوزه هنری از این فیلم حمایت کرده و تا جایی که توانست آن را همراهی کرد و پای آن ایستاد. اما این همراهی برای تلاش من کافی نبود چرا که فیلم من قربانی تصمیم گیری مسئولان جشنواره فجر شده و در بخش بین الملل به علت مسئله ای بسیار جزئی با یک تماس تلفنی زمان اکران این فیلم عوض شد. بنابراین، تا زمانی که این تعاملات در جریان جشنواره های فیلم وجود دارد، اتفاقی لازم و ضروری برای حمایت از فیلمسازان جوان رخ نخواهد داد.
وی بی حمایتی از فیلمسازان جوان را تا حدی دانست که حتی تامین در کمترین احتیاجات تولید فیلم را سخت دانست و اشاره کرد: در روزها ساخت فیلم “دایان” حتی برای دریافت پتو و یک خودکار ساده بیک هم نامه نگاری کرده ایم و فکر می کنم این کمترین امکاناتی است که می شود بدون پروسه اداری در اختیار فیلمساز قرار داد.
نورانی پور اذعان داشت: جوانگرایی در سینما در واقع احترام به تفکر جوان است. انرژی و تفکر جوان قابلیت ایجاد تحولی بزرگ در سینما را دارد چرا که فکر پیر و خسته حرکت و پیشرفتی را به ثمر نمی رساند. بخش عمده ای از آثاری که تولید می شود توسط بخش خصوصی حمایت می شود که متاسفانه، این بخش هم هنوز، توجهی به تفکر جوانگرایی نداشته و کمکی هم به آن نکرده است در حالیکه این بخش قادر است نسبت به سینماگران جوان دست بازی داشته باشد و می تواند در این زمینه از بخش دولتی هم فراتر رود و حرکات مشترکی را ایجاد کند.
وی ضمن اظهار نگرانی نسبت به آینده جشنواره فجر اذعان داشت: نمی دانیم چرا جشنواره فجر به ملاکی برای حذف و یا پیشرفت فیلم ها تبدیل شده است و این نگرانی را بیشتر می کند که آیا لابی ها به جایی می رسد؟ این در حالی است که آثار نخبه و منتخب جشنواره نتوانسته در سینمای جهان جای پیشرفتی پیدا کند و این امر برای آینده سینمای ما در جشنواره های دوره بعد بسیار نگران کننده است چرا که به سادگی از کنار بسیاری از آثار خوب مستند و فیلم اولی گذشته اند و تلاش های یکساله فیلمسازان را نادیده گرفته اند. ما نگرانیم در حالی که دیگر وارد دوران میانسالی شده ایم، از فیلمسازی جوانی مان که خیری ندیده ایم و نمی دانیم چه آینده ای برای فیلمسازان جوان باقی مانده است.
این کارگردان حمایت بخش خصوصی از فیلمسازان را مسیری برای پیشرفت سینما دانست و گفت: رسانه هم تا کنون بر حمایت بخش خصوصی از آثار تاکیدی نداشته است و باید به جایگاه آن در تعدیل سینما توجه بیشتری شود.
نگاه نو، بازیچه ترس مسئولان فرهنگی از پیشرفت
در ادامه این مراسم مرجان اشرفی زاده، انتقاد خود نسبت به وضعیت کنونی سینما را این چنین بازگوکرد: در طی چند سال اخیر صدای انتقاد فیلمسازان بلند بوده است اما همه این اعتراضات در حد حرف باقی مانده است.
وی افزود: نیاز به نخبه گرایی در همه جای مملکت مان بالاخص سینما احساس می شود و شناسایی نخبه هم نیاز به مدیر نخبه دارد. مسلما، تغییر مدام مدیران و جایگاه های متزلزل مدیران فرهنگی راهی به جایی نمی برد و این روند، شایسته تصمیم گیری برای فرهنگ و هنر کشور نیست. از طرفی دیگر، حمایت از نخبه ها زمانی ممکن می شود که مدیران، خود به شخصه نخبه فرهنگی باشند تا در شناخت فیلمنامه خوب یا بد و شناسایی پتانسیل های آن در قالب فیلم توانمند باشند. برای من دردناک است که با سن ۳۷ سالگی شاهد این اوضاع نا به سامان سینما باشم و نهایتا، برای فعالیت و دیدن فیلم های خوب ۵/۱ دهه فرصت دارم این در حالی است که سن فیلمسازی در ایران کوتاه است در حالی که می تواند همانند دیگر کشورها طولانی تر باشد.
