بایگانی اسفند 2, 1399

سینماپرس: مستند «امیر» با موضوع انقراض فک های دریای خزر در حال تصویربرداری است.

سینماپرس: جشنواره بین‌المللی فیلم «موج» کیش در آخرین روز نمایش فیلم‌ها یعنی شنبه دوم اسفندماه قرار است ۹ مستند و ۱۸ فیلم داستانی را اکران کند.

به گزارش سینماپرس، سی‌ویکمین قسمت از فصل جدید برنامه «نقد سینما» جمعه‌شب اول اسفندماه روی آنتن شبکه پنج رفت. در این قسمت از برنامه ضمن نقد و بررسی فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است»، معضل «قاچاق» در سینمای ایران به بحث گذاشته شد.

در بخش نخست برنامه امیررضا مافی میزبان حسین لامعی کارشناس و آرش خوشخو منتقد سینما بود تا درباره فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است» به گفتگو بپردازند.

حسین لامعی در ابتدای این بحث گفت: وقتی واکنش‌های مثبت و منفی به فیلم «دیدن این فیلم جرم است» را مرور می‌کردم، متوجه شدم که اکثر این مطالب نقد خود فیلم نبود. یعنی درباره فیلمنامه، ‌ شخصیت‌پردازی و فضاسازی نبود. باید بپذیریم که این فیلم، یک فیلم خاص است. فیلمی که مضمون و محتوایش، بر مباحث ساختاری‌اش غالب است. برای همین در مواجه با فیلم معمولا ساختار آن را کنار می‌گذارند، مانند اتفاقی که در جشنواره امسال برای «مصلحت» شاهدش بودیم. کمتر پیش می‌آید که درباره این فیلم‌ها گفتگوی سینمایی شکل بگیرد.

وی با اشاره به برخی خط‌کشی‌ها و مرزبندی‌ میان فیلمسازان در رسانه‌های اصلاح‌طلب و یا اصولگرا توضیح داد: بر اساس این مرزبندی در رسانه‌ها گویی ما یک دسته از فیلمسازان داریم که شامل عباس کیارستمی، ‌ مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی و ناصر تقوایی می‌شود و در مقابل دسته دیگری داریم که فیلم‌سازانی چون ابراهیم حاتمی‌کیا، مجید مجیدی، احمدرضا درویش و فیلمسازان دیگری از این طیف قرار می‌گیرند. معمولا هم در فضای رسانه‌ای بین این‌ها شکافی می‌گذاریم! اما واقعیت این است که از دریچه سینما این خط‌کشی‌ها به‌کل بهم می‌ریزد!

لامعی در ادامه توضیحات خود گفت: از منظر اصول فیلمسازی، سینمای ابراهیم حاتمی‌کیا بیش از آنکه شبیه مجید مجیدی و رضا میرکریمی باشد، به سینمای مسعود کیمیایی شبیه است. یا سینمای مجیدی و میرکریمی، بیش از آنکه به سینمای احمدرضا درویش نزدیک باشد، به سینمای عباس کیارستمی نزدیک است. حتی با خود این فیلمسازان هم صحبت کنید، متوجه این سلایق مشترک می‌شوید.

وی افزود: وقتی این خط‌کشی در فضای رسانه شکل می‌گیرد، فیلمسازان و روزنامه‌نگاران جدید هم احساس می‌کنند باید وارد این مرزبندی‌ها شوند. مثلا می‌گویند «دیدن این فیلم جرم است» متعلق به این طیف است و براساس‌ آن شروع به نقد می‌کنند! همین امسال هم شاهد بودیم که مشخصاً بحث‌های درگرفته درباره فیلم‌های تازه نرگس آبیار و محمدحسین مهدویان بر همین مبنا بود که شما که فیلمساز این طرف خط بودید، ‌ چرا این‌بار آن طرف خطی فیلم ساخته‌اید! در حالی که این خط‌کشی‌ها از اساس و از هر منظری مضحک است.

این کارشناس سینما ادامه داد: فیلم «دیدن این فیلم جرم است» هم خیلی زود براساس همین مرزبندی‌ها تعریف شد، برچسب خورد. نگذاشتند فیلم نفس بکشد و در این فضا فیلمساز هم معذب می‌شود.

وی بااشاره به نقدی از پالین کیل بر سینمای جان فورد ادامه داد: این قبیل مرزبندی‌ها در سینمای جهان هم وجود دارد اما واقعیت این است که باید هر فیلمی را فارغ از هر مرزبندی، اثری درباره گروهی از آدم‌ها بدانیم. آن وقت همه این مرزبندی‌ها از بین می‌رود و فیلمی مانند «دیدن این فیلم جرم است» را هم می‌توان نقد و بررسی درست کرد، نه اینکه همان ابتدا بگوییم چرا حوزه هنری باید حق داشته باشد چنین فیلمی بسازد!

