ژاله علو ۹۴ ساله شد/ سینماگران در خصوص این هنرمند چه گفته اند؟ – اخبار سینمای ایران و جهان
سینماپرس: اول فروردین روز تولد ژاله علو هنرمندی است که به واسطه حضور در بسیاری از عرصه های هنری از جمله هنر دوبلاژ و همینطور بازی در آثار شاخص و ماندگار سینما، تلویزیون و تئاتر کشور به نقشی ماندگار در عرصه های هنری دست یافته است و نام وی از تارک هنر کشور پاک نخواهد شد. در این گزارش مخاطبان ضمن آشنایی با زندگی هنری این بانوی هنرمند اظهارات دیگر سینماگران در خصوص وی را مرور خواهند کرد.
به گزارش سینماپرس ژاله علو یک فروردین سال ۱۳۰۶ در محله سنگلج تهران به دنیا آمد. او در کودکی آثار ادبی ادیبان ایرانی، همچون حافظ و سعدی و مولانا را فرا گرفت و در نوجوانی، عضو چند انجمن ادبی و گروه شعرخوانی شد و همین فعالیتها، موجبات راهیابی وی به رادیو و گویندگی در آن را در سال ۱۳۲۷، مهیا کرد.
علو که فارغ التحصیل دانش سرای مقدماتی تهران در سال ۱۳۲۶ بود و سپس در سال ۱۳۲۸ به هنرستان هنرپیشگی رفت و در سال ۱۳۲۹ از این هنرستان فارغ التحصیل شد. او ابتدا به تئاتر روی آورد و در سال ۱۳۲۸ با نمایشنامه «ماری مادلن» در تئاتر فردوسی فعالیت تئاتری خود را آغاز همزمان با ثبت نامش در هنرستان هنرپیشگی آغاز کرد، حدود یک سال در تئاتر فردوسی فعالیت کرد و بعد از آن به تئاتر تهران رفت و پس از مدتی دوباره به تئاتر فردوسی بازگشت. در مدت فعالیت تئاتری اش در بیش از ۲۰ نمایشنامه ایفای نقش کرد.
نخستین فعالیتهای هنری وی را گویندگی زنده در رادیو، شامل میشد. وی به اجرای نمایشهای رادیویی میپرداخت و از پایهگذاران برنامه محبوب «داستان شب» بود. اجراهای وی در رادیو، علو را که نام اصلی اش «شوکت» بود بر آن داشت که اسم «ژاله» را برای خود برگزیند. علو که صدای ماندگاری دارد در سال ۱۳۳۱ به رادیو رفت و گویندگی برنامه های متعددی را بر عهده گرفت. او در سال ۱۳۳۲ فعالیت خود را به صورت جدی در زمینه دوبلاژ آغاز کرد و در فیلم های زیادی به جای هنرمندان معروف سینمای ایران و جهان سخن گفت.
اولین نمایشنامه ای که علو برای «داستان شب» کار کرد «دختر خورشید» نام داشت که نصرتالله محتشم آن را کارگردانی کرد؛ نویسنده برنامه عزیزالله حاتمی و گوینده مانی بود. این برنامه از ابتدا ساعت ۱۰ شب و با همان آرم مشهور «داستان شب» پخش میشد. مدتی بعد دستگاههای ضبط در تولید رادیو در میدان ارگ راهاندازی شد و آن ها به جای پخش زنده، تمام داستانها را ضبط میکردند و مثلاً برای ضبط قسمتی از نمایشنامه «اتللو» از ساعت ۷ شب تا صبح زود در رادیو ماندند! در مجموع ۴ داستان شب در ماه اجرا میکردند که ۶ قسمتی بودند و در طول هفته پخش میشدند.
این هنرمند در طول دوران کاری خود تندیس افتخار یک عمر فعالیت سینمایی را دریافت کرد و در سال ۱۳۸۹ به عنوان چهره ماندگار عرصه هنر شناخته شد. از سوی دیگر این هنرمند ارزنده برای یک عمر فعالیت هنری خود تقدیرنامه ای از انجمن بازیگران سینمای ایران دریافت کرد و توانست در ششمین جشنواره بین المللی برنامه های رادیویی به عنوان برترین کارگردان نمایشنامه های رادیویی شناخته شود.