اشرفی زاده اظهار داشت: مشکل از سیستم مدیریت فرهنگی کشور ما است که آدم های با استعداد را از حیطه خلاقیت به راحتی خارج می کند. عمر کاری هر فیلمسازی در ایران بعد از ۳ الی ۴ فیلم تمام شده و ساخت آثار به تکرار می افتد در حالی که در آمریکا فیلمسازان ۸۰ ساله قادر به ساخت فیلم های شاخص و بدون تشابه با فیلم های قبلی شان هستند. بنابراین، یا ما فیلمسازان حرفه ای نیستیم و یا کمپانی های سازنده ای برای هدایت ما به سمت و سوی مشخصی وجود ندارد. ما خودجوش انرژی های درونی خود را بروز داده و بدون تلاش برای ارتقای آن در حد ثابتی باقی می مانیم.
انصاف نیست فیلمسازانی که برای همه ما خاطرات خوب ساخته اند موجب خنده شوند
وی لازمه پیشرفت در سینمای امروز را نیاز به یک حرکت پایه ای معرفی کرد و یادآور شد: در جریان تکاندن صحنه، تحولی جدی در این عرصه ایجاد می شود در این میان نباید پیشکسوتان سینما را نادیده گرفت در حالی که تنها حضور آنها به جشنواره سالانه فجر محدود شده است. منصفانه نیست که فیلمسازانی که برای همه ما خاطرات خوبی را ساخته اند این روزها موجب خنده شده و حال بدی را برایشان به یادگار بگذارند. من معتقدم در این اتفاق تنها فرد مقصر نیست بلکه مقصر اصلی فضای سینمایی ما است که چنین اتفاقی می افتد. این روند در واقع مسیر است که برای هر فیلمساز جوانی اتفاق می افتد که باید فکری به حال آن شود.
این کارگردان سینما در ادامه گفت: بنده با نظر اصلانی موافق هستم. فیلمسازان جوان بدون خواست و نظر مدیران جای خود را در این عرصه باز کرده اند و در طی سال های اخیر قابل اعتمادترین فیلم ها را در سینما داشته اند. موفقیت فیلمسازان جوان تا حدی بوده که به نظر می رسد حذف بخش نگاه نو از سی و ششمین جشنواره فجر ریشه در ترس آقایان مسئول از کیفیت این فیلم ها نسبت به سودای سیمرغ بوده تا شاید با این اقدام فیلم بزرگان سینما بیشتر به چشم آید که خوشبختانه فایده ای هم نداشته است.
وی حمایت از فیلمسازان جوان را نیاز اساسی دانست و اظهار داشت: قبل از ارائه هر راهکاری، نیاز به استقرار مدیریت منسجم فرهنگی در کشور احساس می شود چرا که تغییر و تحول مدیران فرهنگی و جشنواره های فیلم آسیبی جدی به بدنه سینما بوده است که آن مستلزم مقررات مدون، شرایط خاص و تعریف شده ای در این عرصه است تا نهایتا، با تغییر افراد خدشه ای به بدنه سینما وارد نشده و دخل و تصرفی در تصمیمات فرهنگی کشور ایجاد نشود.