آرش خوشخو هم در ابتدای مباحث خود ضمن استقبال از رفع توقیف «دیدن این فیلم جرم است» و اکران آن در سینماها گفت: واقعا توقیف این فیلم چه معنایی داشت و امروز اکرانش چه خطری دارد؟ نکته دیگر این که شخصا از فیلم‌هایی که روی شکاف‌های اجتماعی فوکوس می‌کنند، خوشم نمی‌آید. پسند شخصی‌ام در سینما، روزنامه‌نگاری، تئاتر و حتی عرصه سیاست این است که از تعمیق شکاف‌ها استقبال نمی‌کنم. نکته آخر هم اینکه داستان این فیلم ساختگی است. شاید بگویید همه داستان‌ها ساختگی هستند اما وقتی یک داستان را می‌خواهیم به جامعه تعمیم دهیم ماجرا فرق می‌کند. این مشکل را «فروشنده» اصغر فرهادی هم داشت. اینکه یک داستان بسیار بعیدی را می‌خواهد تعمیم اجتماعی و سیاسی دهد. «دیدن این فیلم جرم است» هم همین کار را می‌کند. داستان فیلم بسیار بعید است و کارگردان می‌خواهد آن را تعمیم اجتماعی دهد. این یک نقطه ضعف برای یک فیلم است و حکم همان مهندسی معکوس را پیدا می‌کند.

لامعی در بخش دیگر صحبت‌هایش با استقبال از ساخت فیلم سیاسی گفت: نه فقط فیلم سیاسی شبیه این فیلم، بلکه فیلم سیاسی‌ای که شبیه «دیدن این فیلم جرم است» فکر نمی‌کند هم باید بتواند ساخته و اکران شود. کمااینکه «عصبانی نیستم» هم اکران شد. هر فیلمی در شرایط فعلی قطعاً دیده می‌شود، پس چه بهتر که اجازه دهیم اکران شود.

این کارشناس سینما در ادامه به لزوم ساخت فیلم سیاسی اشاره کرد که امیررضا مافی از لزوم تفکیک میان فیلم سیاسی و فیلم سیاست‌زده گفت. خوشخو در این بحث به فیلم «شیشلیک» ساخته محمد حسین مهدویان اشاره کرد.

لامعی اما تأکید کرد: فارغ از اینکه «شیشلیک» یا «دیدن این فیلم جرم است» را دوست داشته باشیم یا نه، باید استقبال کنیم از اینکه فیلمساز ما بتواند حرف سیاسی هم بزند. متأسفانه در وزارت ارشاد فعلی و دولت فعلی، این مسئله کمی پیچیده‌تر و سخت‌تر شده است و حتی فیلم‌های اجتماعی هم دچار مشکل می‌شوند. دولت به زعم خودش علاقه ندارد که سینما بخواهد برایش بحران درست کند.

وی در ادامه درباره «دیدن این فیلم جرم است» گفت: به نظرم این فیلم بیش از آنکه سینمایی باشد، تلویزیونی است. شخصیت‌پردازی‌های فیلم هم تلویزیونی است. فیلم جاه‌طلبی نیست. انتخاب بازیگر نقش اصلی هم باعث شده شمایل قهرمانی که در فیلم انتظارش را داریم شکل نگیرد. فیلم خیلی دوست دارد «آژانس شیشه‌ای» شود، اما نمی‌شود. با همه این‌ها فیلم «مغز» درستی دارد به این معنا که آنچه را می‌گوید به آن باور دارد و تا انتها هم پای آن می‌ایستد.

خوشخو هم در این بخش گفت: فیلم واقعا خوب ساخته شده است و کارگردانی درستی دارد. تمام صحنه زدوخورد ابتدای فیلم که دوربین در ماشین می‌ماند و ما از طریق سایه‌ها متوجه ماجرا می‌شویم خیلی خوب اجرا شده است. اما من هم معتقدم ترکیب بازیگران جوابگوی این فیلم نیست.

وی با انتقاد از فضای مهندسی‌شده داستان و شخصیت‌های فیلم افزود: این فیلم یک فیلم متوسط سینمایی است که حرفی که می‌زند از بضاعتش فراتر است. فیلم باید بازیگران بهتری می‌داشت، داستان و کارگردانی بهتری هم باید می‌داشت.

مافی در این بخش به مقایسه «دیدن این فیلم جرم است» یا «آژانس شیشه‌ای» و فاصله این دو فیلم اشاره کرد که لامعی گفت: داستان «آژانس شیشه‌ای» بسیار روان‌تر بود و اینگونه هم نبود که هر طیفی در داستان آن نماینده‌ای داشته باشد. «دیدن این فیلم جرم است» می‌خواهد از هر طیف نماینده‌ای داشته باشد تا حرفش را بزند.

وی افزود: آنچه در این فیلم برایم مهم بود، این بود که فیلمساز از حرفی که می‌زند، خجالت نمی‌کشد. حرفی که می‌زند او را معذب نمی‌کند. نمی‌خواهد با موسیقی و اسلوموشن، به زور، قهرمان بسازد. فیلم تکلیفش با خودش مشخص است و این مهمترین امتیاز آن است.

لامعی با اشاره به مضمون فیلم تأکید کرد: بعید می‌دانم چه اصلاح‌طلب و چه اصولگرا با مضمون این فیلم بر روی کاغذ مشکلی داشته باشند، مشکل از جایی آغاز می‌شود که برخی می‌گویند این حرف را چرا حوزه هنری در فیلمش زده است. عده‌ای دیگر به‌دنبال این می‌گردند که چه کسی یک سال فیلم را توقیف کرد. این بحث‌ها است که منجر به موضع‌گیری له یا علیه فیلم می‌شود.

امیررضا مافی هم در ادامه گفت: به نظرم «دیدن این فیلم جرم است» فیلم قابل‌قبولی است که مردم آن را می‌بینند و با آن ارتباط برقرار می‌کنند. قصه‌گو است و تلاش دارد حرف نویی را هم مطرح کند. امیدوارم هیچگاه مباحث سیاسی موجب گرفتاری یک فیلم و تعطیلی سینما نشود.