علو آغازگر دوبلۀ کارتون در ایران بود و دوبلۀ بسیاری از کارتون ها مانند «پینوکیو»، «سفید برفی»، «زیبای خفته»، «سیندرلا»، «صد و یک سگ خالدار» و … به کارگردانی وی انجام شده است. این هنرمند ارزنده که چند سالی است به فعالیت هنری نمی پردازد تاکنون در بیش از ۷۰ فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی ایفای نقش کرده است که برخی از این آثار مانند سریال «روزی روزگاری» جزو محبوب ترین سریال های تلویزیونی شناخته شده اند. «امیرکبیر»، «آوای فاخته»، «مسافر ری»، «تفنگ سرپر»، «وزیر مختار»، «بی بی یون» و «مختارنامه» از جمله معروف ترین آثاری است که علو در تلویزیون در آن ها به ایفای نقش پرداخته است. وی همچنین بازی در فیلم های «آدم برفی»، «مهمان مامان»، «پری»، «روز واقعه»، «سلطان» و «جنگ نفت کش ها» را را نیز کارنامه دارد.
سینماپرس همزمان با زادروز این هنرمند پیشکسوت سینما، تلویزیون، تئاتر و دوبلاژ کشور در اولین روز نوروز بخشی از اظهارات سینماگران از جمله زنده یاد بهمن زرین پور، منوچهر والی زاده، سیدرضا اورنگ، زنده یاد جمشید مشایخی و امرالله احمدجو در خصوص این هنرمند وارسته و همیشه ستاره را که پیش از این در گفتگو با سینماپرس و سایر رسانه ها مطرح کرده اند بازنشر کرده است.
**********************
زنده یاد بهمن زرین پور بازیگر و کارگردان سینما و تلویزیون که کارگردانی سه مجموعه تلویزیونی «گالش های مادربزرگ»، «زیر چتر خورشید» و «آوای فاخته» با بازی ژاله علو را بر عهده داشته در گفتگوی نوروزی سال ۱۳۹۵ خود با سینماپرس گفت: من از سال ۱۳۴۵ که همزمان با آغاز کارم در رادیو بود با خانم علو آشنا شدم و از همان زمان شیفته ابعاد مختلف شخصیت ایشان شدم که «وارستگی» مهمترین عنصر شخصیتی شان بود.
وی ادامه داد: وارستگی در تمامی ابعاد زندگی خانم علو جریان دارد؛ ما بسیاری از سینماگران را داریم که در طول زندگی شان همواره به وارسته بودن تظاهر می کنند و به دلیل متظاهر بودن وارستگی در آن ها متجلی نمی شود اما خانم علو از آن دسته افرادی بودند که عین وارسته بودن در زندگی شخصی و هنری شان جریان دارد و همواره این عنصر کمیاب وجود ایشان اطرافیان شان را تحت تأثیر قرار می دهد.
زرین پور با بیان اینکه زندگی خصوصی و هنری خانم علو همواره سرشار از سلامت، انسانیت، احترام و شعور است اظهار داشت: رابطه خانم علو با پسرشان که از بزرگان باستان شناسی کشور هستند همواره مرا تحت تأثیر قرار داده و این را به طور قطع و یقین عرض می کنم که زیباترین رابطه مادر و فرزندی را در تمامی طول زندگی ام تنها در رابطه خانم علو و فرزندشان دیده ام.
بازیگر فیلم سینمایی «حکایت عاشقی» تأکید کرد: علاوه بر تمامی این ها هنر ژاله علو در کشور ما ماندنی است و ایشان جزو مفاخر و ارزش های سینما، تلویزیون، تئاتر و دوبلاژ ایران محسوب می شوند و قطعاً تا ده ها نسل بعد هم با صدای گوش نواز و لطیف این بانوی گرانقدر آشنایی خواهند داشت.
زرین پور در خصوص همکاری های خود با این هنرمند گفت: زمانی که برای اولین بار می خواستم سریال بسازم اصلاً نمی توانستم جز ایشان به بازیگر دیگری بیندیشم و هنر ایشان جایی برای حضور سایر بازیگران در ذهن من باقی نگذاشته بود و مفتخرم که توانستم همکاری های متعددی با این بانوی گرانقدر هنر داشته باشم.
وی در خاتمه افزود: امیدوارم سایه پر مهر ایشان همواره بر سر هنرمندان و هنر این مرز و بوم باشد و ما بتوانیم از گوهر وجود ایشان بهره کافی و وافی ببریم.
منوچهر والی زاده دوبلور مطرح نیز در گفتگوی ویژه نوروزی سال ۱۳۹۵ خود با سینماپرس گفت: خانم علو یکی از بزرگترین و بهترین اساتید من هستند و در طول دوران کاری ام همواره از ایشان بسیار آموختم؛ جایگاه خانم علو در سینما و تئاتر کشور و به ویژه عرصه هنر دوبلاژ به هیچ عنوان فراموش شدنی نیست و من این روزها تنها آرزو دارم که یک بار دیگر بتوانم ایشان را در استودیوهای دوبلاژ ببینم و برایشان شاگردی کنم.