اشرفی زاده عنوان کرد: فضای جشنواره ای ایران کاملا مبتنی بر تعارف است و قانون خاصی در زمانبندی اکران ها، تغییرات هرساله، فشارها و تاثیرات خارج بر داوری ها و هیات انتخاب در آرای خود می تواند از اهمیت یک جشنواره کاسته و بر مسیر اکران و آینده فیلمساز تاثیرگذارد که متاسفانه منجر به تاکید فلیمسازان برای حضور در جشنواره شده است. ازدحام فیلم ها در جشنواره و ظرفیت های محدود در این عرصه نیز منجر به ایجاد مشکلات جدی شده است. من ۳ سال پیش فیلم اولم را ساخته ام ولی انگار که فیلمی نساخته ام و فراموش شده ام. ما توقع نداریم که جشنواره فجر همه فیلم ها را در خود جای دهد اما اگر این شیوه سنتی جشنواره کنار گذاشته شود و طراحی و دستورالعمل مناسبی برای دریافت فیلم ها به این عرصه مدون شود، تلکیف فیلم های هنری و تجاری مشخص و سطح کیفی قابل قبول برای مسئولان جشنواره معلوم می شود.
وی در ادامه گفت: باید بدانیم فیلم را برای کجا می سازیم و قرار است در چه جشنواره ای اکران شود. ما باید دستورالعملی برای تبعیت داشته باشیم تا بر اساس آن جایگاه فیلم هایمان و علت حضور یا عدم پذیرش آن مشخص شود. جشنواره در حال حاضر بی در و پیکر است و باید برای سال های آینده فکری به حال آن شود اما عدالت کلید موفقیت هر چیزی است. در این شرایط اگر کسی توانایی لازم را دشته باشد می تواند به راحتی فیلم خود را بسازد و از فیلمسازان خوب به راحتی حمایت شود. جامعه ما سرشار از جوانان با استعداد است و ظرفیت آن هم، رو به افزایش است. بنابراین، فیلمساز دیگر نیازی به تلاش زیاد برای گرفتن حق خود ندارد.
حوزه هنری تاکنون به حمایت سینما پرداخته است
کارگردان فیلم “آبجی” درباره فعالیت حوزه هنری در حمایت از فیلمسازان جوان خاطر نشان کرد: من نمیدانم که حوزه هنری در حمایت از فیلمسازان چه دستورالعملی دارد اما تاکنون به شکل مضمونی به حمایت آثار پرداخته و فارغ از جوان یا پیشکسوت بودن به پشتیبانی می پردازد. بزرگترین مشکل فیلمسازان بعد از تامین بودجه، وضعیت اکران فیلم است. در حالی که این حمایت ها در دهه ۶۰ وجود داشته اما امروز ما مجبوریم به صورت غیر آزاد فیلم بسازیم و آزادتر اکران کنیم. به طور کلی، در کسب پروانه ساخت و فیلمنامه همه صاحب نظر هستند ولی در اکران ها به حال خود رها می شویم. در این شرایط یا باید بر اساس نظر فیلمساز عمل شود و با اکران اثر موافقت شود یا اگر به دنبال سینمای فرهنگی با نگاه های پذیرفته شده دولت هستید و ما را رصد می کنید پس باید تا اکران پشتیبان ما باشید تا حیات سینما ادامه دار شود. در اکران فیلم ها بارها شاهد محرومیت برخی فیلم ها از سالن های سینماهای حوزه هنری بوده ایم اما نمی توان حمایت موضوعی از آثار را از سوی حوزه هنری نادیده گرفت که این امر خود کمکی به فیلمسازان است.
وی اذعان داشت: بلاتکلیفی جشنواره فجر ما را اذیت می کند و تاثیر جدی ای بر آینده فیلمسازان ما می گذارد. در حال حاضرجشنواره، به آسیب بزرگی تبدیل شده که نه می توان از آن گذشت و نه می توان با آن همراه شد تا فیلم در فضایی امن و سلامت اکران شود. همچنین قیاس داوری ها در این جشنواره نامشخص بوده و امسال هم بسیاری از فیلم های خوب در بخش نگاه نو نادیده گرفته شد. بنابراین، تاثیری که جشنواره بر فیلم و جایگاه فیلمساز دارد انکارناپذیر است و من در رده فیلمسازان رو به قله موفقیت بوده ام که به یکباره بعد از جشنواره تمام شدم. ماجرای داوری بر آثار چیزی فراتر از این حرف ها است و نمی دانم چرا در اکران فیلمی که با بودجه دولتی، مشارکت فارابی و پروانه ساخت تولید کرده ام ٣ سال است که در بلاتکلیفی به سر می برم و ما را دچار توهم توطئه می کنند.