پرونده ویژه؛ «قاچاق» در سینمای ایران

در بخش پرونده ویژه امیررضا مافی با موضوع «قاچاق در سینمای ایران» میزبان محمد احمدی تهیه‌کننده و دبیر کارگروه مبارزه با سرقت فیلم‌های سینمایی بود.

احمدی در ابتدای این بخش درباره «کارگروه مبارزه با سرقت فیلم‌های سینمایی» گفت:‌ متأسفانه در سینمای جهان هم معضل قاچاق وجود دارد و همین که ما اینجا فیلم‌های روز جهان را بلافاصله پس از اکران و با زیرنویس فارسی در اختیار داریم، نشان می‌دهد که معضل همه جا وجود دارد. ما اما تمام انرژی خود را گذاشته‌ایم که این سرقت را در ایران به حداقل برسانیم.

وی افزود:‌ تعامل با دادستانی کشور صورت گرفته تا به محض اطلاع از عرضه غیرقانونی یک فیلم بر روی یک سایت، پیش از درخواست مستندات، به سایت مذکور تذکر داده می‌شود و اگر فایل از خروجی حذف نشود، بلافاصله سایت مسدود و فیلتر می‌شود. البته به شرطی که سرور سایت در ایران باشد. سایت‌هایی که سروری در خارج از کشور داشته باشند، متأسفانه هنوز نمی‌توانیم رسما با آن‌ها مقابله کنیم. درباره کانال‌های تلگرام و صفحات اینستاگرامی هم مذاکراتی صورت گرفته و با آن‌ها مقابله خواهد شد.

احمدی درباره امکان برخورد با کانال‌های تلگرامی که سرور خارجی دارد هم گفت: با مدیریت تلگرام مذاکراتی داشته‌ایم و تا امروز برخی کانال‌ها هم مسدود شده‌اند اما مشکل اینجاست که مثل قارچ کانال‌ها جدید متولد می‌شود. این برخورد آنقدر باید ادامه داشته باشد که فعالان این حوزه را خسته کند.

وی درباره برخورد با مبادی لو رفتن نسخه‌های غیرقانونی فیلم‌ها هم توضیح داد: فیلم‌هایی که واترمارک دارند و مبدأ لو رفتن آنها مشخص است که به راحتی قابل برخورد است. در این زمینه قانون هم داریم و می‌توان خسارت هم گرفت. اما تهدید اصلی جاهایی است که هیچ دسترسی به آن‌ها نداریم و منشأ لورفتن فیلم‌ها مشخص نیست.

این تهیه‌کننده سینما تأکید کرد: قدم اصلی آگاه کردن مردم و فرهنگسازی است. باید به همه اطلاع داد که دیدن این نسخه‌ها در اصل سرقت و دزدی آشکار است. خیلی‌ها واقعا همین نکته را نمی‌دانند.

احمدی در پاسخ به سوال مافی درباره رویکرد دوگانه نسبت به مصرف نسخه رایگان فیلم‌ها و سریال‌های خارجی و تأثیر این رفتار بر عدم فرهنگسازی مناسب در مصرف محصولات داخلی هم گفت: مسئله این است که قوانینی در کشور ما باید وضع شود، به‌خصوص در حوزه کپی‌رایت که موانع و اختلاف سلایق بسیاری در مسیر آن وجود دارد. تا این قوانین به مرحله اجرا نرسد، نمی‌توانیم از مردم انتظاری داشته باشیم. حتی اینکه مردم را به این سمت سوق دهیم که همین فیلم‌ها و سریال‌های خارجی را از پلتفرم‌های رسمی تماشا کنند، همین یک گام در مسیر فرهنگ‌سازی است. درست است که پلتفرم هم می‌تواند در این زمینه خطا کند و بدون رعایت کپی‌رایت فیلمی را عرضه کند، اما اگر مسئولان ارشاد اجازه این رفتار غیرقانونی را به پلتفرم‌ها ندهند، این فرآیند یک قدم رو به جلو خواهد بود.

احمدی در بخش دیگر ضمن تأکید مجدد بر لزوم فرهنگسازی گفت: جریمه‌هایی که برای تخلف دانلود غیرقانونی در نظر گرفته شده بود، تا به امروز بسیار ناچیز بوده است. امروز این هزینه را بالاتر برده‌ایم. این یکی از راهکارهای ما برای برخورد با این تخلف است. از سوی دیگر با شرکتی در آمریکا که بنیان‌گذاران و هیأت مدیره‌اش ایرانی هستند، وارد مذاکره شده‌ایم که کپی‌رایت فیلم‌های ایرانی آنجا ثبت شود و همزمان با اکران فیلم‌ها در ایران، فیلم‌ها را در کشورها دیگر که صاحب قانون کپی‌رایت هستند، اکران کنند و آن موقع اگر فیلم از ماهواره یا سایت پخش شود، امکان سو کردن و جریمه متخلفان وجود خواهد داشت.

این تهیه‌کننده سینما در پایان از مردم درخواست کرد فیلم‌های سینمای ایران را به‌صورت قانونی تماشا کنند و از تهیه‌کنندگان دعوت کرد برای پیوستن به کپی‌رایت در عرضه جهانی پیش از اکران فیلم‌های‌شان اقدام کنند.