این هنرمند یادآور شد: همکاری من با خانم علو در سریال محبوب و پر طرفدار «سال های دور از خانه» (اوشین) شکل گرفت که ایشان مدیریت دوبلاژ این سریال تلویزیونی را بر عهده داشتند و من هم در آن زمان در نقش «کای» پسر نوزومی گویندگی می کردم که متأسفانه آن سال ها آخرین کارهای خانم علو در عرصه هنر دوبلاژ بود.
والی زاده در ادامه این گفتگو اظهار داشت: خانم علو علاوه بر اینکه یک هنرمند متبحر و کاربلد هستند آنچنان در زندگی روزانه شان رفتار می کنند که تمامی اطرافیان خود را وادار به احترام کرده و تحسین همگان را نسبت به کمال و دانش و رفتار و بینش خود بر می انگیزند.
این دوبلور برجسته در خاتمه افزود: من امیدوارم شرایط برای حضور مجدد خانم علو و هنرمندان هم طراز ایشان در سینما، تلویزیون، تئاتر و دوبلاژ کشور بیش از گذشته فراهم شود و تا جوانانی که تازه به این عرصه ها ورود پیدا کرده اند هم بتوانند از این هنرمندان به ویژه در زمینه خصایص والای انسانی بیاموزند.
امرالله احمدجو کارگردان مطرح سینما که یکی از ماندگارترین بازی های بانو علو در سریال مطرح او یعنی «روزی روزگاری» بوده نیز چند سال قبل در گفتگو با یکی از رسانه ها اظهار داشت: من همان ابتدا کاملا میدانستم که چه میخواهم بسازم. بازیگران هم کاملا در ذهنم ترسیم کرده بودم. البته چندتای آنها تغییر کرد. یکی از آنها مرادبیگ بود که من آن را برای جمشید هاشمپور نوشته بودم که دعوتشان هم کردیم ولی مشاورینشان نظر آقای هاشم پور را تغییر دادند. تا اینکه آقای خوش رزم پیشنهاد زنده یاد خسرو شکیبایی را دادند که آن زمان هم هامون را بازی کرده بود.
یکی از شخصیت های دیگر خاله بود که فکر می کنم خانم علو را خداوند سر راه ما گذاشت. ابتدا ما یک خانم دیگر صحبت کرده بودم که در حال حاضر فوت کردهاند و ترجیح میدهم اسمشان را نیاورم. ایشان خیلی بیاخلاقی کردند و کاسبکارانه جلو آمدند. درحالی که خانم علو را من قبلا نمی شناختم و دیگران میگفتند که اگر سر کارت بیاید شانس آوردهای. چون به خاطر شرایطش و بیماری قلبی پا از تهران بیرون نمیگذارد.
با ایشان تماس گرفتم و پرسیدم که چه چیزی شما را وادار میکند که زمان طولانی از تهران بیرون بیایید و کاری را قبول کنید؟ گفتند فیلمنامه آقا… گفتم خیالم راحت شد. بعد هم گفتند که چقدر به خودت مطمئنی. گفتم چون شما اهل شعر و ادبیات هستید بعید میدانم که از فیلمنامه خوشتان نیاید. خوشبختانه پذیرفتند و الان هم خاله من هستند.
زنده یاد جمشید مشایخی در مراسم اختتامیه جشنواره فیلم شهر که مرداد سال ۱۳۹۶ برگزار شد در تجلیل از مقام هنری ژاله علو بیان کرد: در دهه ۲۰ رادیو حضور جدی میان مخاطبان داشت و روزهای جمعه برنامه ای مربوط به حوزه تئاتر پخش می شد و این گل عزیز در آن برنامه رادیو نقش بسیار موثری داشت. او همیشه به دلیل هنری که داشت زیبا بود و به مرور که گذشت این زیبایی بیشتر و بیشتر شد و من افتخار می کنم که امشب در کنار این هنرمند حضور دارم.
سیدرضا اورنگ منتقد سینما نیز چندی پیش در یکی از رسانه ها راجع به ژاله علو نوشت: هنرمندانی که در عرصه تصویر و صدا فعال هستند برای مخاطبان آشناترند، عده ای را با تصویر به یاد میآورند و گروهی را با صدا، اما افراد دیگری نیز در این عرصه فعالیت میکنند که هم صدای شان برای مردم آشناست و هم تصویرشان. بازیگران زیادی در سینما و تلویزیونهای جهان و ایران فعالیت میکنند که مورد توجه مخاطبان هستند، اما برخی از آنان به خاطر وقاری که در پندار، گفتار و کردارشان وجود دارد برای همه قابل احترام هستند.
یکی از این هنرمندان باوقار و احترام آفرین ژاله علو بانوی دوست داشتنی و همیشه موفق است. سالهاست که این استاد فن در عرصههای سینما، تلویزیون و رادیو فعال است. او همیشه سن و سال را به سخره گرفته و با تمام توانی که دارد هنوز میخواهد و میتواند هنرنمایی کند.