همه دبیران فجر عروسک خیمه شب بازی هستند!
مرتضی علی عباس میرزایی، کارگردان “خون خدا” یکی دیگر از میهمانان این نشست بود که در خصوص جایگاه فیلمسازان جوان گفت: در مراسم های امروزی بیشتر از حل مشکلات، تخلیه اطلاعاتی صورت می گیرد بیش از پیگیری مشکلات فیلمسازی صورت می گیرد و تا مسئولانی که آدم معمولی کوتوله ای بیش نیستند با شنیدن آرزوهایمان به دنبال راه حلی برای تحت کنترل قرار دادن فیلمسازان جوان بگردند این در حالی است که ما روی طلا خوابیده ایم و شما وظیفه دارید از ما حمایت کنید. من ٨ دوره در جشنواره فیلم فجر حضور داشته و هر سال شاهد بدتر شدن اوضاع آن و اعتراضات بیشتر بوده ام. همه دبیران عروسک خیمه شب بازی هستند تا هجمه ای از تخریب را به سراغشان بفرستند. امسال مسئولان جشنواره جمله بامزه ای به من گفتند که ما می دانیم به شما ظلم شده ولی ما را ببخشید. من معتقدم مقصر سیستم معیوب کوتوله ای است که دوست ندارد بلند قدتر از خود را ببینند.
وی افزود: اگر مدیران فرهنگی به علت دغدغه های همه فیلمسازان و مشکلات نرسیده اند بهتر است خیلی مرد و مردانه استعفا بدهند و بروند چرا که سینمای ما را خراب کرده اند. با بزرگان سینمای ایران کاری کرده اند که امروز به آنها می خندند. ٣٠ فیلم به عنوان بهترین ها برای جشنواره فجر انتخاب شدند که حتی مسئولان به آنها هم رحمی نکردند و در سالن منتقدین و رسانه ها به نحوی فیلم ها لگد مال می شود که بعد از جشنواره با هزینه و سرمایه ملی نابود شده روبرو هستیم. باید فرصت بدهند تا فیلم های خوب دیده شود. اگر سالی ٢٠٠ تا فیلم تولید شود در دو هفته به فیلمساز سالن برای اکران تعلق می گیرد اما برای فیلم ” انزوا” سالن به ما نرسید چرا که دوست ندارند فیلم دیده شود.
عباس میرزایی در خصوص جایگاه فیلم خود در فجر امسال یادآور شد: خبرگزاری های مهم این مملکت از روی فیلم”خون خدا”پریدند و تنها دلیلشان برای من این جمله بود ” ما با امام حسین شوخی نمی کنیم”.کسانی که وظیفه نقد سینمایی را برعهده دارند ۵ دقیقه از فیلم ها را هم، نمی بینند و نمی خواهند از امام حسین یاد بگیرند. بنابراین جوانگرایی در ایران شوخی است و جوکی بیش نیست چرا که فیلمسازان جوان را با فشارهای عصبی پیر می کنند.
وی جشنواره فجر را جشنواره سینمای بدنه معرفی کرد و خاطر نشان کرد: مردم ما در سال ۵٧ انقلاب کردند که از این سینما فاصله بگیرند اما در سال ٩٧، همزمان با جشن چهلسالگی انقلاب، در عمق فیلم های بدنه قرار داریم. جشنواره فجر جشنواره یی سرمایه گذاری است که قرار است در آن فقط، فیلم های بدنه دیده شود و نه فیلم هایی که مستقل تولید شده و به دنبال خلاقیت، ذهنیت و نوآوری است. من برای کسانی که فیلمشان برای جشنواره رد شد و مورد انتخاب قرار نگرفت بسیار خوشحال هستم. در کنار صندوق آرای مردمی فیلم “خون خدا ” شاهد بودم که به اسم فیلم من به فیلم دیگری رای دادند، و عکس و مدرک دارم که بلیط فیلم یکی دیگر را در سالن اکران فیلم من فروختند و با کد فیلم “خون خدا”به فیلم دیگری رای دادند. مسئولان اصلا جوانان را دوست ندارند.