میز خبر؛ سرانجام تراکم فیلم‌ها در صف اکران ۱۴۰۰

علیرضا مرادی در بخش میز خبر «نقد سینما» میزبان ایزد مهرآفرین روزنامه‌نگار سینمایی بود تا درباره تراکم فیلم‌های مانده در صف اکران سینماها صحبت کنند.

مهرآفرین در ابتدا ضمن اشاره به ماندن بیش از ۲۵۰ فیلم در صف اکران سینماها گفت: این چالش و مسئله اساسی امروز سینمای ایران است.

وی افزود: ظرفیت اکران در سینمای ایران تناسبی با آمار فیلم‌های مانده در صف اکران ندارد و به همین دلیل چاره‌ای جز استفاده از ظرفیت اکران آنلاین نداریم. این می‌تواند یک نقطه عطف برای سینمای ایران باشد. اینکه سینمادار درباره اکران فیلم‌ها می‌تواند تصمیم بگیرد. بخش عمده‌ای از این ۲۵۰ فیلم اساسا نیازی به ورود به چرخه اکران ندارند. نزدیک به ۸۰ درصد این آثار اساسا به درد اکران بر پرده نمی‌خورند، این‌ها باید در پلتفرم‌ها و بسترهای دیگر عرضه شوند. در تمام دنیا هم همین طور است.

مهرآفرین درباره ترکیب احتمالی فیلم‌های اکران نوروز ۱۴۰۰ هم گفت: اسامی زیادی مطرح شده است. «دینامیت»، «چپ، راست» و «درخت گردو» سه فیلم مهمی هستند که تا امروز اسم‌شان مطرح شده اما هنوز هیچ چیز در این زمینه قطعی نیست. آنچه مهم و حیاتی است این است که اکران نوروز و اکران سینماها باید به سمت فیلم‌های باکیفیت برود. نباید مردم را با فیلم‌های ضدمخاطب آزمایش کنیم.

وی تأکید کرد: اگر مسئله کرونا حل شود، شک نکنید سینما باردیگر جان می‌گیرد چراکه مردم سینما را دوست دارند. سینمای ایران هم برخلاف خیلی از فضاسازی‌ها سینمایی بسیار باکیفیت است.

مهرآفرین درباره شیوه‌نامه اکران در سال ۱۴۰۰ هم تأکید کرد شیوه‌نامه مصوب سال گذشته در شرایط فعلی امکان اجرا ندارد و باید ببینیم تصمیم‌گیری‌های مدیران در آینده چگونه خواهد بود.

آموزش فیلم‌سازی با بهروز افخمی؛ از جامپ‌کات تا انتخاب لنز

در بخش پایانی برنامه شب گذشته «نقد سینما» بهروز افخمی در ادامه مباحث خود در حوزه آشنایی با اصطلاحات تخصصی «فیلم‌سازی» نکاتی را درباره «خط فرضی» و به تعبیر خودش «نقطه فرضی» مطرح کرد.

وی در ادامه به سابقه استفاده از «جامپ کات» در تدوین از دهه ۵۰ سینمای جهان اشاره کرد و در این زمینه به کاربرد جامپ‌کات در یکی از سکانس‌های فیلم «عروس» به کارگردانی خود پرداخت.

افخمی تأکید کرد: مونتورهای قدیمی سینما حتی در قبل از جنگ جهانی هم از جامپ‌کات استفاده می‌کردند اما طوری کار می‌کردند که تا حد امکان مخاطب متوجهش نشود، امروز اما طوری از جامپ کات استفاده می‌شود که اتفاقا تماشاگر متوجه آن شود. این از توانایی‌های سینما است که البته برخی فیلمسازان از آن استفاده نمی‌کنند و تأکید دارند همه چیز را در تایم واقعی به نمایش درآورند.

وی در ادامه به بخش‌هایی از سینمای عباس کیارستمی و عدم استفاده از جامپ کات در کارگردانی این فیلمساز اشاره کرد. افخمی در ادامه به طرح خاطراتی از تجربه کاری خود پرداخت تا تأکید کند در فیلمسازی نیازی نیست در بند اصطلاحات تخصصی بمانیم.

آشنایی با ویژگی‌ها و کاربردهای برخی لنزها برای تصویربرداری در فیلم‌های مختلف برای ایجاد «دید طبیعی برای مخاطب»، بخش بعدی مباحث میز آموزش فیلمسازی بهروز افخمی در «نقد سینما» بود.

برنامه «نقد سینما» به تهیه‌کنندگی یوسف بچاری جمعه‌شب‌ها ساعت ۲۲ از شبکه پنج سیما پخش می‌شود.

به گزارش سینماپرس، برگزیدگان و شایستگان تقدیر سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران امروز (شنبه دوم اسفند ماه) با حضور رئیس جمهوری معرفی شدند.

برگزیدگان سی و هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به شرح زیل است:

کلیات

دایره‌المعارف‌ها و فرهنگنامه‌ها

۱. دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تألیف گروه نویسندگان، زیر نظر: سیدمحمدکاظم موسوی بجنوردی، ویراستاران علمی: اصغر کریمی و محمد جعفری قنواتی، تهران: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۱ـ۱۳۹۸، ۶ ج.