کارگردان فیلم”خون خدا”در ادامه اذعان داشت: در سینمای امروز علتی برای حذف فیلمسازان جوان وجود ندارد و تنها بستر فعالیت برای آدم هایی فراهم شده که با هزینه های میلیاردی فیلمی کثیف می سازند و سطح فرهنگی کشور را پایین می آورند. اگر در این ۴٠ سال انقلاب سینمای آمریکا و اروپا اجازه اکران فیلم در ایران را داشتند، دیگر ما سینمایی نداشتیم و فیلم های ایرانی هم بحران فروش روبرو می شدند. تک تک ما فیلمسازان مستقل سینما آدم های خطرناکی هستیم و چیزی برای از دست دادن نداریم. حالا که این آدم ها به پیشرفت رسیده اند مجبورید از آن ها حمایت کنید.کسب پروانه ساخت برای فیلم نوعی سرگرمی برای فیلمسازان است تا در جشنواره ای نظیر فجر با آینده توانایی ها و استعدادهای جوانان بازی شود.
وی علت شرکت فیلم “خون خدا “را اصرار تهیه کننده برای معرفی عوامل فیلم دانست و اذعان کرد: فیلم “خون خدا”در سکوت رسانه ای ساخته شد و من با تهیه کننده بحث داشتم که این فیلم را به جشنواره فجر ندهیم ولی او بر دیده شدن عوامل فیلم در جشنواره تاکید داشت که نهایتا هم تلاش ها نشان داده نشد چرا که تعداد فیلم های بدنه و سیستم سرمایه گذاری برای بقیه جذاب تر است و فیلم هایی نظیر:”حمال طلا”، “جمشیدیه” و “خون خدا” که کم هزینه ترین فیلم های جشنواره بودند، مورد بی مهری قرار گرفتند.
فجر؛ مقتل فیلم ها و تفکر جوانان
عباس میرزایی با انتقاد از هیأت انتخاب جشنواره فجر یادآور شد: قرار است محصولات یکسال سینمای ایران در این جشنواره بررسی شود. بنابراین، فیلم ها نیازی به هیات انتخاب ندارد چرا که هیات انتخاب در همان ابتدا یکسری از فیلم ها را حذف کرده و بر سیستم پخش تاثیر می گذارد. چیزی که ما از جشنواره فیلم فجر شنیده ایم حمایت از فیلم های مستقل و پرزنت مثبت تولیدات سال آینده سینمای کشور است که توسط فیلمسازان صاحب اندیشه و تفکر خلق شده و باب آشنایی با مخاطبان محسوب می شود اما یکسری فیلم به عنوان گلادیاتور انتخاب شدند که با کشته شدن در جشنواره بساط خوشحالی بقیه را فراهم کنند. بر این اساس جشنواره فجر جایگاه مثبت خود را از دست داده و به مقتلی برای فیلم ها و تفکرات جوانان تبدیل شده است. ما حتی آدم های تاثیرگذار بر این عرصه را خراب کرده و مورد توهین قرار داده ایم.
وی در واکنش به روند برنامه های سینمایی در تلویزیون گفت: در هیچ جشنواره فیلمی در دنیا مثالی نداریم که در زمان اکران فیلم ها، منتقد و یا برنامه ای در جایگاه نظردهی به مخاطب قرار گرفته و به مردم پیشنهاد دهد که چه فیلمی ببینید و چه نبینید. این کار اقدامی تخریبی است که ثمرات فیلمسازان را مورد هجه و تهاجم قرار داده است. از طرفی دیگر، با تاکید بر اقدام مناسب مدیران جشنواره مبنی بر تقسیم بندی فیلم ها در قالب سینمای ایران١،٢ و ٣ به نوعی حمایت از همه فیلم های حاضر در این بخش صورت گرفت که متاسفانه به لطف اصحاب رسانه و منتقدین چیزی از این حمایت ها باقی نمانده و فیلمسازان را عصبانی کرده است. بنابراین، باید فکری به حال این دخالت ها شود.