فلسفه و روان‌شناسی

فلسفه غرب

۲. تناهی استعلایی: پژوهشی درباره هستی‌شناسی بنیادین هایدگر، تألیف احمد رجبی، تهران: هرمس، ۱۳۹۸، پنجاه‌ودو+ ۴۹۳ ص.

دین

حدیث

۳. مصباح السالکین لنهج‌البلاغه من کلام امیر المؤمنین علیه‌السلام، تألیف کمال‌الدین میثم بن علی بن میثم البحرانی، تحقیق مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، ۱۴۳۵ـ۱۴۴۲ق، ۶ ج.

سیره معصومین و اصحاب

۴. سیر تدوین و تطور صحابه‌نگاری، تألیف محمدرضا هدایت‌پناه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۸، ۷۷۶ ص.

زبان

زبان فارسی

۵. فرهنگ زبان‌آموز پیشرفته فارسی، تألیف سیدمصطفی عاصی، تهران: سمت، ۱۳۹۸، ۸۶۳ ص.

علوم خالص

شیمی

۶. شیمی پپتید: مبانی، سنتز و کاربردها، تألیف سعید بلالایی، فرهاد گل‌محمدی و پگاه شاکری، تهران: دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، ۱۳۹۸، ۷۶۹ ص.

علوم کاربردی

دامپزشکی

۷. خون‌شناسی دامپزشکی، تألیف محمد حیدرپور، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۸، ۵۴۸ ص.

۸. مروری فشرده بر میکروب‌شناسی دامپزشکی، تألیف پی. ج. کوئین، بی. کی. مارکی، اف. سی. لئونارد، ای. اس. فیتزپاتریک و اس. فنینگ، ترجمه پژمان محمودی‌کوهی و عبدالمجید محمدزاده، همدان: دانشگاه بوعلی‌سینا، ۱۳۹۸، ۵۲۸ ص.

هنر

موسیقی

۹. فرهیختگی در محیط مردمی: غزل‌خوانی تهرانی و بسترهای فرهنگی ـ اجتماعی آن، تألیف ساسان فاطمی، تهران: ماهور، ۱۳۹۸، ۳۴۰ ص.

ادبیات

متون قدیم

۱۰. ریاض الملوک فی ریاضات السلوک، ترجمه و انشای نظام‌الدین شامی، تصحیح بهروز ایمانی، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار؛ سخن، ۱۳۹۸، ۹۵۴ ص.

تاریخ و جغرافیا

مستندنگاری

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۱۱. فرکانس ۱۱۶۰؛ اینجا آبادان؛ صدای مقاومت و ایستادگی، نوشته فضل‌الله صابری، اصفهان: دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری مرکز استانی؛ تهران: سوره مهر، ۱۳۹۸، ۵۲۴ ص.

۱۲. گوهر صبر: خاطرات گوهرالشریعه دستغیب، نوشته طیبه پازوکی، تهران: سوره مهر، ۱۳۹۸، ۴۹۲ ص.

منتخب بخش سپاس:

هیئت علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران جایزه ویژه خویش را به‌پاس تلاش خستگی‌ناپذیر بیش از یک دهه در شناسایی، تحقیق، تصحیح و استوارسازی میراث گران‌قدر سید مرتضی علم‌الهدی و نیز شناخت و شناساندن ابعاد فکری و اندیشگی آن بزرگوار در گستره تمدن اسلامی، حدیث، کلام، فقه و ادبیات به مؤسسه علمی و فرهنگی دارالحدیث اهدا می کند.

منتخب شخصیت علمی:

هیئت علمی سی‌وهشتمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران جایزه ویژه خویش را به پاس شناسایی و شناساندن ابعاد تمدن اسلامی و ایرانی، تسهیل دسترسی محققان و پژوهشگران به میراث اسلامی و ایرانی، معرفی و بازشناسی ابعاد تاریخی و تمدنی و فرهنگی تشیع و پیشوایان (علیهم‌السلام)، نگارش و تدوین مقاله‌ها و آثار بسیاری در چهره‌نمایی از جریان علم و علم‌اندیشی درتمدن اسلامی و ایرانی به استاد حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای دکتر رسول جعفریان اهدا می‌کند.

آثار شایسته تقدیر سی‌وهشتمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:

کلیات

علوم کتابداری

۱. سرعنوان‌های موضوعی فارسی، تألیف پوری سلطانی، کامران فانی و فیروزان زهادی، با همکاری نرگس‌خاتون عزیزیان، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی، ۱۳۹۸، ۴ ج.

دایره‌المعارف‌ها و فرهنگنامه‌ها

۲. دانشنامه تبرستان و مازندران، تألیف گروه نویسندگان، سرپرست گروه نویسندگان و ویراستاران: جهانگیر نصری‌اشرفی، سرپرست ویراستاران: جعفر شجاع‌کیهانی، ویراستار نهایی: معصومه افشار، تهران‌‫: نشر نی؛ ساری: مؤسسه درنگستان‌‫، ۱۳۹۸، ۵ ج.

نسخ خطی

۳. فهرست نسخه‌های خطی مرکز احیاء میراث اسلامی، تألیف سیداحمد حسینی اشکوری، قم: مرکز احیاء میراث اسلامی، ۱۳۹۸، ۱۵ج.

فلسفه و روان‌شناسی

فلسفه اسلامی

تألیف

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۴. تبارنامه اشراقیان، تألیف زهرا زارع، تهران: هرمس، ۱۳۹۸، ۲۴+ ۴۸۴ ص.