این فیلمساز جوان با اشاره به مهجوریت فیلم های جوان پسند در سینما افزود: اگر قرار باشد فیلمی برای جوانان کشورمان بسازیم سوپراستاری در این طیف سنی نداریم و تولیدات ما هم دیگر مصرف کننده عمده نخواهد داشت چرا که جوانان مصرف کننده عمده سینمای جهان هستند اما هیچ محصولی در این رده سنی تولید نشده است. عدم وجود ادبیات مشترک با این نسل در سیستم دولتی یکی از عوامل مهم این کمبودها محسوب می شود که خط و مشی مشخصی از این طیف را فرهنگ ما باقی نگذاشته است. از طرفی دیگر، اگر محصولی برای جوانان تولید شود هیچ محلی از اعراب در سیستم پخش سینمای ایران وجود ندارد که از آن حمایت کند بنابراین، اگر جشنواره بر جوانگرایی سینما تاکید دارد باید استعداد های جوان را شناسایی و به آنها بها دهد.
وی اذعان داشت: هیچ گردش سرمایه ای در تولید فیلم صورت نمی گیرد. بنابراین، به منظور بهبود وضعیت سینما باید محتوای مورد نیاز جامعه شناسایی، و با ایجاد انگیزه در افزایش میزان تولیدات از فیلمسازان جوان کمک گرفته شود. در این شرایط با صرف هزینه های کم، بهترین محتوا تولید و گردش سرمایه ای خوبی به سینما تزریق شده و روابط مناسبی را در سینما تعریف می کند.
عباس میرزایی لازمه اخذ پروانه ساخت را معرفی تهیه کننده و ارائه فیلمنامه دانست و عنوان کرد: حداقل ترین خواسته ما از سینما پخش درست محصولات ما است. این در حالی است که در گذشته حق پخش فیلم ها نیز یکی از اصول اخذ پروانه ساخت بوده اما امروز این امر بر گردن خود فیلمسازان افتاده است. باید بدانید قبل از تولید فیلم، ما بازار پخش مان را در خارج از ایران پیدا کرده ایم و این امر تنها به ضرر مدیران کوتوله سینمایی کشور ما تمام می شود. چرا که پول فیلم هایمان را از میان نامسلمان ها در می آوریم و نهایتا، افتخار حضور فیلم های ما در بخش بین الملل برای همین مدیران است. در سینمای ایران مخاطب پروری وجود ندارد و نمی دانم چگونه از این سینما توقع نخبه پروری و جوانگرایی داریم؟ فروش بلیط فیلم ها سرمایه ای پایدار برای سینما نیست چرا که بسیاری از مخاطبان به دنبال شرایطی برای تماشای رایگان فیلم ها هستند. در واقع، مدیران برای حفظ سینما در سبد خانوار هیچ فکری نکرده و جایگاهی قائل نشده اند.
رسانه ها با بازاریابی در سینما، پول در می آورند
کارگردان فیلم “انزوا”اظهار داشت: ما در سینمای ایران منتقدی نداریم و تنها تعدادی بازاریاب (دلالان میکروفن به دست) در سینما داریم که اسمشان منتقد و یا رسانه است که در قبال گرفتن پول کسب درآمد می کنند. درواقع، این افراد زمانی به واسطه نوچه های خود با ما وارد بحث شده و مبلغ پیشنهادی خود را بازگو می کردند اما امروز، پروتر شده و رو در رو با ما وارد مذاکره می شوند تا سرمایه گذاری کنند. درد ما این است که منتقد نداریم، رسانه بی طرف نداریم، در اصل ما منتقد و رسانه تربیت نکرده ایم چرا که منتقد کسی است که نکات مثبت فیلم را نیز درک کرده و امید را در جامعه جاری کند که در این این کار هم نقشی ندارند.
وی در واکنش به اهالی رسانه و منتقدین اذعان داشت: همه شما به ما مدیون هستید چون فیلم های ما را رایگان دیده اید و پولی هم به ما نداده اید. من اصلا خوشحال نیستم که فیلم من را رایگان دیده اید چون برایش خیلی زحمت کشیده ام و هیچ خروجی مثبتی نسبت به فیلمم نه از رسانه و نه منتقدین ندیده ام و از فیلم “خون خدا ” به بعد نسبت به تمام رسانه ها و منتقدین یک گارد بدی خواهم داشت . به نظر من همه شما بی سواد هستید. به خاطر اینکه در ابتدایی ترین امر ممکن متوجه نشده اید که با یک مخاطب عادی تفاوت دارید. شما نباید همانند مسابقه ماراتن روزی ۴ تا فیلم در جشنواره ببنید و با خستگی و از روی ناچاری درباره فیلم ها حرف بزنید. اصلا” بیخود می کنید” این کار را می کنید.
عباس میرزایی با عصبانیت نسبت به عملکرد رسانه ها درباره فیلم “خون خدا” خاطرنشان کرد: اگر فیلمی برایتان سوال برانگیز است لطفا حرف نزنید و بروید ۳ بار دیگر آن فیلم را ببینید. شما منتقد هستید و نظر رسانه با آرمان های معمولی یک مخاطب سینمایی باید تفاوت داشته باشد. فیلمساز زنده است و می توانید با یک تماس تلفنی، کاملا رایگان درباره فکر و اندیشه اش صحبت کنید و به گسترش اندیشه های خوب کمک کنید. بنابراین، من دیگر برای شمایی که بی سواد هستید و برای خودتان وقت نمی گذارید نه وقت می گذارم و نه ارزشی قایل هستم. من پای حرف هایم ایستاده ام. بالای۹۰ درصد تهیه کنندگان ما باج بگیر هستند و باید این فرهنگ باج بگیری از بین برود. ما برای تولید فیلم هایمان می جنگیم و در برابر ما هژمونی آدم هایی قرار دارند که برای ورود به سیستم بها بدهند می ایستیم.
بی سوادی رسانه ها در اظهار نظر درباره فیلم ها
در ادامه کاوه سجادی حسینی با اشاره به مشکلات فیلمسازی گفت: سال٩٠ بود که فیلمنامه”بوفالو ” را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه دادم که نهایتا بعد از چند بار رد شدن و ٨ بار بازنویسی، یکسال و سه ماه در بلاتکلیفی ساخت این فیلم مانده بودم که یک شبه از فشار عصبی ناشی از ممانعت فیلم پیر شدم تا بالاخره در سال ٩٢ همان فیلمنامه بدون هیچ تغییری پذیرفته و پروانه ساخت”بوفالو”صادر شد. فیلمی که حوزه هنری نه در سینماها که در پخش خانگی از آن حمایت کرد.
کارگردان “بوفالو ” خاطرنشان کرد: سلیقه در هنر ماندگار و همیشگی است اما معمولا ما سلیقه و سواد را از هم مجزا می دانیم در حالی که این دو در کنار هم معنا پیدا می کنند و بی سلیقه ها، بی سواد هم محسوب می شوند. سینمای نوآور و متفکر نیاز به سواد دارد. جشنواره فجر پر از فیلم های خوب و قصه گو است که ما مشکلی با وجود آن آثار نداریم. فقط، تاکید می کنیم که جایگاهشان در این جشنواره نیست. در فستیوال سینما باید درباره فیلم هایی حرف زد که صاحب فکر و دیدگاه بوده و می توانند تاثیرگذار باشند. ما در سینمای ایران به دنبال پول هستیم و از فیلمی که بیشتر پولدارمان می کند، حمایت می کنیم. در حال حاضر باید با قوانین هر جشنواره مدارا کنیم و به بهبود آن امیدوار باشیم. اظهار نظر ٧ داور با سلیقه های مختلف از جمله این قوانین است که با اعمال سلیقه یا سواد منجر به رد یا قبول فیلم ها می شود.