۵. وجود و ذات: تفسیری از صدرا در سیاق تاریخی، تألیف داود حسینی، قم: حکمت اسلامی، ۱۳۹۸، ۳۹۲ ص.

ترجمه

۶. چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی، تألیف هانری کربن، تحقیق و ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا، ۱۳۹۱ـ۱۳۹۸، ۴ ج.

فلسفه غرب

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۷. بنیاد حق طبیعی براساس اصول آموزه دانش، تألیف یوهان گوتلیب فیشته، ترجمۀ سیدمسعود حسینی، تهران: ققنوس، ۱۳۹۸، ۴۵۶ ص.

۸. ریشه‌های الهیاتی مدرنیته، تألیف مایکل آلن گیلسپی، ترجمۀ زانیار ابراهیمی، تهران: پگاه روزگار نو، ۱۳۹۸، ۵۷۳ ص.

منطق

۹. منطق و معرفت در اندیشه سهروردی: شرح منطق حکمه الاشراق، تألیف مهدی عظیمی، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۹۸، ۶۰۸ ص.

دین

علوم قرآنی

۱۰. سیمای منسجم سوره‌های قرآن: نظریه غرض‌محوری در انسجام سوره‌های قرآن، تألیف حامد معرفت، قم: تمهید، ۱۳۹۸، ۴۱۶ ص.

حدیث

۱۱. موسوعه معارف اهل البیت علیهم‌السلام فی الکتب الاربعه، تألیف المؤسسه الثقافیه لمعارف الثقلین الوحیانیه، قم: بیدار، ۱۳۹۸، ۱۲ ج.

فقه و اصول

۱۲. تقریر الاصول، تألیف سیدعلی محقق‌داماد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، مؤسسه چاپ و نشر عروج، ۱۳۹۸، ۴ ج.

کلام

تألیف

۱۳. جریان‌شناسی فکری امامیه در دوران فترت (میانه مدرسه کوفه و مدرسه بغداد)، تألیف سیداکبر موسوی‌تنیانی، قم: مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۸، ۴۸۰ ص.

ترجمه

۱۴. فرهنگ چندمعنایی: روایتی دیگر از اسلام، تألیف توماس باوِر، ترجمه غلامرضا خدیوی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۸، ۶۵۲ ص.

عرفان

۱۵. جریان‌شناسی عرفان ابن‌عربی در ادب فارسی، تألیف مهدی حیدری، تهران: مولی، ۱۳۹۸، ۷۳۰ ص.

ادیان دیگر

۱۶. راه کنفوسیوس: پژوهشی نظامدار و جدید درباره «چهار کتاب»، تألیف لی فو چن، ترجمه گیتی وزیری، تهران: حکمت سینا، ۱۳۹۸، ۲ ج.

علوم اجتماعی

علوم اجتماعی

۱۷. چشم‌اندازهای فرهنگ معاصر ایران، تألیف نعمت‌الله فاضلی و مانی کلانی، تهران: پژوهشگاه فرهگ، هنر و ارتباطات، ۱۳۹۸، ۳ ج.

حقوق

۱۸. نظریه عمومی نفی دشواری در حقوق اسلامی، تألیف سیدمصطفی محقق‌داماد، ‌ تهران: سخن؛ مرکز نشر علوم اسلامی، ‌۱۳۹۸، ‌۵۰۴ ص.

مدیریت

۱۹. تاریخ تفکر مدیریت، ‌ تألیف مورگن ویتزل، ترجمه علی‌اکبر فرهنگی، بهاره ثاقب و مهران ابراهیمی‌نژاد، تهران: جام جم، ‌۱۳۹۸، ۴۶۴ ص.

علوم نظامی/ دفاع مقدس

۲۰. روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب پنجاه‌وسوم، ج ۱: نبرد بزرگ زمستانی جبهه شمالی (عملیات بیت‌المقدس ۲)، تلاش غرب برای تحریم تسلیحاتی ایران، تألیف حسین اردستانی و یدالله ایزدی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ۱۳۹۸، ۷۰۰ ص.

علوم خالص

زمین‌شناسی

۲۱. مبانی دگرشکلی در زمین‌ساخت، تألیف علی یساقی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۸، ۴۰۶ ص.

زیست‌شناسی

۲۲. سمیت‌شناسی ترکیبات آلی در ماهیان، تألیف ک. ‌ب. تیرنی، آ. ‌پ. فارل و ک. ‌ج. براونر، ترجمه علیرضا میرواقفی و فاتح معزی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۹۸، ۴۱۷ ص.

علوم کاربردی

دامپزشکی

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۲۳. دستنامه فارماکوژی و درمان‌شناسی گودمن و گیلمن، تألیف راندا هیلان و همکاران، ترجمه سیداحمد فاطمی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۹۸، ۳ ج.

۲۴. زیست‌شناسی و پرورش ماهی خاویاری سیبری، ‌ تألیف پاتریک ویلیوت، گای نانوت، دنیس و یزیانو ـ کانتونت، میخائیل چبانوف، ترجمه علی طاهری‌میرقائد و سیدمرتضی حسینی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۹۸، ۲ ج.

مهندسی مواد و معدن

۲۵. ساخت افزایشی با رسوب‌نشانی مستقیم لیزری، تألیف رضا شجاع‌رضوی، محمد عرفان‌منش، سیدمسعود برکت، راحله احمدی‌پیدانی، احمد احمدی‌بنی و حسین جمالی، تهران: دانشگاه صنعتی مالک اشتر، ۱۳۹۸، ۴۲۲ ص.