وی حمایت از فیلمسازان جوان را امری غیر قابل انکاردر شرایط کنونی برای مسئولان دانست و یادآور شد: من از بچگی در سینما بزرگ شده ام و کار دیگری جز فیلمسازی بلد نیستم. بنابراین توقع دارم از فکر ما نه صرفا افراد پشتیبانی شود. حمایت در کنار گستردگی، در همراهی با شجاعت معنا پیدا می کند که احقاق آن مستلزم همکاری مدیران با قشر جوان فیلمساز است.
سجادی حسینی، همچنین، خاطرنشان کرد: صدور پروانه ساخت خود مجوزی برای تولید و اکران فیلم است بنابراین توقیف فیلم های پروانه دار سخره ای بیش نیست. ما فیلمسازان درک خاصی از واژه توقیف فیلم نداریم چراکه فیلم هایی که موفق به کسب پروانه ساخت می شوند، توقیف آنها کاملا عملی بی معنا بوده و تصمیمات مسئولان سینمایی را نسبت به صدور اجازه ساخت فیلم به زیر سوال می برد.
وی بنیان جشنواره فجر را تاکید بر فیلم های هالیوودی معرفی کرد و یادآور شد: در جشنواره فجر فیلم ها ذبح می شوند و در واقع، فیلم های هالیوودی بیش از دیگر فیلم ها دیده می شوند. این امر ما را به این تصور رسانده است که هر فیلمی که در جشنواره فجر جایزه بگیرد شاید فیلم خوبی بوده باشد اما قطعا صاحب فکر و اندیشه مناسبی نیست. بنابراین اگر قرار بر سرگرم کنندگی فیلم ها باشد جشنواره فجردر جذب این آثار بسیار موفق بوده است. به طور کلی در جشنواره فجر آثار فستیوالی انگشت شماری وجود داشت که برآیند جشنواره امسال محسوب می شوند و می توان گفت مابقی فیلم ها خوب بوده است اما در جایگاه جشنواره فجر نبوده اند.
کارگردان فیلم”بوفالو” جوان گرایی در سینما را معضلی برای رکود ساخت فیلم معرفی کرد و ادامه داد: جوانگرایی و پرداختن به آن از جانب برخی اهالی هنر به یک معضل تبدیل شده است چراکه ما سابقه ارائه فیلمنامه های خوب به بازیگران ستاره را داشته ایم اما به علت جوان بودنمان از همکاری ممانعت کرده اند. ما نمی دانیم جوانگرایی ما خوب است یا بد؟! و من نه تنها با سیستم بلکه دوستان خودمان هم دچار تناقض شده ام. چرا که تلاش می کنند که کار نکنیم و به حسادت در فضای سینما و فرهنگ و هنر دامن می زنند که در نهایت راه حلی جز فرار از این عرصه ندارد.
وی ادامه داد: همه تقصیرها بر گردن یک سازمان یا یک مسئول نیست و فکر می کنم حوزه هنری به عنوان نهادی که در عرصه تولید فیلم و کشف استعدادها فعال است، اگر از فیلمسازان جوان حمایت کند جریان جدیدی را در سینما به راه خواهد انداخت و سینما را با تولیدات عجیبی روبرو می کند. در حال حاضر ذائقه جشنواره های جهانی با نگاه به سینمای ایران تغییر کرده است و این خط و مشی حاکم بر سینمای ما، سبک مطالبه گری جشنواره های خارجی را نسبت به مخاطب بین المللی عوض کرده و ترس از فیلمسازان ایرانی را به سینمای جهان کشانده است. در حالی که ما خودمان حامی فیلم های دارای فکر و اندیشه نیستیم تنها به دنبال مخاطب مردمی می گردیم. من قبول دارم که سینمای ایران متعلق به مردم است اما قرار نیست که فقط به سینمای ملودرام اجتماعی بپردازیم. تاکید می کنم که در سینمای ما اصولا ژانری وجود ندارد و این کمبود برای سینمای ما بسیارخطرناک است.
شایان ذکر است این نشست، ادامه سلسله نشست‌های روابط عمومی و محافل سازمان سینمایی حوزه هنری با عنوان «سینما؛ گفتمان فرهنگی» برگزار می‌شود و به موضوعات مهم حوزه سینما می پردازد.
*سوره سینما