مهندسی صنایع

۲۶. حمل و نقل و لجستیک پایدار: مروری بر مدل‌های بهینه‌سازی و الگوریتم‌های حل پیشنهادی، تألیف دیدم سینار، کنستانتین گالکیس و پانوس ام ار پاردالوس، ترجمه مرتضی قمی‌اویلی، متینه زیاری و میرسامان پیشوایی، تهران: سازمان جهاد دانشگاهی تهران، ۱۳۹۸، ۴۲۶ ص.

مهندسی کامپیوتر

۲۷. طراحی کامپیوتری سیستم‌های دیجیتال، تألیف مرتضی صاحب‌الزمانی، اصفهان: شیخ بهایی، ۱۳۹۸، ۷۳۶ ص.

مهندسی مکانیک

تألیف

۲۸. کنترل پیشرفته و سیستم‌های دینامیک، تألیف علی غفاری، علیرضا خدایاری و فرزاد چراغ‌پورسماواتی، تهران: دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی، ۱۳۹۸، ۶۵۳ ص.

ترجمه

۲۹. مکانیک مواد مرکب و طراحی اجزاء کامپوزیتی، تالیف دای‌گیل لی و پیوسو نام، ترجمه رحمن سیفی و محمد زعیمی، همدان: دانشگاه بوعلی سینا، ۱۳۹۸، ۷۴۸ ص.

مهندسی کشاورزی و دامپروری

۳۰. هورمون‌های گیاهی تحت عوامل محیطی تنش‌زا، تألیف غلام جلال‌احمد و جینگ ـ کوان یو، ترجمه مجید قربانی‌جاوید، ایرج اله‌دادی، سیاوش حشمتی، شیوا اکبری، لاله رحیمی‌میلاشی و سیاوش حشمتی، تهران: سازمان جهاد دانشگاهی تهران، ۱۳۹۸، ۴۹۴ ص.

هنر

کلیات هنر

۳۱. پرسپکتیو به‌منزله صورت سمبلیک، تألیف اروین پانوفسکی، ترجمه محمد سپاهی، تهران: چشمه، ۱۳۹۸، ۲۰۸ ص.

هنرهای نمایشی

۳۲. سینمای تئو آنجلوپولوس، تألیف آنگلوس کوتسوراکیس و مارک استیون، ترجمه وحید روزبهانی، تهران: دیبایه، ۱۳۹۸، ۴۸۰ ص.

هنرهای تجسمی

۳۳. سفالینه گونه موسوم به کوباچه، تألیف فیروز مهجور، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۹۷، بیست‌وشش+ ۶۸۶ ص.

عکاسی

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۳۴. چرا عکاسی هنری؟، درباب عکاسی معاصر، تألیف لوسی سوتر، ترجمه محسن بایرام‌نژاد، تهران: کتاب پرگار، ۱۳۹۸، ۲۳۲ ص.

۳۵. عکاسی دیجیتال جامع، تألیف بن لانگ، ترجمه داریوش اسماعیلی، تهران: کتابسرای میردشتی، ۱۳۹۸، ۶۰۰ ص.

نمایشنامه

۳۶. افسانه رستا، نوشته فرشاد فرشته‌حکمت، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۹۸، ۴۴۲ ص.

تربیت بدنی

۳۷. تنظیم مولکولی و سلولی سازگاری با فعالیت ورزشی، تألیف کلود بوچارد، ترجمه عباسعلی گائینی، جواد طلوعی‌آذر و محمد همتی‌نفر، ویراستار علمی: عباسعلی گائینی، تهران: سمت، ۱۳۹۸، چهارده+ ۳۹۸ ص.

ادبیات

رمان و داستان بلند

۳۸. اوراد نیمروز، نوشته منصور علیمرادی، تهران: نیماژ، ۱۳۹۸، ۲۲۴ ص.

نقد ادبی

تألیف

۳۹. تاریخ بدن در ادبیات، تألیف سیدمهدی زرقانی، زهرا آقابابایی‌خوزانی، امید ایزانلو، فاطمه جهانپور، حمید خادمی، محسن شرفایی و فرزانه فرخ‌فر، تهران: سخن، ۱۳۹۸، ۴۴۶ ص.

ترجمه

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۴۰. درآمدی بر رویکرد زیبایی‌شناختی به ادبیات کودک، تألیف ماریا نیکولاویا، ترجمۀ مهدی حجوانی و فاطمه زمانی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۹۸، ۵۷۲ ص.

۴۱. درآمدی بر شعر معاصر آمریکا، کریستوفر بیچ، تألیف و ترجمه کامران احمدگلی و بهادر باقری، اصفهان: نشر خاموش، ۱۳۹۸، ۵۲۶ ص.

متون قدیم

۴۲. حماسه مسیب‌نامه: پیش‌درآمد ابومسلم‌نامه، روایت بزرگ آسیای میانه، پرداخته محمد بقای وارس بخاری، تصحیح میلاد جعفرپور، تهران: انتشارات دکترمحمود افشار؛ سخن، ۱۳۹۸، ۳ ج.

تاریخ و جغرافیا

تاریخ

تألیف

۴۳. تبارشناسی فرمانروایی‌های قفقاز در دوران باستان: هخامنشی، اشکانی و ساسانی، تألیف علی علی‌بابایی‌درمنی، تهران: هزار کرمان، ۱۳۹۸، ۵۳۹ ص.

تصحیح

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۴۴. دفتری برای ایران: نامه‌های فارسی به ولادیمیر مینورسکی، به‌کوشش گودرز رشتیانی، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار؛ انتشارات سخن، ۱۳۹۸، ۶۹۸ ص.

۴۵. تاریخ جدیده تاشکند: تاریخ تاشکند در آستانه سلطه روس‌ها، تألیف دا محمد صالح خواجه ایشان تاشکندی، تصحیح حسن شجاعی‌مهر، تهران: نگارستان اندیشه، ۱۳۹۸، ۹۴۶ ص.

ترجمه

۴۶. شهادت‌نامه‌های سریانی مسیحیان ایران در عصر ساسانی، پژوهش و ترجمۀ سجاد امیری‌باوندپور، تهران: مؤسسه آبی پارسی؛ پل فیروزه، ۱۳۹۸، ۲۸۵ ص.

جغرافیا

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۴۷. جستجوی پایداری در دامگه ناپایداری زمین، کاوش رهیافت‌های مواجهه با تغییر آب‌وهوا در توسعه شهری، تألیف مظفر صرافی و علی محمدنژاد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۹۸، سی+ ۴۵۰ ص.

۴۸. روش‌شناسی کمی در جغرافیا، تألیف بهلول علیجانی، تهران: سمت، ۱۳۹۸، هفت+ ۲۷۱ ص.

کودک و نوجوان

دین

نوجوان

۴۹. غایب: روایت داستانی از زندگی امام زمان (عج)، تألیف حسن بیانلو، طراح گرافیک و تصویرگر: علیرضا پورحنیفه، تهران: سوره مهر، ۱۳۹۸، ۱۸۹ ص.

داستان تألیفی

کودک

۵۰. تو یک جهانگردی، نوشته شهرزاد شهرجردی، تصویرگر: غزل فتح‌اللهی، طراح گرافیک: الهه جوانمرد، تهران: فاطمی، کتاب طوطی، ۱۳۹۸، ۳۲ ص.

نوجوان

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۵۱. عکس یادگاری بگیریم، نوشته محمدرضا یوسفی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۹۸، ۱۴۰ ص.

۵۲. طعم سیب زرد، نوشته ناصر یوسفی، تهران: پیدایش، ۱۳۹۸، ۱۶۰ ص.

داستان ترجمه

کودک

۵۳. دختری که می‌خواست کتاب‌ها را نجات دهد، نوشته کلاوس هاگروپ، ترجمه عطیه الحسینی، تهران: فاطمی، کتاب طوطی، ۱۳۹۸، ۶۰ ص.

نوجوان

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۵۴. شجاع مثل تو، نوشته جیسون رینولدز، ترجمه شقایق قندهاری، تهران: افق، ۱۳۹۸، ۳۹۳ ص.

۵۵. من و ماروین گاردنز، تالیف ایمی ساریک‌کینگ، ترجمه رضوان خرمیان، تهران: داستان جمعه، ۱۳۹۸، ۲۶۳ ص.

علوم انسانی و هنر

نوجوان

تألیف

۵۶. خودت پژوهش کن، تألیف خاطره بهی، ویراستار علمی: بهروز رضایی‌کهریز، تصویرگر: نسیم بهاری، تهران: طلایی، ۱۳۹۸، ۱۰۲ ص.

نوجوان

ترجمه

۵۷. چگونه یک شاهکار ادبی بنویسیم، تألیف الدرید یوهانسن و استفن ‌سوروم، ترجمه منیژه آزادی، طراح گرافیک: فریبا دولت‌آبادی، تهران: هوپا، ۱۳۹۸، ۱۹۱ ص.

علوم و فنون

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

۵۸. دانش‌نامه اخترشناسی، تألیف علی بشردانش، ویرایش علمی: محمود سالک، تهران: افق، ۱۳۹۸، ۸+۲۹۹ ص.

۵۹. خواب آب: سرگذشت آب و آب‌رسانی در ایران، تألیف عباس جهانگیریان، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تصویرگر: مسعود قره‌باغی، ۱۳۹۸، ۵۹ ص.

آثار برگزیده بیست‌وهشتمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به شرح زیل است:

۱. عقل و وحی در اسلام: راه‌های شناخت در تفسیر فخر رازی بر قرآن کریم، احمد اولدالی، انتشارات بریل، ۲۰۱۹.

۲. یادداشت‌های پارس، لی لینگ، انتشارات سن لیان، ۲۰۱۹.

۳. ذاتی‌بودن و ضرورت: ابن‌سینا و سنّت ارسطویی، فدُر بنویچ، انتشارات بریل، ۲۰۱۸.

۴. هنر «اسلامی» چیست؟ در میانۀ ادراک و دین، وندی ام. کی. شاو، انتشارات دانشگاه کمبریج، ۲۰۱۹.

پژوهشگر برتر

حضرت فاطمه(س)، دختر حضرت محمد(ص)، کریستوفر پُل کلوهسی، انتشارات جورجیاس، ۲۰۱۸.

نیمی از قلبم: روایت‌هایی از حضرت زینب(س)، دختر حضرت علی(ع)، کریستوفر پل کلوهسی، انتشارات جورجیاس، ۲۰۱۸.